نەخۆشیە گوازراوە سێکسیەکان چین؟

نەخۆشیە گوازراوە سێکسیەکان چین؟
بۆچی گرنگە هۆشیاریمان دەربارەیان هەبێت؟

کۆمەڵێک نەخۆشی مایکرۆبین کە بەهۆی سێکسەوە دەگوازرێنەوە وەک ڤایرۆس، بەکتریا، کەڕوو، مشەخۆرەکان.

هەریەک لەم نەخۆشیانە دەکرێت لە ڕیگەی هەر شلەیەکی لەش بگوازریتەوە وەک خوێن، دەردراوەکانی کۆئەندامی زاوزێ.

ئەم نەخۆشیانە دەکرێت لەڕێگەی خوێنەوە لە دایکەوە بۆ کۆرپەلە بگوازریتەوە.

لە نمونەی ئەو نەخۆشیانە:

ڤایرۆسی جگەر، جۆرەکانی (A، B و C)

ڤایرۆسی (HIV).

نەخۆشیەکانی وەک سیفلس، نەخۆشیە هەوکردنیەکان کە بەهۆکاری کەڕوو دروستدەبن لە نمونەیان: Candidiasis, Chlymedia, Trichomoniasis


نیشانە باوەکانی ئەم نەخۆشیانە بریتین لە:

ئازار لە کاتی میزکردندا، سوربوونەوەی کۆئەندامی زاوزێ، دروستبونی پەڵە لەسەرجەستە بەتایبەتی لەسەر دەست و پێ، هەبوونی تا، درووستبوونی ئازار لە بەشی خوارەوەی میزەڵدان، بونی دەردراو و بۆنی نا ئاسایی لە هەریەک لە کۆئەندامی زاوزێی مێینە، نێرینە، بوونی ئازار لە کاتی سێکس.

گرنگە هۆشیاریمان هەبێت لەسەر ئەم نەخۆشیانەی کە لە ڕێگەی سێکسەوە دەگوازریتەوە چونکە دەرکەوتنی نیشانەکانی ماوەیەکی دریژی پێدەچێت ڕەنگە ساڵێک، یان چەند مانگێک، چەند هەفتەیەک بەپێی جۆری میکرۆبەکە.

سەرەڕای توشبونمان بەم نەخۆشیانە، بەهۆی ئەم نەخۆشیانە دەکرێت دووچاری ئەم گرفتە تەندروستیانە ببینەوە:

هەوکردنی جومگەکان

دروستبوونی گیروگرفتی دوگیانی

هەوکردنی کۆئەندامی زاوزێ

نەخۆشیەکانی دڵ

نەزۆکی

شێرپەنجە

چۆن خۆم بپارێزم لەم نەخۆشیانە؟
گرنگترین ڕێکارەکانی خۆپارێزی:

١.پێش سێکس کردن لەگەڵ هاوژینەکەت تێستە تاقیگەییەکانی پەیوەست بەم نەخۆشیانە ئەنجام بدەن.

٢.وەرگرتنی ڤاکسینی تایبەت بەم نەخۆشیانە وەک ڤاکسینی تایبەت بە ڤایرۆسی جگەری، هەروەها ڤایرۆسی (HPV).

٣. بەکارهینان و پەیڕەوکردنی رێکارەکانی خۆپارێزی لە کاتی سێکس وەک بەکارهێنانی کۆندۆم، پاک ڕاگرتنی کۆئەندامی زاوزێ.

٤.نەخواردنەوەی بڕێکی زۆر لە خواردنەوا کحولیەکان، چونکە دەبێتە هۆی دابەزینی بەرگری لەش.

٥.خەتەنەکردنی پیاوان بەرێژەی سەدا ٦٠ رێگری لە توشبونی پیاوان دەگرێت بە نەخۆشیەکانی وەک HIV ،HPV.

هەواڵ

لیای 10 ساڵ، ئەو کیژۆڵەی دووجار بەخاکسپێردرا

کیژۆڵەیەکی 10 ساڵان، تەنها لە هەفتەیەکدا دووجار بەخاکسپێردرا، ئەوەش بەهۆی ئەوەی گومان لەدۆسییە کوشتنەکەیدا هەبوو، بەڵام دواجار دادگا دۆسییەکەی یەکلاییکردەوە.

