نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ لایەنە عێراقییەكان: مێشك و حیكمەت پێویستە بۆ رێگریكردن لەتوندوتیژی زیاتر

رەوتی سەدر رایگەیاند دەستیان بە مانگرتن كردووە لەناو بینای پەرلەمانی عێراق، دوای ئەوەی لایەنگرانیان بۆ چوارەم رۆژ لەهەفتەیەكدا چوونە ناو بینای پەرلەمانەوە، هەماهەنگی شیعەكانیش داوای لەلایەنگرانی كرد برژێنە سەرشەقام بۆ پاراستنی دامودەزگاكانی حكومەت و ئەنجومەنی دادوەری.
هەماهەنگی شیعەكان كە سەرجەم لایەنە شیعەكان جگە لەرەوتی سەدر لەخۆدەگرێت، رایگەیاند ئەو لایەنانەی لەپشت ئەنجامدانی خۆپیشاندانن لەبەغدا بەرپرسیارێتی گرژییەكان لەئەستۆدەگرن و ئاسایشی كۆمەڵگە دەخەنە مەترسییەوە.
لەلایەن خۆشیەوە محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق داوای كرد ئاسایشی خۆپیشاندەران بپارێزرێت و خۆپیشاندەرانیش بە ئاشتیانە خۆپیشاندان بكەن، داواشیكرد هێزە ئەمنیەكان كە پەرلەمان دەپارێزن خۆپیشاندەران بپارێزن.
داواكەی هەماهەنگی شیعەكان دوای ئەوەهات، لایەنگرانی رەوتی سەدر لەناو بینای پەرلەمانی عێراق دەستیان بەمانگرتن و مانەوە كرد، تا پەیامەكەیان بەوتەی خۆیان بگاتە دەسەڵاتداران، رەوتی سەدریش داوای لێكردن هێرش نەكەنەسەر بینای ئەنجومەنی دادوەری.
بەیانی ئەمرۆ هەزاران لایەنگری سەدر هەوڵی چوونەناو ناوچەی سەوزیان دا لەبەغدا، سەرئەنجام توانیان بەربەستە كۆنكرێتیەكان تێپەڕێنن و بچنە ناوچەی سەوز و پاشانیش بینای پەرلەمانی عێراق، بەهۆی بەرەنگاربوونەوەشیان لەگەڵ هێزە ئەمنیەكان، بەوتەی وەزارەتی تەندروستی عێراق 60 خۆپیشاندەر برینداربوون.
لایەنگرانی سەدر پێشتر هەڕەشەی ئەوەیان كرد ئەگەر دانیشتنی پەرلەمان بكرێت دەچنە سەر پەرلەمان، ئەمرۆ بڕیاربوو دانیشتنی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەبچێت بەڵام پاش ئەوەی خۆپیشاندەران گەیشتنە ناوچەی سەوز دانیشتنەكە هەڵوەشایەوە.
سێ رۆژە لەبەغدا بەهۆی كاندیكردنی محەمەد شیاع سودانی بۆ پۆستی سەرۆكوەزیرانی عێراق لەلایەن هەماهەنگی شیعەكانەوە، لایەنگرانی سەدر لەسەر شەقامن، خۆپیشاندەران داوای دەستلەكاركێشانەوەی سودانی و لێپرسینەوە لەگەندەڵكاران دەكەن، بەپێی زانیاریەكانیش فەرمان بە هێزە ئەمنیەكانی بەغدا كراوە بە چەك رووبەڕووی خۆپیشاندەران نەبنەوە.
هەر ئەمرۆ مستەفا كازمی سەرۆكوەزیرانی كاربەڕێكەری عێراق داوای لەهێزە ئەمنیەكان كرد دامودەزگاكانی حكومەت بپارێزن، داواشیكرد خۆپیشاندەران پابەندی پاراستنی خۆپیشاندانی ئاشتیانە بن.
لەنوێترین لێدواندا وەزیرەكەی سەدر وەك وەڵامێك بۆ هەماهەنگی شیعەكان رایگەیاند ئەو كەسانە هەیبەتی دەوڵەتیان شكاندووە كە هێرش دەكەنە سەر خۆپیشاندەران،لەلایەن خۆشیەوە جینین پلاسخارت نێردەی تایبەتی نەتەوەیەكگرتوەكان لەعێراق داوای لەلایەنە عێراقیەكان كرد ئارامی بپارێزن، وتیشی ململانێی بەردەوام جێگەی نیگەرانییە و مێشك و حیكمەت پێویستە بۆ رێگریكردن لەتوندوتیژی زیاتر.
پێشتر رەوتی سەدر لەرێگەی تویتەرێك بەناوی ساڵح محەمەد عراقی كە بەنزیك لەموقتەدا سەدر ناودەبرێت بەرپرسیارێتی پاراستنی گیانی خۆپیشاندەرانی خستە ئەستۆی لایەنە سیاسیەكان، كە ئەمەش وەك هەڕەشەیەكی موقتەدا سەدر رێبەری رەوتی سەدر لەلایەنە شیعەكان لێكدرایەوە.
چاودێران پێشبینی دەكەن دۆخی سیاسی عێراق ئاڵۆزتر ببێت لەئەگەری ملنەدانی هەماهەنگی شیعەكان بۆ داواكاریەكانی سەدر، كە خۆی لە هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان و ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت دەبینێتەوە، بەشێكیش پێیان وایە فشارەكە بۆ كشاندنەوەی كاندیدی سەرۆكوەزیرانە كە بەدڵی سەدر نییە و دەیەوێت مستەفا كازمی سەرۆكوەزیرانی عێراق لەپۆستەكەیدا بمێنێتەوە.

