هەواڵ

هۆكاری دەستلەكاركێشانەوەی وەزیری دارایی عێراق ئاشكرابوو

عەلی عەللاوی، وەزیری دارایی عێراق ئەمڕۆ لە كۆبوونەوەی هەفتانەی ئەنجومەنی وەزیراندا دەستلەكاركێشانەوەی خۆی پێشكەش كرد و مستەفا كازمیش پەسەندی كردووە، بەشێك لەمیدیاكانی عێراقیش هۆكارەكەی ئاشكرا دەكەن.
بەوتەی سەرچاوەیەكی باڵای حكومەتی عێراق، كە لە كۆبوونەوەكەی ئەنجوومەنی وەزیراندا بەشداربووە و نەیویستووە ناوی ئاشكرا بكرێت، عەلی عەلاوی وەزیری دارایی عێراق لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیراندا دەستلەكاركێشانەوەی خۆی پێشكەش كردووە و لە كۆبوونەوەكەدا هۆكارەكانی بڕیارەكەی خستووەتەڕوو.
هەر بەپێی وتەی ئەو سەرچاوە باڵایەی حكومەتی عێراق، دەستلەكاركێشانەوەكە لەلایەن مستەفا كازمی سەرۆكوەزیرانی عێراقەوە پەسەندكراوە.
عەلی عەلاوی لە مانگی شووباتی 2022دا لەلایەن پەرلەمانی عێراقەوە بانگهێشت كرا بۆ پرساندنی سەبارەت بە گرانیی نرخی كەلوپەل و خۆراك لە عێراق، بەڵام بانگهێشتنامەكەی رەتكردەوە بەهۆی ئەوەی لەسەر داوای موقتەدا سەدر، رێبەری رەوتی سەدر بوو، پاش ڕەتكردنەوەی داواكەی موقتەدا سەدریش حاكم زاملی جێگری یەكەمی ئەوكاتی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق هەڕەشەی قەدەغەی گەشتكردن و لێسەندنەوەی متمانەی لە وەزیری دارایی عێراق كرد، بۆیە دواتر عەللاوی چووە ژێر باری بانگهێشتنامەكە و چووە پەرلەمانی عێراق.
عەلی عەلاوی وەزیری دارایی عێراق، جگە لەتۆمەتباركردنی بەبەرزكردنەوەی بەهای دۆلار بەرامبەر دینالری عێراقی، لەلایەن بەشێك لە لایەنە شیعەكان بەتایبەتیش ڕەوتی سەدر تۆمەتباركرا بەوەی لەماوەی دوو ساڵی دەستبەكاربوونیدا وەكو وەزیری دارایی نرخی خۆراك بەشێوەیەكی بەرچاو بەرزبووەتەوە، جگە لەوەی هۆكاری سەرەكی ئەو بەرزبوونەوەیە بڕیارێكی ئەو بووە بەهاوبەشی بانكی ناوەندی عێراق بەدابەزاندنی بەهای دیناری عێراقی بەرامبەر دۆلاری ئەمریكی. 
بەشێكی لایەنە سیاسییەكانی عێراق دەڵێن دابەزاندنی بەهای دیناری عێراقی بەرامبەردۆلاری ئەمریكی  بە بڕیار و پلانی عەلی عەللاوی جێبەجێكراوە.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.