VT

حکومەتی هەرێم، لە لێبڕینی مووچەوە بۆ قەرزاربوون

لەکاتێکدا نرخی نەوت لەهەڵکشاندایە بەڵام حکومەتی هەرێم بەردەوامە لە لێبڕینی مووچە و قەرزەکانیشی زیاتر لە سێ ملیار زیادی کردووە لەماوەی کەمتر لە ساڵێکدا.

نۆ مانگ پێش ئێستا حكومەتی هەرێم 28 ملیار دۆلار قەرزار بوو، نرخی نەوت بە 45 دۆلار بوو، بەڵام ئێستا نرخی نەوت بە ٧٦ دۆلارە و لێبڕینی مووچە بەردەوامه و قەرزەكانیش بۆ زیاتر لە 31 ملیار دۆلار هەڵكشاوە.

ئامانج رەحیم، سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێمی كوردستان، رایگەیاند، قەرزداری حكومەت گەیشتووەتە 31 ملیار و 637 ملیۆن دۆلار.

مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە5ی مانگی10ی 2020 لەپەرلەمانی كوردستان، رایگە‌یاند،‌ حكومە‌ت 28 ملیار و 477 ملیۆن دۆلار پابە‌ندی دارایی لە‌ئەستۆیە.

قەرزەكانی هەرێم وەك میراتی  نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی كابینەی هەشتەم لێكدەدرێتەوە كە بە دوو ملیارو 549 ملیۆن دۆلاری قەرزەوە، كابینەكەی  رادەستی مەسرور بارزانی كرد.

پێش دەستبەكاربوونی كابینەی نۆ لە10ی تەموزی 2019دا، كۆی گشتی قەرزەكانی حكومەت 27 ملیارو 549 ملیۆن دۆلار بوو، دوای چەند مانگێك لەدەستبەكاربوونی كابینە نوێیەكە، قەبارەی قەرزەكان بۆ 28 ملیارو 476 ملیۆن دۆلار بەرزبووەتەوە.

كابینەی مەسرور بارزانی، دوو ساڵی تەمەنی تەواوكردووە، واتە تەنیا لە دوو ساڵی تەمەنی ئەم كابینەیەدا، قەبارەی قەرزەكان بەبڕی چوار ملیارو 88 ملیۆن دۆلار زیادیكردووە.

نرخی نەوت و داهاتی خاڵە سنووریەکان زیایدکردووە
نرخی نەوت و دۆلار ئاگر دەكەنەوە، مووچە بەلێبرینەوە دەدرێت، داهاتی ناوخۆ لەرێی باج و خاڵە سنوورییەكان زیادیكردووە، بەڵام سەڕەرای ئەوەی حكومەت رایگەیاندووە كە دەستی بە چاكسازی كردووە قەرزەكانی بۆ زیاتر لە٣١ ملیار دۆلار بەرزبووەتەوە.

عەلی حەمە ساڵح، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان، رایگەیاند: پارە لەھیچ دەوڵەت و كۆمپانیاو بانكێكی ناوخۆیی و دەرەكی قەرز نەكراوە، ئەوەی ھەیە زیادبوونی شاستەی دارایی فەرمانبەرە لای حكومەت، وتیشی پارەی پاشەكەوتی مووچەی  پێنج مانگی ساڵی 2020، لەپێش پەیڕەوكردنی لێبڕینی 21٪ دراوە و بریتی بووە لەچوار ترلیۆن و 475 ملیار دینار.

بیلال رەئوف، پسپۆڕی بواری ئابووری، بەدیجیتاڵ میدیای (مایك)ی راگەیاند، گەندەڵی و ناشەفافی لەكۆكردنەوەی داهاتەكان هۆكاری سەرەكین.

وەك بیلال ڕەئوف باسی دەكات، ناتەواوی لەبڕی قەرزەكاندا هەیە وەك كۆمپانیاكانی نەوت و كەیسە یاساییەكان كە لەدەرەوەی وڵات دۆڕاندویانە، بەگشتی قەرزەكان، پەیوەندی بە قەیرانی دارایی ساڵانی ڕابردوەوە هەیە.

