VT

حکومەتی هەرێم، لە لێبڕینی مووچەوە بۆ قەرزاربوون

لەکاتێکدا نرخی نەوت لەهەڵکشاندایە بەڵام حکومەتی هەرێم بەردەوامە لە لێبڕینی مووچە و قەرزەکانیشی زیاتر لە سێ ملیار زیادی کردووە لەماوەی کەمتر لە ساڵێکدا.

نۆ مانگ پێش ئێستا حكومەتی هەرێم 28 ملیار دۆلار قەرزار بوو، نرخی نەوت بە 45 دۆلار بوو، بەڵام ئێستا نرخی نەوت بە ٧٦ دۆلارە و لێبڕینی مووچە بەردەوامه و قەرزەكانیش بۆ زیاتر لە 31 ملیار دۆلار هەڵكشاوە.

ئامانج رەحیم، سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێمی كوردستان، رایگەیاند، قەرزداری حكومەت گەیشتووەتە 31 ملیار و 637 ملیۆن دۆلار.

مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە5ی مانگی10ی 2020 لەپەرلەمانی كوردستان، رایگە‌یاند،‌ حكومە‌ت 28 ملیار و 477 ملیۆن دۆلار پابە‌ندی دارایی لە‌ئەستۆیە.

قەرزەكانی هەرێم وەك میراتی  نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی كابینەی هەشتەم لێكدەدرێتەوە كە بە دوو ملیارو 549 ملیۆن دۆلاری قەرزەوە، كابینەكەی  رادەستی مەسرور بارزانی كرد.

پێش دەستبەكاربوونی كابینەی نۆ لە10ی تەموزی 2019دا، كۆی گشتی قەرزەكانی حكومەت 27 ملیارو 549 ملیۆن دۆلار بوو، دوای چەند مانگێك لەدەستبەكاربوونی كابینە نوێیەكە، قەبارەی قەرزەكان بۆ 28 ملیارو 476 ملیۆن دۆلار بەرزبووەتەوە.

كابینەی مەسرور بارزانی، دوو ساڵی تەمەنی تەواوكردووە، واتە تەنیا لە دوو ساڵی تەمەنی ئەم كابینەیەدا، قەبارەی قەرزەكان بەبڕی چوار ملیارو 88 ملیۆن دۆلار زیادیكردووە.

نرخی نەوت و داهاتی خاڵە سنووریەکان زیایدکردووە
نرخی نەوت و دۆلار ئاگر دەكەنەوە، مووچە بەلێبرینەوە دەدرێت، داهاتی ناوخۆ لەرێی باج و خاڵە سنوورییەكان زیادیكردووە، بەڵام سەڕەرای ئەوەی حكومەت رایگەیاندووە كە دەستی بە چاكسازی كردووە قەرزەكانی بۆ زیاتر لە٣١ ملیار دۆلار بەرزبووەتەوە.

عەلی حەمە ساڵح، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان، رایگەیاند: پارە لەھیچ دەوڵەت و كۆمپانیاو بانكێكی ناوخۆیی و دەرەكی قەرز نەكراوە، ئەوەی ھەیە زیادبوونی شاستەی دارایی فەرمانبەرە لای حكومەت، وتیشی پارەی پاشەكەوتی مووچەی  پێنج مانگی ساڵی 2020، لەپێش پەیڕەوكردنی لێبڕینی 21٪ دراوە و بریتی بووە لەچوار ترلیۆن و 475 ملیار دینار.

بیلال رەئوف، پسپۆڕی بواری ئابووری، بەدیجیتاڵ میدیای (مایك)ی راگەیاند، گەندەڵی و ناشەفافی لەكۆكردنەوەی داهاتەكان هۆكاری سەرەكین.

وەك بیلال ڕەئوف باسی دەكات، ناتەواوی لەبڕی قەرزەكاندا هەیە وەك كۆمپانیاكانی نەوت و كەیسە یاساییەكان كە لەدەرەوەی وڵات دۆڕاندویانە، بەگشتی قەرزەكان، پەیوەندی بە قەیرانی دارایی ساڵانی ڕابردوەوە هەیە.

هەواڵ

کورد دانیشتنەکانی پەرلەمانی عێراق پەکدەخات

ئەندامێکی پەرلەمانی عێراق رایدەگەیەنێت، کە فراکسیۆنە کوردییەکان سورن لەسەر بایکۆتکردنی دانیشتنەکانی پەرلەمانی عێراق، تا ئەو کاتی پرۆژەیاسای بە پارێزگابوونی هەڵەبجە پەسەند دەکرێت.

چرۆ حەمە شەریف، ئەندامی پەرلەمانی عێراق بە MICـى راگەیاند، هەموو فراکسیۆنە کوردییەکان یەک هەڵوێستین لەسەر بایکۆتکردنی دانیشتەکانی پەرلەمانی عێراق، تا ئەوکاتەی پرۆژە یاسای بە پارێزگابوونی هەڵەبجە دەنگی لەسەر دەدرێت و پەسەند دەکرێت.

ئەو پەرلەمانتارە باسی لەوەکرد، کە فراکسۆنە کوردییەکان بایکۆتی دانیشتنەکانی پەرلەمان بکەن رێژەی یاسایی تەواونابێت و پەرلەمان ناتوانێت هیچ دانیشتنێک ئەنجامبدات، بەو پێیەی بەشێکی زۆر لە پەرلەمانتاران پابەندی دەوام نین.

بە وتەی چرۆ حەمە شەریف، هەرکاتێک دانیشتنی پەرلەمان بکرێت، پرۆژەیاسای بە پارێزگابوونی هەڵەبجە لە بەرنامەی کاردایە و وتیشی: جێگری دووەمی سەرۆکی پەرلەمان دڵنایی پێداون کە هەرکاتێک دانیشتنی پەرلەمان بکرێت، تەنها پرۆژە یاسای بە پارێزگابوونی هەڵەبجە دەخەنە بەرنامەی کارەوە.

ئەو پەرلەمانتارە جەختدەکاتەوە، کە تێپەڕاندنی پرۆژە یاسای بە پارێزگابوونی هەڵەبجە پێویستی بە ڕێککەوتنی سیاسی پێشوەختەیە و وتی: ئەو پرۆژە یاسایە بۆ ئەوەی بەبێ کێشە پەسەند بکرێت، پێویستی بەوەیە فراکسیۆنەکان پێش دانیشتنی پەرلەمان رێکبکەن و لە دانیشتەکەدا ئەندامانی پەرلەمان پابەندبکرێن بە پەسەندکردنی.

پرۆژەی بەپارێزگابوونی هەڵەبجە، ساڵی ڕابردوو خرایە دانیشتنەکانی پەرلەمانەوەو توانرا خوێندنەوەی یەکەم و دووەمی بۆ بکرێت، بەڵام بە هۆی تەواونەبوونی رێژەی یاسایی و خۆدزینەوەی ئەندامانی پەرلەمان بە بیانوی جیاواز بۆ دەنگدان بە پرۆژە یاساکە، تائێستا نەتوانراوە پرۆژە یاساکە لەلایەن پەرلەمانەوە پەسەند بکرێت.