هەواڵ

ناڕەزایی دژی كوشتنی ژینا جیهانی گرتووەتەوە، تائێستا 11 خۆپیشاندەر لەئێران كوژراون

Mic
2022-09-22

لە پێنجەمین ڕۆژی دەربڕینی ناڕزایەتیەكان دژی كوژرانی ژینا ئەمینی، سەرباری گرتنەبەری ڕێوشوێنی توندی ئەمنیی و تەقەی ڕاستەوخۆی هێزەكانی ئێران و هەروەها سنوورداركردنی دەستگەیشتن بە ئینتەرنێت، تا درەنگانی شەو هاوڵاتیان لە خۆپیشاندان و دەربڕینی ناڕەزایەتی بەردەوام بوون، ئەوەش لەكاتێكدایە سەرۆك كۆماری ئێران لەنەتەوەیەكگرتوەكان وتی رووداوێكە و لێكۆڵینەوەی لەبارەوە دەكرێت.
هەرچەندە هێزێكی زۆری كۆماری ئیسلامی ئێران لە سەر ئاستی شارەكان بڵاوەیان پێكراوە، بەڵام دوێنێ ناڕەزایەتییەكان دژی كوژرانی ژینا ئەمینیی، لە شارە گەورە و بچووكەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران بەردەوام بوون، ئەوەی پێنجەمین ڕۆژی ئەم ناڕەزایەتیانەی لە ڕۆژانی تری جیاواز كرد، ڕووبەڕووبوونەوەی خۆپیشاندەران لەگەڵ پۆلیس و هێزەكانی دژە ئاژاوە بوو كە تا درەنگانی شەوی رابردوو درێژەی هەبوو.
لە ئێوارەی دوێنێ، تا درەنگانی شەوی ڕابردوو لە زۆربەی شار و شارۆچكەكانی پارێزگاكانی سنە، ورمێ و كرماشان و ئیلام لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، جارێكی تر هاوڵاتیان كە زۆربەیان ژن و گەنجن بۆ دەربڕینی ناڕەزایەتی ڕژانە سەر شەقام، بەڵام بە شێوەیەكی توند و هەڕەمەكی كەوتنە بەر تەقەی ڕاستەو خۆی هێزەكانی ئێران و بە هۆیەوە ژمارەیەك هاوڵاتیی كوژران و بریندار بوون.
بەپێی سەرچاوەكانی هەواڵی ڕۆژهەڵاتی كوردستان تائێستا لە ئەنجامی خۆپیشاندانەكانی پێنج ڕۆژی ڕابردوو 11 هاووڵاتی بە ناوەكانی، موحسین محەممەدی، فەریدون مەحمودی، ڕەزا لوتفی، فەرشاد دەروێشی، زەكەریا خیال، فەواد ئاڵدی، مینۆ مەجیدی، دانش ڕاهنەما، سەدرەدین لیتان و ئەمین مەعروفی و میلان حەقیقی لە ئەنجامی تەقەی ڕاستەوخۆی هێزەكانی ئێران گیانیان لەدەستداوە و بە سەدان كەسیش بریندار بوون، كە تائێستا ئامارێكی فەرمی لەوبارەیەوە بەردەست نییە، بەڵام بەپێی ئامارە نافەرمیەكان تائێستا نزیكەی 500 خۆپیشاندەر لەلایەن هێزە ئەمنیەكانی ئێرانەوە دەستگیركراون و زیاتر لە 300 خۆپیشاندەریش برینداربوون، تائێستاش هەر بەپێی ئامارە نافەرمیەكان پێنج ئەندامی هێزە ئەمنیەكانی ئێران كوژراون.
لە شاری تاران و زیاتر لە 80 شار و شارۆچكەی ئێرانیش ناڕەزاییەكان بەردەوام و خۆپیشاندەران بە وتنەوەی دروشمەكانی “مەرگ بۆ دیكتاتۆر” و “مەرگ بۆ خامنەیی” بە جۆش و خرۆشێكی زیاترەوە درێژەیان بە ناڕەزاییەتیەكان دا و بۆ ڕێگریكردن لە هاتوچۆی ئاسانی هێزەكانی حكومەتی ئێران، شەقامەكانیان داخست و رووبەڕووی هێزە ئەمنیەكان بوونەوە و هێرشیان كردە سەر چەند دامەزراوەیەكی سەر بە حكومەت، هەروەها بنكە و بارەگاكان و ئۆتۆمبێل و ماتۆڕی هێزكانی ئێران و بەشێكیان سوتاند. 
هاوكات لەگەڵ بەڕێوەچوونی خۆپیشاندانەكان دەستپێڕاگەیشتن بە ئینتەرنێت و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان وەك ئینستاگرام و واتساپ-یش لەو وڵاتە سنووردار كران، كە ئەوەش نیگەرانی چاودێران لێكەوتەوە، بەوەی لەگەڵ پچڕانی ئینتەرنێت سەركوتێكی خوێناوی لە خۆپیشاندانەكان ڕووبدات.
ئەمەش لەكاتێكدایە لەگەڵ خۆپیشاندانە ناوخۆییەكانی وڵاتەكەی و ناڕەزایەتییە نێودەوڵەتییەكان لە دژی كوشتنی ژینا ئەمینی، كە ڕوو لە فراوان بوونە، سەرۆك كۆماری ئێران لە میانی كۆبوونەوەی نەتەوەیەكگرتووەكان بەبێ ئەوەی ناوی ژینا ئەمینیی بهێنێت، ناڕەزایەتی دژی بەدواداچوون بۆ دۆسیەكەی لە ناوخۆ و دەرەوەی ئێران دەبڕی و وتی: ئەو دۆسیە ڕووداوێكە و لەئێستادا لێكوڵینەوەی لەسەر دەكرێت.
