هەواڵ

زانیاری نوێ لەبارەی ئەو یەختەی لەیۆنان ژێرئاوكەوت، خەڵكی دوو وڵاتن

نوێنەری دەزگای لوتكە بۆ كاروباری ئاوارە و پەنابەران لەیۆنان ئاشكرایكرد ئەو یەختەی لەنزیك دوورگەی كیسیرا لەیۆنان ژێرئاوكەوتووە، 95 كەسی تێدابووە و تائێستا 80 كۆچبەر ڕزگاركراون.
حسێن حەمەساڵح، نوێنەری دەزگای لوتكە لە یۆنان بەمایكی وت: كاتژمێر 2:47  شەوی ڕابروو یەختێك لە نزیك دورگەی (كیسیرا ) بە 95  كۆچبەرەوە ژێر ئاو كەوت، وتیشی تا ئێستا 80  كۆچبەر  ڕزگار كراوەن  و چەندین تەرمیش دۆزراونەتەوە ، كە بە هۆی ئاستەنگیەكانی شوێنەكە و گیر خواردنی گۆچبەرەكان بە زەحمەت توانراوە ڕزگار بكرێن.
نوێنەری دەڤای لوتكە لەیۆنان ئەوەشی خستەڕوو: بە پێی زانیاریە سەرەتایەكان و بە پێی وتەی ڕزگار بووەكان كۆچبەرەكان عێراقی و ئەفغانیی بوون ،  كە بە هۆی خراپی تەندروستیانەوە 11 كۆچبەر ڕەوانەی نەخۆشخانە كراون و لە ژێر چاودێری چڕدان.
وەك ئەو نوێنەرەی دەزگای لوتكە لەیۆنان دەڵێت: بە پێی زانیاریەكانی دەزگای لوتكە بەهۆی هەڵكردنی بایەكی بەهێزەوە  یەختەكە خۆی بە بەردێكی گەوری ناو دەریاكەدا كێشاوە  و بەوهۆیەوە یەختەكە تێكشكاوەو ژێر ئاو كەوتووە و تا ئێستاش پۆلیسی كەناراوەكانی یونان لە گەڕان  بەردەوامن.
لەلایەكی دیكەوە فیدراسیۆنی سەرتاسەری پەنابەرانی عێراق  ڕایگەیاند:درەنگانی شەوی ڕابردوو ڕێکەوتی 5/10/2022 لە دەریایی ئیجە لەسنوری دەریایی یۆنان لەنزیک دوورگەی ( کیسیرا ) بەلەمێکی پەنابەران بە  95  پەنابەرەوە ژێر ئاوکەوت کە پێی لێدوانی پەنابەرە ڕزگارکراوەکان ژمارەیان نەوەت و پێنچ کەس بوە، کەبەهۆی سەختی و خراپی کەش و هەواو شەپۆلەسەختەکانی دەریاوەوە بوە کە بەلەمی پەنابەرەکان بەر بەردێکی شاخاوی ناوچەکە کەوتووە.
پۆلیسی ئێشکگری دەریایی یۆنان ڕایگەیاند توانیویانە  80 پەنابەر ڕزگاربکەن کە بریتین لە 55 پیاو ، حەوت ژن ، 18 منداڵ، پەنابەرەکانیش پێک هاتوون لە پەنابەرانی ( عێراق ، ئێران ، ئەفغانستان) و چارەنوسی پانزە پەنابەر نادیارە.

هەواڵ

سێشەممەی مووچە؛ حکومەتی عێراق بڕیار لەبارەی مووچەی هەرێمەوە دەدات؟

تا ئێستا حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان لەبارەی ناردنی پارەی مووچە بۆ هەرێمی کوردستان رێکنەکەوتوون، زانیارییەکان سێشەممە بە یەکلاییکەرەوە ناو دەبن. 

 سێشەممەی مووچە؛ ناوەڕاستی ئەم هەفتەیە دەبێت و بەپێی زانیارییەکان بڕیارە لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڕیار لەسەر رێککەوتنی هەولێر و بەغدا بدرێت. 

بەپێی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای Mic، هەردوو حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان رەشنووسی رێککەوتنێکیان ئامادە کردووە کە پرسی داهاتەکان، بەجێکردنی مووچە و دووبارە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە خۆ دەگرێت. 

تا ئێستا هیچ کام لە هەولێر و بەغدا زانیاریی فەرمییان لەبارەی ئەو رەشنووسەوە بڵاونەکردوەتەوە، بەڵام بەپێی سەرچاوەکان لە هەردوو حکومەت چاوەڕوان دەکرێت، ناوەڕاستی ئەم هەفتەیە سێشەممەی مووچە بێت و حکومەتی عێراق لەبارەی ناردنییەوە بڕیار بدات. 

کێشەی نەناردنی پارەی مووچە لەلایەن بەغداوە بۆ هەرێمی کوردستان  ئەو کاتە سەری هەڵدا کە وەزارەتی دارایی عێراق بە نوسراوێک هەرێمی کوردستانی ئاگادار کردەوە کە هیچ بڕە پارەیەکیان لە یاسایی بوودجەدا نەماوە تا بۆیانی بنێرن. 

بەپێی زانیارییەکان، حکومەتی عێراق بەڵێنی داوە بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشەیە پارەی مووچەی مانگی ئایار بەشێوەی سولفە رەوانەی هەرێمی کوردستان بکات، بەڵام ئەگەر هەیە شێوازی ناردنەکەی لە سولفەشەوە بگۆڕێت بۆ شێوازی دیکە. 

بەپێی ئەو زانیارییانەی لەبارەی رەشنووسەکەوە دەستی  دیجیتاڵ میدیای Mic کەوتووە، هەرێمی کوردستان بە رادەستکردنی نەوت و داهاتی نانەوتی هەرێمی کوردستان پابەند دەکرێت. 

هەرێمی کوردستان لە سەرەتادا دەبێت مانگانە نزیکەی 300 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ بکات، تا لە رێگەی ئەو کۆمپانیا عێراقییەوە هەناردەی دەرەوە بکرێتەوە. 

پرسی بەجێکردن یان بە بانکیکردنی مووچەش یەکێکی دیکەیە لە تەوەرەکانی ئەو رەشنووسە سەرەتاییەی کە لە نێوان هەردوو حکومەت ئامادەکراوە. 

هەرێمی کوردستان پێویستە مووچەی سەرجەم مووچەخۆران بە بانکی بکات و هەژماری بانکیان لە بانکە رێگە پێدراوەکانی هەرێمی کوردستان بۆ بکاتەوە. 

چاوەڕوان دەکرێت، کردنەوەی هەژمارە بانکییەکان  لە چوارچێوەی پڕۆژەی "هەژماری من"دابن، وەک ئەوەی کاروان یاروەیس لە زاری پارێزگاری بانکی ناوەندییەوە رایگەیاندووە،" هەژماری من هەر تەوتینە و جیاوازیی نییە". 

مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان زیاتر لە 60 رۆژە چاوەڕانی دابەشکردنی مووچەن، دوایین مووچە کە لە هەرێمی کوردستان دابەشکراوە مووچەی مانگی نیسان بووە کە 18ـی ئایاری 2025 کۆتا رۆژی دابەشکردنیی بووە و لەوکاتەوە هیچ مووچەیەک دابەش نەکراوە.