ناڕەزایەتییەكان دژی كوژرانی ژینا ئەمینی بەرفراوانتر دەبێت و جگە لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، خۆپیشاندان زۆربەی شارەكانی ئێرانی گرتووەتەوە و هاوڵاتییانی ئەو شارانەش بەوتنەوەی دروشمی "ژن، ژیان، ئازادیی" ناڕەزایەتییان دژی ئێران دەربڕی، لەباكور و رۆژئاوای كوردستانیش ناڕەزایی دژ بە كوژرانی ژینا ئەمینی سەریهەڵدا.
دوێنێ لە سێیەم ڕۆژی ناڕەزاییەتیەكان دژی كوژرانی ژینا ئەمینیی لەلایەن پۆلیسی ئەخلاقی ئێرانەوە، خۆپیشاندانی هاوڵاتیان چووە قۆناغێكی نوێوە و زۆربەی شارەكانی ئێران لە ڕۆژئاوا تا ڕۆژهەڵات، لە باكوور تا باشووری ئەو وڵاتەی گرتەوە.
بەپشتبەستن بەو گرتە ڤیدیۆییانەی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاوكراونەتەوە، لە سێیەم ڕۆژی خۆپیشاندانەكان و لە ئێوارەوە تا درەنگانی شەو، هاوڵاتییانی چەندین شاری تری ئێران و ڕۆژهەڵاتی كوردستان چوونەتە ڕیزی ناڕەزایەتییەكان و خۆپیشاندانی بەرفراوانیان ئەنجامدرا، لەوانەش مەشهەد، ئەراك، ساری، هەمەدان، قەزوین، كرماشان، ئیلام، كیش، كرمان، بەندەر عەباس، قووم، زەنجان، ڕەفسەنجان و چەندین ناوچەی دیكە
بەپێی گرتە ڤیدیۆییەكان، لە گۆڕەپانەكانی خۆپیشاندان لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران، ژنان سەرپۆشەكانیان لەسەر لابرد و وەك ناڕەزایەتییەك دژی كوژرانی ژینا سووتاندیان و هەندێكیشیان قژیان بڕی، هاوڵاتییانیش بەشێوەیەكی بەرچاو پشتگرییان لەو هەڵوێستەیان كرد.
لە زۆربەی شارەكان خۆپیشاندانەكان كە لە ژێر چاودێریی چڕی هێزەكانی ئێران بەڕێوەچوو، گرژی و ئاڵۆزی تێكەوت و لەلایەن ئەو هێزانەوە هێرش و تەقەی ڕاستەخۆ لە هاوڵاتییان كرا، بەڵام سەرباری ئەوەش خۆپیشاندەران بە گەلەكۆمە لە هێزەكان دەهاتنە دەست و دەستیان بەسەر ژمارەیەكی بەرچاو لە ئۆتۆمبێلی ئەو هێزانەدا گرت و هەندێكیان سووتاندن.
بەپێی سەرچاوەكانی هەواڵی ڕۆژهەڵاتی كوردستان، لە شارەكانی ئەو پارچەیەی كوردستان دوێنێ سێ خۆپیشاندەری دیكە كوژراون، كە یەكێكیان ژنێكی بەساڵاچووە بەناوی “هاجەر عەباسی” خەڵكی شاری مهابادە، كە لە دووەم ڕۆژی خۆپیشاندانەكان بەسەختی بریندار ببوو، هەروەها گەنجێكی خەڵكی شاری ورمێش بە ناوی “فەرجاد دەروێشی” لە ئەنجامی تەقەی ڕاستەوخۆی هێزەكانی ئێران گیانی لەدەستدا و ژمارەیەكی زۆریش هاوڵاتی بریندار بوون، كە تائێستا ئامارێكی فەرمی لەوبارەیەوە بڵاونەكراوەتەوە
بەرەبەیانی ئەمڕۆش مێردمنداڵێكی تەمەن 16 ساڵ بەناوی زەكەریا سلێمانیی لە خۆپیشاندانەكانی پیرانشار بە تەقەی ڕاستەوخۆی هێزەكانی ئێران گیانی لەدەستداوە.
هاوكات بە پێی سەرچاوەكانی ئێران، لە شارەكانی ئێران لەوانەش تاران و كرمان و تەبرێز، چەند خۆپیشاندەرێك كوژراون، بەڵام هێشتا ناسنامەیان بڵاونەكراوەتەوە.
هەر بە گوێرەی ئەو سەرچاوانە ژمارەیەكی بەرچاو لە خۆپیشاندەران لەسەرجەم ئەو شارانەی ناڕەزایەتی تێیاندا بەڕێوەدەچێت، دەستگیركراون و چارنووسیان نادیارە.
جگە لەرۆژهەڵاتی كوردستان و هەرێمی كوردستان لە باكور و رۆژئاوای كوردستانیش خۆپیشاندان بۆ ناڕەزایی دەربڕین دژ بە كوژرانی ژینا ئەمینی بەڕێوەچوو.
سەرەڕای کشانەوەی لە پرۆسەی سیاسی و بەشدارینەکردنی لە هەڵبژاردنی
داهاتووی پەرلەمانی عێراق، بەڵام موقتەدا سەدر هێشتا مۆتەکەی دەسەڵاتدارانی
عێراقە، ئەمەش وایکردووە لەلایەک چاویان لەسەر هەڵبژاردن بێت و لەلایەکیش چاویان
لەسەر سەدر بێت، خودی موقتەدا سەدریش چاوەڕێی روودانی دوو ئەگەرە لە عێراق.