هەر ئەمڕۆش ئایەتوڵڵا عەلی خامنەیی لە یەكەم وتاردا دوای ناڕەزایەتی بەرفراوانی خەڵكی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران باسی كوژرانی ئەو كچە كوردەی نەكرد و پشتیوانیكردنی هێزە چەكدارەكان بە ئەرك لەقەڵەمدا.
هاوكاتی ئەو قسانەش گروپێكی هاككردنن كە بە یەكیك لە گروپە هەرە كاراكانی هاككردن لە جیهان ناسراوە بە ناوی گروپی ئانانیمۆس، دوای مردنی ژینا ئەمینی لە پەیامێكی ڤیدیۆییدا بۆ خەڵكی ئێران ڕایانگەیاند پشتیوانییان دەكەن و نووسیویشیانە: ماڵپەڕی بانكی ناوەندیی ئێران بەردەست نییە.
ئەم ماڵپەڕە تا ساتەوەختی بڵاوبوونەوەی ئەم هەواڵە كاركردنی ڕاگیراوە، بەڵام بە وتەی وتەبێژی بانكی ناوەندی “پۆرتاڵی ئینتەرنێتی بانكی ناوەندی بەردەستە و بەهۆی هێرشێك بۆ سەری تەنها چەند خولەكێك بەردەست نەبووە .
پێشتریش ئەم گروپە باسی هاككردنی هەندێك ماڵپەڕی حكومەتی ئێرانیان كرد لەوانە ماڵپەڕی حكومەت و ماڵپەڕی سەداوسیما و چەند ماڵپەڕێكی دیكە هێرسیان كرایە سەر.
هەر ئەمڕۆش مەهدی فروزیش بەڕێوەبەری گشتیی پزیشكی دادی پارێزگای تاران ڕای سەرەتایی خۆیانی سەبارەت بە كوژرانی ژینا ئاشكرا كرد و دەڵێت: هیچ نیشانەیەكی برینداربوون لەسەر سەر و دەموچاو، دەوروبەری چاوەكان، شكان لە بنی كەللـەسەردا بەدی نەكراوە.
ئاشكراشیكرد هۆكاری مردنی ژینا ئەمینی، دوای ئەنجامی پشكنینەكان لەسەر ئەو نموونانەی كە وەرگیراون دیاری دەكرێت و “تێكەڵكردنی لەگەڵ ئەنجامی پشكنین و پشكنینی جەستەی تەرم و تۆمارە پزیشكییەكان” ئەنجام دەدرێت.
ئەمجەد ئەمینی باوكی ژینا پێشتر لە چاوپێكەوتنێكدا ڕایگەیاندبوو ك كچەكەی پێش ئەم ڕووداوە هیچ نەخۆشییەكی نەبووە و تەندروستی تەواو بووە.
ناڕەزایەتیەكان دژ بە كوژرانی ژینا ئەمینی تەنها لە رۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران نین، جگە لەوەی لە رۆژئاوای كوردستان وهەرێمی كوردستان خۆپیشاندان بەڕێوەچوو، بەڵام پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) لە 51 شار و 400 شارۆچكەی باكووری كوردستان و توركیا، چالاكی بۆ ئیدانەكردنی كوژرانی ژینا ئەمینی بەڕێوە دەبات.
رۆژی 13ـی ئەیلول، ژینا ئەمینی تەمەن 22 ساڵان خەڵكی سەقزی رۆژهەڵاتی كوردستان، لەگەڵ بنەماڵەكەی بۆ گەشت سەردانی تارانیان كرد. ژینا لەو رۆژەدا بە هۆی "رەچاونەكردنی باڵاپۆشی"، لەلایەن پۆلیسی ئاسایشی كۆمەڵایەتی تاران دەستگیركرا و دوای تێكچوونی باری تەندروستی لە بنكەی پۆلیس، رەوانەی نەخۆشخانە كرا. ژینا، دوای سێ رۆژ مانەوەی لە نەخۆشخانە، گیانی لەدەستدا و رۆژی 17ـی مانگ لە گۆڕستانی ئایچی سەقز لە ناو ئاپۆڕای خەڵكدا بە خاكسپێدرا.
پۆلیسی تاران، رایگەیاندووە كە ژینا بە هۆی "جەڵتەی دڵ" گیانی لەدەستداوە، بەڵام بنەماڵەكەی ئەوەی رەتدەكەنەوە و باوكی ژینا لە پەیوەندییەكی تەلەفۆنیدا لەگەڵ ئیبراهیم رەئیسی سەرۆككۆماری ئێران، هەموو ئەو قسانەی رەتكردەوە و گوتی، توندوتیژی بەرامبەر بە كچەكەی كراوە.
كوژرانی ژینا ئەمینی كاردانەوەی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی فراوانی لێكەوتەوە. هەر لە رۆژی ناشتنی ژینا ئەمینییەوە، خۆپێشاندان لە شارەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان دەستیپێكرد و رۆژی 19ـی ئەیلول، مانگرتنی سەرتاسەری لە رۆژهەڵاتی كوردستان بەڕێوەچوو و بەشێك لە شارە گەورەكانی ئێرانیشی گرتەوە.