هەواڵ

لەیەک مانگدا لە ئێران 40 کۆڵبەر بونەتە قوربانی و 36 چالاکیش دەستگیرکراون

بەپێی ئامارێک کە لە لایەن تۆڕی مافی مرۆڤی کوردستانەوە بڵاوکراوەتەوە، لە ٢١ـی ئادار تا ٢٠ـی نیسانی ٢٠٢٤، پێنج کۆڵبەر بە تەقەی هێزە چەکدارەکانى ئێران کوژراون، پێنج کۆڵبەریش بەهۆی کەوتنەخوارەوە لە بەرزایی، وەستانی دڵ و ڕەقبوونەوە گیانیان لەدەستداوە.
هەر لەو ماوەیەدا ٣١ کۆڵبەر بە تەقەی ڕاستەوخۆی هێزە چەکدارەکانى ئێران و ١١ کۆڵبەریش بە هۆی کەوتنەخوارەوە لە بەرزایی و تەقینەوە مین و ڕووداوی دیکەوە برینداربوون، لە کۆی ئەو کۆڵبەرانەی لەو مانگەدا بوونە قوربانی ٣٠ حاڵەتیان لە ناوچە سنوورییەکانی نەوسوود تۆمار کراوە.
لە ڕاپۆرتەکەدا سەبارەت بە دۆخی کۆڵبەران، ئاماژە بە دۆسییەی کۆڵبەرێکی مێردمنداڵ بە ناوی دانیال مام ئەحمەد خەڵکی مەریوان کراوە، کە لەلایەن دادگاوە سزای دوو ساڵ زیندان، لێدانی ٧٤ قامچی و پێبژاردن بە بڕی دوو ملیار تمەنی بەسەردا سەپێندراوە.
لەبەشێکی دیکەی ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە بەوەکراوە، لەم مانگەدا ٣٦ چالاکوان لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستبەسەرکراون، هەروەها سزای زیندان و سزای دارایی بەسەر شەش چالاکواندا سەپێندراوە.
لە درێژەی ڕاپۆرتەکەی تۆڕی مافی مرۆڤی كوردستان باس لەوەکراوە، فشارەکان بۆ سەر بنەماڵەی گیانبەختکردووانی سەرهەڵدانی “ژن ژیان ئازادیش” بەردەوامە، لەو چوارچێوەدا ئومێد قەدیمی برای فوئاد قەدیمی لە گیانبەختکردووانی سەرهەڵدانەکە سزای زیندان و پێبژاردنی بەسەردا سەپێندراوە و کەمال لوتفی باویکی ڕەزا لوتفی یەکێکی دیکە لە گیانبەختکردووانی ئەو سەرهەڵدانە، دەستگیرکراوە و چارەنووسی نادیارە.
سەبارەت بە جێبەجێکردنی سزای لەسێدارەدانیش لە ڕاپۆرتەکەی تۆڕی مافەکانی مرۆڤدا هاتووە، کە لە ماوەی ئەو مانگەدا سزای لەسێدارەدانی زیندانییەک بە ناوی ئەفشین باغ نشین خەڵکی کەنگاوەر لە زیندانی ورمێ جێبەجێ کراوە، کە بە تۆمەتی بازرگانی بە ماددەی هۆشبەر ئەو سزایەی بەسەردا سەپێندرابوو.
هەروەها، لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە بە دۆخی زیندانیانی سیاسیی و بێبەشکردنیان لە مافەکانیان کراوە و لەو ڕووەوە ئەوە خراوەتەڕوو، کە لە دژی ئەو پێشێلکارییانە ژمارەیەک زیندانی سیاسیی بە تایبەتی لە زیندانی ورمێ مانیان لە خواردن گرتووە.
هەروەها تۆڕی مافەکانی مرۆڤی کوردستان ئاماژەی بەوەشکردووە، لەو مانگەدا کتێبفرۆشیەک لە سنە و شوێنێکی گەشتیاری لە مەریوان بە پاساوی ڕەچاونەکردنی “حیجاب” لەلایەن کڕیاران و سەردانیکەرانیان داخراون.