موقتەدا سەدر سەرکردەی ڕەوتی سەدر، هێشتا یەکێکە لە گەورەترین مەتەڵە
سیاسییەکان، کە ڕووبەڕووی نەیارەکانی دەبێتەوە لە چوارچێوەی هەماهەنگیدا، یان تەنانەت
لایەنگران و هاوپەیمانە نزیکەکانی.
لەدوای بڕیارە بەناوبانگەکەی سەدر بۆ کشانەوەی کوتلە پەرلەمانییەکەی
کە خاوەنی 72 کورسی پەرلەمانی بوو، لە هاوینی 2022 و راگەیاندنی ڕەتکردنەوەی
کارکردن لەگەڵ "گەندەڵکاران" کە مەبەستی چوارچێوەی هەماهەنگی بوو، پێشبینیەکان
سەبارەت بە هەنگاوی داهاتووی سەدر بەردەوام مشتومڕی لە نێوان سیاسەتمەداران و شیکەرەوەکان
و تەنانەت هاوڵاتیانی ئاسایی دروستکردووە.
موقتەدا سەدر لە هەموو پەیامەکانیدا سەبارەت بە کشانەوەی لە پرۆسەی
سیاسی و هەڵبژارد، تەنها ئاماژەی بە چینێکی گەندەڵی دەسەڵاتدار کردووە، بەبێ ئەوەی
هیچ نیازێکی تری خۆی بخاتەڕوو، بەڵام سەرکردەویەکەی چوارچێوەی هەماهەنگی خواستی
سەدر ئاشکرا دەکات.
سەرکردەیەک لە چوارچێوەی هەماهەنگی کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، بە ڕۆژنامەی
«الشرق الأوسط»ـى راگەیاندووە، سەدر سیستەمێکی دەوێت کە لەگەڵ تێڕوانینی خۆیدا
بگونجێت، کە لەوانەیە لەگەڵ تێڕوانینی ئەوانی تردا نەگونجێت.
ئەو سەرکردەیەی چوارچێوەی هەماهەنگی پێیوایە، کشانەوەی ئێستای موقتەدا
سەدر لە پرۆسەی سیاسی و بایکۆتی هەڵبژاردن، لەم دیدگایەوە سەرچاوە دەگرێت نەک ڕق لە
کاری سیاسی.
ئاماژە بە پێگە و بەهێزی سەدر دەکات لە دەرەوەی پرۆسەی سیاسی و دەڵێت:
لەوانەیە یارییەکە بە تەواوی بگۆڕێت تەنانەت ئەگەر لە پێشبڕکێی هەڵبژاردنیش دوور بێت،
هەر بۆیە، چوارچێوەی هەماهەنگی چاوێکیان لەسەر هەڵبژاردنەکان و چاوەکەی دیکەش لەسەر
سەدرە.
لەگەڵ ئەوەی لایەنەسیاسییەکان و چاودێرانی سیاسی پێیانوابوو، سەدر لە
چوار ساڵی رابروودا، شەقامی لە بەرژەوەندی خۆی ساز و ئامادەکردووە بۆ چوونە سەر
سندوقەکانی دەنگدان، بەڵام لە بڕیارێکی چاوەڕواننەکراودا، سەدر بایکۆتکردنی
هەڵبژاردنی راگەیاند، هەرچەندە سەرۆک کۆماری عێراق بە فەرمی داوای لێکرد بە
بڕیارەکەیدا بچێتەوە، بەڵام ئەو سوربوو لەسەر بڕیارەکەی.
لە ناوەڕاستی مانگی تەمووزی ساڵی ڕابردوودا، موقتەدا سەدر بڕیارێکی دەرکرد
بۆ دوورخستنەوەی 31 کەس لە بزووتنەوەکە و باڵی سەربازی سەرایا سەلام، بەهۆی ئاماەکارییان
بۆ بەشداریکردنیان لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا.
سەرکردەیەکی رەوتی سەر بە رۆژنامەی «الشرق الأوسط»ـى
وتووە، ڕەوتی سەدر پشتگیری لە هیچ لیست و کاندیدێک ناکات لە هەڵبژاردنەکانی
داهاتوودا، ئەو سەرکردەیە ڕەتی دەکاتەوە پێشبینی هەنگاوەکانی داهاتووی سەدر بکات و
دەڵێت: هەموو شتێک دەگونجێت، بەڵام کەس نازانێت چۆن و کەی ڕوودەدات.
ئەو سەرکردەیە ئاماژەی بەوەکردووە، کە سەدر درکپێدەکات و گرەو لەسەر ئەگەری
داڕمانی چوارچێوەی هەماهەنگی دەکات بە تێپەڕبوونی کات، چونکە بڕوا وایە سیستەمی سیاسی
ئێستا بە ئاسانی چاکسازی ناکرێت.
دەشڵێت: سەدر هەموو جۆرە کارێکی سیاسی تاقیکردۆتەوە. بەشداری کردن لە
پەرلەمان و کشانەوەی لێی و بەشداریکردن لە حکومەت و کشانەوەی لێی و هەروەها دژایەتیکردنی
چالاکی لە شەقامدا و پێدەچێت گەیشتووەتە ئەو ئەنجامەی کە ئەم سیستەمە توانای
چاکسازی نییە.
یەکێکی تر لەو ئەگەرانەی کە سەدر چاوەڕێی دەکات، شوێنگرتنەوەی عەلی
سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەکانە لە عێراق، خودی سەدریش خواستی خۆی بۆ جێگرتنەوەی
نەشاردووەتەوە و بەپێی بنەماکانی مەزهەبی شیعە، موقتەدا سەدر هەموو مەرجەکانی
تێدایە.