باوكی لیا كە چەند رۆژێك لەمەوبەر گیانی لەدەستدا دەڵێت پزیشكی دادوەری پشتڕاستیكردوەتەوە كە كچەكەی بەهۆی پەلاماردانی سەگەوە گیانی لەدەستداوە، وتەبێژی پۆلیسی سلێمانیش دەڵێت لێكۆڵینەوە لەگەڵ بنەماڵەی منداڵەكە و خاوەنی سەگەكانیش كراوە.

عەلی ڕەحیم، باوكی لیای تەمەن 10 ساڵ، ئەو كچەی ھەفتەی رابردوو لە گەڕەكی ڕاپەڕینی شاری سلێمانی سەگ پەلاماری دا و گیانی لەدەست دا بە مایكی ڕاگەیاند: تەرمی كچەكەم لە پەیمانگەی پزیشكی دادی سلیمانی وەرگرتەوە و جارێكی دیكە بە خاكمان سپاردەوە".

وتیشی: "بەپێی ڕاپۆرتی پەیمانگەی پزیشكی دادی سلێمانی، دەركەوتووە كچەكەم بەھۆی پەلاماردانی سەگەوە گیانی لەدەست داوە و خواردوویەتی، بۆیە سبەی بنەماڵەكەمان لەسەر ئەو ھەموو تۆمەتانەی ئاڕاستەمان كراوە، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ھەڵوێستمان دەبێت".

باوكی لیای تەمەن 10 ساڵ، وتیشی: "ئەو سێ سەگەی كچەكەمیان خواردووە، كوژراون، بەڵام من سەگەكانم نەكوشتووە".

لەوبارەیەوە سەركەوتن ئەحمەد وتەبێژی پۆلیسی سلێمانی بەمایكی وت:"لەسەر دۆسیەی لیا لێكۆڵینەوە لەگەڵ بنەماڵەی لیا و ئەو بنەماڵەیەش كە سەگەكانیان هەیە كراوە".
وتیشی :"لەسەر دۆسیەكە لێكۆڵینەوەی تەواو كراوە و ئەوەی هەیە پەیوەندی بەدادوەری گشتیەوە هەیە".
هاوكات بەرزان محەمەد بەڕێوەبەری پزیشكی دادی سلێمانی بەمایكی راگەیاند: سەرجەم ئەو پرسیارانەی سەبارەت بە مردنی لیا لەپزیشكی دادوەری لەلایەن داواكاری گشتیەوە كراون وەڵاممان داونەتەوە".
پێشتریش هەر سەبارەت بەو پرسە، گوڵستان سەعید ئەندامی لیژنەی مافی مرۆڤی پەرلەمانی كوردستان بەمایكی وت:"سەبارەت بەو پرسە قسەمان لەگەڵ دەستەی مافی مرۆڤ كردووە، ئەوان پێیان وتین لەسەر دۆسیەكە لێكۆڵینەوەیان كردووە، بەڵام وەكو پەرلەمان ناتوانین دەستێوەردان لەكاروباری داواكاری گشتی بكەین".
بەڕێوەبەرایەتیی پۆلیسی سلێمانی لە روونكردنەوەیەكدا كە رۆژی هەینی رابردوو بڵاویكردەوە، رایگەیاند: بە بڕیاری دادوەر و بە ئامادەبوونی مەفرەزەكانی بنكەی پۆلیسی راپەڕین، تیمەكانی بەشی بەڵگەی تاوان و پزیشكانی دادوەری، تەرمی لیا لەناو گۆڕەكەی دەرهێنراوەتەوە و توێكاری بۆ لاشەكەی دەكرێت و لێكۆڵینەوەش لە رووداوەكە بەردەوام دەبێت".
16 یی ئەم مانگە هەواڵی گیانلەدەستدانی كچێكی 10 ساڵ لە سلێمانی بەهۆی پەلاماردانی سەگ بڵاوبویەوە، هەواڵەكە و پاشانیش لێدوانی باوكی منداڵەكە كاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا بەتایبەتیش لەتۆڕە كۆمەڵایەتیەكان، بەوهۆیەشەوە لەسەر فەرمانی داواكاری گشتی گۆڕەكەی لیا هەڵدرایەوە.