عێراق بەرەو وشكبوونەوەی زیاتر دەچێت

دوو ساڵە لەسەر یەك عێراق وشكەساڵی تێیدا ڕادەگەیەنرێت، ئەمساڵ كاریگەری وشكەساڵی لەسەری زیاتربوو، هۆكاری سەرەكیش بەپلەی یەكەم گۆڕانكارییە لەكەشوهەوای جیهان و هۆكاری دووەمیش گرتنەوەی سەرچاوە ئاویەكانیەتی لەلایەن توركیا و ئێرانەوە، بەتایبەتیش ئاوی دیجلە و فوڕات.
میدیاكانی عێراق بڵاویانكردەوە: جاسم فەلاحی وەزیری ژینگەی عێراق ڕایگەیاند: وشكەساڵی هەرەشەیەكی مەترییداری گەورەیە و عێراق یەكێكە لەو پێنج وڵاتەی جیهان، كە زۆرترین كاریگەریی گۆڕانكارییەكانی كەشوهەوایان لەسەرە.
وەزیری ژینگەی عێراق وتیشی: پلانێكی درێژخایەنمان بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو مەترسییە داناوە.
جاسم فەلاحی ئەوەشی خستەڕوو: وشكەساڵی هەرەشەیەكی مەترسیداری گەورەیە لەسەر ئاسایشی عێراق، چونكە بەپێی ڕاپۆرتێكی نەتەوەیەكگرتووەكان عێراق یەكێكە لەو پێنج وڵاتەی جیهان، كە زۆرترین كاریگەریی گۆڕانكارییەكانی كەشوهەوایان لەسەرە لەڕووی بەرزبوونەوەی پلەكانی گەرما و كەمبوونەوەی سەرچاوە ئاوییەكانی.
فەلاحی باسی لە پلانێكی درێژخایەن كردووە بۆ بەرەنگاربوونەوەی وشكەساڵی و دەڵێت: پلانەكە لە دووبەش پێكدێت و بەشی یەكەمی لەساڵی  2020وە دەستیپێكردووە و تاوەكو ساڵی 2025 درێژدەبێتەوە، تێیدا كار لەسەر كەمكردنەوەی دەردانە كاربۆنییەكان بەتایبەت كەرتی نەوت ‌و غاز دەكرێت و لە هەمانكاتیشدا هەوڵ دەدەین بە مەبەستی بەرزكردنەوەی هۆشیاریی نیشتیمانیی لەبەرامبەر گۆڕانكارییەكانی كەشوهەوادا.
وەزیری ژینگەی عێراق باسیلەوەشكردووە: بەشی دووەمی پلانەكە لەساڵی 2025 بۆ 2030 دەبێت، كە تێیدا جەخت لەسەر دوو كەرتی گرنگ دەكاتەوە، كە ئەوانیش گواستنەوەی تەكنەلۆژیای هاوچەرخ لەبوارەكانی ئاودێری و ئیدارەدانی دروستی سەرچاوە ئاوییەكان، چونكە بەشێكی زۆری ئاوی وڵات بەفیڕۆ دەدرێت.
فەلاحی دەشلێت: هەروەها دەستپێشخەرییەكی نوێمان بەبەشداریی چەندین لیژنەی پسپۆڕ بۆ ڕواندنی درەخت بەمەبەستی هەڵبژاردنی جێگای گونجاو و دیاریكردنی جۆری ئەو درەختانەی دەتوانن بەرەنگاری گۆڕانكارییەكانی كەشوهەوا ببنەوە لەوڵاتدا ڕاگەیاندووە.
پێشتریش بانكی نێودەوڵەتیی هۆشداریدا لە كەمبوونەوەی 20٪ی سەرچاوەكانی ئاوی عێراق تا ساڵی 2050 بەهۆی گۆڕانی كەشوهەوا، هاوكات یەكێكی دیكەش لە هۆكارەكان دەگەڕێندرێتەوە بۆ ئەو بەنداوانەی توركیا و ئێران لەسەر سەرچاوە ئاوییەكانی عێراق دروستیان كردووە. لە ڕۆژی پێنجی حوزەیرانی ئەمساڵ ڕاوییە مەزعەل مەحمود، بەڕێوەبەری گشتیی فەرمانگەی دارستانەكان و بەرەنگاربوونەوەی بەبیابانبوون لە وەزارەتی كشتووكاڵی عێراق ڕایگەیاند: لەماوەی 10 ساڵی ڕابردوودا ملیۆنێك و 747هەزار دۆنم زەویی كشتووكاڵیی و ڕووپۆشی ڕووەكیی بوونەتە زەوییەكی وشك و بێبەرهەم، ئەمەش كاریگەریی كردووەتە سەر پلانی كشتوكاڵیی لە عێراقدا.

