هەواڵ

عەرەبستانی سعودیە و حوسییەکانی یەمەن گفتوگۆی ڕاستەوخۆیان دەستپێکرد

عەرەبستانی سعودیە و حوسییەکانی یەمەن گفتوگۆی ڕاستەوخۆیان دەستپێکردوە بۆ تاوتوێکردنی ئاسایشی سنوورەکان و پەیوەندییەکانی داهاتوو لە ژێر هەر ڕێککەوتنێکی ئاشتیدا لەگەڵ یەمەن.
دەستپێكردنەوەی وتووێژەکان ئاماژەیە بە سەركەوتنی هەوڵی نەتەوە یەكگرتوەكان و ئەمەریكا بۆ دۆزینەوه ی چارەسەرێکی سیاسی بۆ ململانێكانی یەمەن کە تێیدا دەیان هه زار كەس کوژراون و ئەو وڵاتەی خستۆتە قەیرانێکی مرۆیی قوڵەوە.
ڕۆیتەرز لە زاری دوو سەرچاوەی ئاگادارەوە ڕایگەیاندووە کە گفتوگۆی ئۆنلاین لە نێوان بەرپرسانی باڵای سعودیە و حوسییەکان لەلایەن عومانەوە ئاسانکاری بۆ کراوە و هەروەها یەکێک لەو سەرچاوانە ڕایگەیاندووە کە ئەگەر "پێشکەوتنی پێویست" لەو بارەیەوە بەدەست بهێنرێت، ئەوا پلانی کۆبوونەوەی ڕووبەڕوو لە مەسقەتی پایتەختی عومان دێتە ئاراوە.
دوای چەندین ساڵ لە چەقبەستوویی سەربازی کە تێیدا هاوپەیمانی سەربازی بە سەرۆکایەتی سعودیە لە دەرکردنی حوسییەکان لە سەنعای پایتەخت سەرکەوتوو نەبوو، ڕیاز هەوڵدەدات پەیوەندی لەگەڵ ئەو میلیشیایانە دروستبکات کە ئێران پاڵپشتیان دەکات. حوسییەکان بەشێکی زۆری سنوری یەمەن و سعودیە، کە درێژییەکەی ١٣٠٠ کیلۆمەترە، کۆنترۆڵ دەکەن.
ئەو سەرچاوانە بە ئاژانسی رۆیتەرزیان رڕگەیاندووە، بەرپرسانی سعودی و حوسییەكان تاوتوێی ڕێككەوتنێكی درێژخایەن سەبارەت بە ئاسایشی سنوورەكان دەكەن، هەروەها نیگەرانی ریاز لە بارەی جبەخانەی مووشەكی بالیستیك و فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی گروپەكە، كە بۆ ئەنجامدانی هێرش بۆ سەر شارەكانی سعودیە بەكاردەهێنرێت، بەشێک دەبن لە گفتوگۆکانی نێوان ئەو دوو لایەنە.

سعودیه و هاوپەیمانەکانی‌ ئێران به‌ پێدانی چه‌ك و پاڵپشتی دارایی بۆ گروپە چەکدارییەکە تۆمه‌تبار دەکەن، تۆمەتێک کە هەم تاران و هەم گرووپەکە ڕەتی دەکەنەوە.
لە لایەکی دیکەوە، بە گوتەی سەرچاوەیەکی ئاگادار لە وتووێژەکان، هانس گروندبێرگ، نوێنەری تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروباری یەمەن، لە هەوڵی ڕازیکردنی سەرکردەکانی حوسییەکاندایە کە هێزەکانیان لانیکەم لە سەر ڕێگای سەرەکی شاری کێشە لەسەری تەعز لە باشووری ڕۆژئاوا بکشێنێتەوە.

کردنەوەی ڕێگای حەببان یەکێک بوو لەو مەرجانەی کە هاوپەیمانی پاڵپشتی سعودیە وەک مەرجێک بۆ درێژکردنەوەی ئاگربەستەکە دایانابوو، بەڵام حوسییەکان تا ئێستا ئەو مەرجەیان قەبووڵ نەکردووە و دەڵێن ئەو ڕێگایە هێڵی پێشەوەیە و دووبارە جێگیرکردنەوەی هێزەکانیان بەشێک نەبووە لە ئاگربەستەکە.