More News

Most Popular

تەندروستی

بەکارهێنانی مەیکەپی دژە ئاو مەترسیدارە؟

Mic
2025-10-04

توێژینەوەیەک کە لە گۆڤاری زانستی ژینگە و تەکنۆلۆژیادا بڵاو کراوەتەوە ئاماژەی بەوە داوە، بەشێک لە بابەتی جوانکارییەکان کە ئەمڕۆ بەکار دێت، ڕێژەیەکی زۆر لە ماددە کیمیایییە ژەهراوییەکان لە پێکهاتەیاندا هەیە وەک پۆڵی فلۆرۆ ئەڵکیل (PFAS ) . کە بەداخەوە لە پێکهاتەی ماددە جوانکارییەکاندا ئەم ماددە نانووسرێت بۆ ئەوەی خەڵک هۆشیار بێت.

ئیدارەی خۆراک و دەرمانی ئەمریکی (FDA) باس لەوە دەکات، بەشێک لە بابەتە جوانکارییەکانی وەکوو بۆیەی نینۆک و کرێمەکان و سوراو و قەڵەم چاو و ماسکەرا، دەکرێت ئەم ماددانەی تێ بکرێت بۆ ئەوەی زۆرتر بە درەوشاوەیی دەربکەوێت. بۆیە زۆر گرنگە ئەو بابەتە جوانکارییانە بەکار دێت کە دڵنیان لەوەی ئۆریجیناڵە و کوالێتی بەرزە.