هەواڵ

ئێران و توركیا بە درۆن و تۆپخانەكانیان بەردەوامن لە بۆردوومانكردنی چەند ناوچەیەكی هەرێم

كاتژمێر 11:00ی پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی سوپای توركیا گوندی بادانەیان لە سنووری ناحیەی ناڵپارێز لە قەزای پێنجوێنی هەرێمی كوردستان بۆردوومان كردەوە و ترس و دڵەڕاوكێی زۆری لەناو گوندنشینان بڵاوكردووەتەوە، ئەمەش سێیەم جارە لەدوو رۆژی ڕابردوودا توركیا ئەو سنوورە بۆردوومان دەكات و دوێنێش گوندی شێخەلمارێنیان لە قەزای شارباژێر بۆردوومانكرد و ئۆتۆمبێلێكیان كردە ئامانج كە بەهۆیەوە كەسێك برینداربوو.
لەلایەن خۆشیانەوە فەرماندەیی یەكینەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان – یەرەكە كە باڵی سەربازی پارتی ژیانی ئازادی كوردستانە ڕایگەیاند: لە ناوچەی پێنجوێن و شارباژێڕ كە لەلایەن دەوڵەتی توركیاوە بۆردومان كراوە، هیچ هێزێكی ئێمە لەو ناوچانەدا نییە.
لە ڕاگەیەندراوەكەی یەرەكەدا هاتووە: لە ڕۆژانی سێ تا شەشی ئەیلول، فڕۆكەی چاودێری بەسەر ئاسمانی چوارتا و ئاسۆس و پێنجوێندا سوڕاوەتەوە، لە كاتژمێر دووی پاش نیوەڕۆ، فڕۆكەیەكی بێفڕۆكەوان هێرشی كردە سەر ئۆتۆمبێلێكی مەدەنی لە گوندی شێخەڵمارێن.
یەرەكە دەشڵێت: لەو ناوچانەی دەوڵەتی توركیا هێرشی تێدا ئەنجامداوە هێزی ئێمەی تێدانییە و هیچ بنەكەیەكمان لەو ناوچانەدا نییە، بەهۆی ئەو هێرشانەوە هاوڵاتیان زیانیان پێگەیشتووه.
یەرەكە لەڕاگەیەندراوەكەدا دەشڵێت: هەندێك دەزگای ڕاگەیاندن بۆ ئەوەی ڕەوایەتی بە هێرشەكانی دەوڵەتی توركیا بدەن، پەكەكە و ئێمە دەكەنە ئامانج، ئێمە داوا لە دەزگاكانی ڕاگەیاندن دەكەین، لەسەر ئەو هێرشانە ڕاستییەكان بگەیەنن.
هاوكات دوێنێ ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەكانی پاراستنی گەل-هەپەگە كە باڵی سەربازی پەكەكەیە ڕوونكردنەوەیەكی لەسەر بۆردوومانكردنی ئۆتۆمبێلێك لە سنووری شارباژێڕی سەر بە پارێزگای سلێمانی بڵاوكردەوە و رایگەیاند:لە هەندێك دەزگای ڕاگەیاندنی باشووری كوردستان بڵاوكرایەوە، كە لە چواری تشرینی یەكەمدا لە ناوچەی شارباژێڕی سلێمانی دەوڵەتی توركیا هێرشێكی ئاسمانی ئەنجامداوە و بانگەشەی ئەوە كرا، كە لە ئۆتۆمبێلێكدا كە هێرشی كراوەتە، سەر دوو كەسی سەر بە پەكەكە تێدابوون.
هەپەگە دەشڵێت: لەو شوێنەی هێرشەكەی تێدا ئەنجامدراوە هێزەكانی ئێمەی لێنییە و دەبێت بزانرێت، كە ئەوە هیچ پەیوەندییەكی بە ئێمەوە نییە.
پێشتریش هێمن ئیبراهیم بەڕێوەبەری ناحیەی ناڵپارێز رایگەیاند: بەهۆی مەترسی بۆردوومانەكەوە كە لەلایەن فڕۆكەوە ئەنجامدراوە، چەندین خێزان گوندەكەیان بەجێهێشتووە و روویان لە سەنتەری شاری سلێمانی كردووە.
خەڵكی ناوچەكە داوا دەكەن لایەنە پەیوەندیدارەكان بێنە سەر خەت بەهۆی مەترسیداری بۆردوومانی ناوچەكە و بەهۆی دژواری دۆخەكەوە خوێندن لە بەشێك لە ناوچەكانی سنوری پەروەردەی شارباژێڕ تا رۆژی یەكشەممە راگیراوە.
ئەمەش لەكاتێكدایە، ماوەی چەندین رۆژە بەشێوەیەكی بەردەوام فڕۆكە و درۆن بە ئاسمانی سنوری شارباژێرو پێنجوێن و چەندین ناوچەی دیكەی هەرێمدا دەسوڕێتەوە و بۆردوومانی چەندین ناوچەیان كردووە، تۆپبارانكردنی برادۆست و باڵەكایەتی لە سنووری ئیدارەی سۆرانیش لەلایەن ئێرانەوە پێینایە 13یەمین ڕۆژەوە.
بەیانی ئەمڕۆش تۆپخانەكانی ئێران لە سنووری برادۆست، كوێستانی ناوڕوبار و گوندی گۆڕێ سایە و گوندی كەتینەی تۆپباران كرد، هاوكات لە سنوری باڵەكایەتی، تۆپخانەكانی ئیران، گوندی بەردەخڕ و هاوینەهەواری بێرمەسارد و كوێستانەكانی سەرچاڵ و بناری هەڵگۆردی تۆپباران دەكەن.