حوسییەکان لە کۆتایی 2014دا حکوومەتی دانپێدانراوی سەنعایان ڕووخاند و بانگەشەی ئەوە دەکەن کە بەرەنگاری سیستەمێکی گەندەڵ و ستەمکار بوونەتەوە.

شەڕی یەمەن زۆرکەس وەکو شەڕێکی ناڕاستەوخۆی نێوان سعودیە و ئێران سەیری دەکەن. ساڵی ڕابردووش، گفتوگۆی ڕاستەوخۆ دەستی پێکرد بۆ کۆنتڕۆڵکردنی ململانێکان و ریاز کەوتۆتە ژێر گوشاری واشنتن و هاوپەیمانەکانی دیکەی ڕۆژئاوا بۆ کۆتایی هێنان بەو شەڕە.
کۆشکی سپی ڕایگەیاند، مانگی داهاتوو جۆو بایدن، سەرۆکی ئەمەریکا سەردانی سعودیە دەکات.

ئاژانسی ئەسۆشێتد پرێس دەڵێت، باڵیۆزخانەی سعودیە لە واشنتۆن ڕایگەیاندووە سەردانەکەی سەرۆکی ئەمەریکا لەسەر بانگهێشتی پاشای سعودیەیە و ئامانج لێی "بەهێزکردنی پەیوەندییە مێژووییە دوو قۆڵییەکان و هاوبەشی ستراتیژی نێوان هەردوو وڵاتە.

هەواڵ

لە قەڵادزێ بەڕێکەوت و لە فەرەنسا خنکا

لە قەڵادزێ بەڕێکەوت و لە فەرەنسا خنکا
سلێمانی - MIC
ژیلان محەمەد ئەمین، کچە کوردێکی تەمەن 24 ساڵە و یەکێکە لە قوربانییەکانی رووداوەکەی دوێنێ سێشەممەی نێوان فەرەنسا و بەریتانیا.
ژیلان لەگەڵ چەند کەسێکی دیکەدا و یەکێک بووە لەو 100 سەرنشینەی کە لەناو بەلەمێکی پەڕینەوەدابوون لە فەرەنساوە بۆ بەریانیا.
بەڵام پێش گەیشتنیان چەند کەسێک دەکەونە ناو ئاوەکەوەو دەخنکێن کە یەکێکیان ژینایە.
زانیاری ئەوە هەیە، رووداوەکە بەهۆی زۆری ژمارەی سەرنشینانی سەر بەلەمەکەوە بوبێت، بەتایبەت کاتێک کە بەلەمەکە کەوتوەتە ڕێ، ژمارەیەک کۆچبەری ئەفریقیش لەڕێگەی بەکارهێنانی فشارەوە چونەتە ناو بەلەمەکەوە و هەندێکیش دەڵێن شەڕ و ئاڵۆزی روویداوە.
هێشتا بەتەواوی هۆکاری خنکانی ژیلان و ئەوانی دیکە نییە، روونیش نییە کە ئاخۆ جگە لە ژیلان لەناو خنکاوەکاندا کوردی دیکە هەیە یان نا، بەڵام ئەوەی دەزانرێت کە بەشێکی زۆری کۆچبەرەکانی سەر بەلەمەکە عێراقی بوون و لەناو عێراقیەکانیشدا ژمارەیەک کورد هەبوون.
تائێستا نازانرێت کە ئاخۆ ژیلان محەمەد بەتەنها کۆچیکردوە یان خزم و کەسوکاری لەگەڵدا بووە.
ساڵانە لەکاتی پەڕێنەوەی کۆچبەران لەنێوان فەرەنسا بۆ بەریتانیا دەیان کۆچبەر دەخنکێن، ئەوەش لەپێناو گەیشتنیان بۆ ئەو وڵاتە و مافی بەدەستهێنانی مانەوەیان.
هەرچەندە لەچەند رۆژی رابردوودا پەرلەمانی بەریتانیا یاسای ناردنی کۆچبەرانی نایاسایی وڵاتەکەی بۆ رواندا پەسەند کرد ئەوەش وەک هەولیک بۆ رێگریکردن لە چوونی کۆچبەران بۆ ئەو وڵاتە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هێشتا کۆچبەران بە یەکێک لە وڵاتە دڵخوازەکەی خۆیان دەزانن بۆ مانەوەیان و وەرگرتنی مافی پەنابەری.