هەواڵ

30 پەرلەمانتار: سەلامەتی گیراوانی بادینان لەئەستۆی داواكاری گشتی و چاكسازی گەورانی هەولێرە

30 پەرلەمانتاری هەرێمی كوردستان یاداشتێكیان لەبارەی دۆخی زیندانییانی بادینان بڵاوكردەوە و ڕایدەگەیەنن، سەرباری ئەوەی زیندانیانی بادینان مەرجەكانی ئازادبوونی مەرجدار دەیانگرێتەوە، بەڵام بە مەبەست هێڵدراونەتەوە لە زینداندا، جەختیش دەكەنەوە سەلامەتیی گیانی گیراوانی بادینان لە ئەستۆی داواكاری گشتی چاكسازیی و بەڕێوەبەری چاكسازیی گەورانی هەولێر دایە.
نزیكەی مانگێكە 60 زیندانیكراوی بادینان مانیان لەخواردن گرتووە بەهۆی ئەوەی ئازادكردنی مەرجدار دەیانگرێتەوە، بەڵام تاوەكو ئێستا ئازادنەكراون، 30 پەرلەمانتاری هەرێمی كوردستانیش یاداشتێكیان لەوبارەیەوە بڵاوكردووەتەوە و تێیدا هاتووە: زیندانیانیی بادینان پاش ئەوەی ئەحكامی مەرجەكانی بەربوونی مەرجدار دەیانگرێتەوە، كە لە ماددەی 331ی یاسای بنەما دادگەرییە سزاییەكاندا هاتووە، پێویست بوو كارڕایی ئازادكردنیان بۆ ئەنجام بدرایە، بەڵام بەداخەوە بەمەبەست و پێشێلكردنی یاسا هێڵدراونەتەوە لە كونجی زینداندا.
هەر لەیاداشتەكەدا هاتووە: ماوەی 26 ڕۆژە زیندانییانی بادینان مانیان گرتووە و دۆخی تەندروستیی بەشێكیان ناجێگیرە و ژیانیان لە مەترسیدایە، لەبەر ئەوە دەبوو  بەڕێوەبەریی چاكسازی گەورانی هەولێر ئەركی فەرمانبەریی خۆی ڕاپەڕاندایە و كارڕایی بەردانی مەرجداری ئاڕاستەی داواكاری گشتی بكردایە، ئەركی داواكاری گشتیشە بەزووترین كات مامەڵەكانیان ئاڕاستەی دادگای كەتن بكات، تا كاروبارەكانیان ڕاییبكرێت و ئازاد بكرێن و یاسا سەروەربێت .
ئەو پەرلەمانتارانە جەختیش دەكەنەوە، بەپێی یاسای داواكاری گشتیش، دەبێت داواكاری گشتی بێلایەنانە كارەكانی خۆی ئەنجام بدات، هاوكات داواش لە سەرۆكایەتیی داواكاری گشتیی دەكەن:”لێكۆڵینەوەی جددی لە داواكاریی گشتی چاكسازیی گەورانی هەولێر بكات، بەهۆی  كەمتەرخەمیكردنی لە ئەركی چاودێرییكردن لە سستی كارڕاییەكان.
ئەو پەرلەمانتارانە داوا لە وەزیری كاروكاروباری كۆمەڵایەتی و سەرۆكی دەستەی دەستپاكیی دەكەن، كە لێكۆڵینەوە و لێپرسینەوەی جددی بكەن لە بەڕێوەبەریی چاكسازیی گەورانی هەولێر، سەبارەت بە كەمتەرخەمییكردنی لە ڕاپەڕاندنی ئەركەكەیدا.
هەر لەیاداشتی ئەو پەرلەمانتارانەدا هاتووە: سەلامەتیی گیانی گیراوانی بادینان لە ئەستۆی داواكاری گشتی چاكسازیی و بەڕێوەبەری چاكسازیی گەورانی هەولێر دایە و دەڵێن “هەر مەترسییەك لەسەر ژیانی ئەو زیندانییانە دروست ببێت، دەكەوێتە ئەستۆی ئەوان، هاوكات ئەوەش هاتووە: ئێمەش لە پەرلەمانی كوردستان هەموو هەوڵێك و ڕێكارێكی یاسایی دەگرینە بەر بەمەبەستی پێشێلنەكردنی ماف و پاراستنی شكۆی مرۆڤ و بەكارنەهێنانی دادگا و دەزگاكان بۆ مەرامی سیاسی و تۆڵە كردنەوە.