هەواڵ

ئایا عێراق هێز دەنێرێتە سنوورەكانی هەرێم؟

دوێنێ ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی عێراق كۆبووەوە، پرسی سەرەكیش بۆردومان و سنوربەزاندنی هێزەكانی ئێران و توركیابوو لەسەر سنوری هەرێمی كوردستان و عێراق، دوای كۆبوونەوەكە هەواڵی ئەوە بڵاوبوەوە كە عێراق هێز دەنێرێتە سنورەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ئێران و توركیا، بەڵام بەپێی راگەیەندراوی كۆبوونەوەكە و لێدوانی بەرپرسێكی وەزارەتی پێشمەرگە تەنیا ئەو هێزانەی لەوێن كە پاسەوانی سنوورن ژمارەیان زیاد دەكرێت و هێزی دیكەی پێشمەرگەش دەچنە سنوورەكان.
دوای كۆبوونەوەكەی دوێنێیان، ئەنجوومەنی وەزاریی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق رایگەیاند: هەماهەنگی لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەن بۆ یەکخستنی هەوڵەکان لەپێناو پاراستنی سنوورەکان و پلانێک بۆ دووبارە بڵاوکردنەوەی هێز لەسەر سنووری ئێران و تورکیا دادەنێن.
 كۆبوونەوەكە بە سەرۆکایەتیی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بوو، لە راگەیەندراوێكدا ئەو ئەنجوومەنە ئاماژەی بەوەداوە، لەو کۆبوونەوەیەدا تاوتوێی "دەستدرێژی و دەستوەردانەکانی تورکیا و ئێرانیان" کردووە لە سنووری عێراقدا و بڕیاریانداوە کە هاوئاهەنگی لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان بکەن، لەپێناو یەکخستنی هەوڵە نیشتیمانییەکان بۆ پاراستنی سنوورەکانی عێراق.
 ئەنجوومەنی وەزاریی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق راشیگەیان: بڕیاری داوە پلانێک بۆ دووبارە بڵاوکردنەوەی هێز بە درێژایی سنووری ئێران و تورکیا دابنێت، هەروەها بڕیاری داوە بە دابینکردنی سەرجەم پێداویستییەکانی پاڵپشتیی لۆجیستی بۆ فەرماندەیی هێزەکانی پاسەوانی سنوور و زیادکردنی کارمەندان و پارەی پێویست.
 لە بەشێکی دیکەی راگەیەندراوەکەدا هاتووە: جێگۆڕکێی بە هەندێک لە کارمەندانی وەزارەتی ناوخۆ دەکەن بۆ بەهێزکردنی خاڵی چاودێریی سنوورەکان.
 ئەو بڕیارانەی ئەنجوومەنی وەزاریی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق لەپاش ئەوە هات کە لە سەرەتای ئەم هەفتەیە تورکیا و ئێران چەند ناوچەیەکی سنووری هەرێمی کوردستانیان بۆردوومان کرد بە پاساوی بوونی گرووپە نەیارەکانیان.
 
بەپێی ئامارەکانی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانی عێراق، بە درێژایی مانگی ئەیلوول و 10 رۆژی یەکەمی تشرینی یەکەم، ئێران و تورکیا 97 جار سنووری هەرێمی کوردستانیان بەزاندووە و 63 جاریش تۆپبارانیان کردووە.
بەپێی ئامارەکە، تورکیا و ئێران لە مانگی ئەیلولدا 55 جار سنووری هەرێمی کوردستانیان بەزاندووە: (53 جار لە لایەن تورکیاوە و دوو جار لەلایەن ئێرانەوە).
 هەر لە مانگی ئەیلولدا هەردوو وڵات 50 جار تۆپباران و بۆردوومانی خاکی هەرێمی کوردستانیان کردووە: (تورکیا 45 جار و ئێرانیش پێنج جار)
 بەپێی ئامارەکەی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانی عێراق، لە 10 رۆژی یەکەمی مانگی تشرینی یەکەمی 2022دا ئێران و تورکیا 42 جار سنووری هەرێمی کوردستانیان بەزاندووە (37 جار لەلایەن تورکیا و پێنج جاریش لەلایەن ئێرانەوە).
 سەبارەت بە هێرشەکانیش لە ئامارەکەدا هاتووە، بە هەردوو وڵات 13 جار تۆپبارانی خاکی هەرێمی کوردستانیان کردووە.
سەبارەت بەبڵاوبوونەوەی هەواڵی هێنانی هێزی سەربازی عێراق بۆ سنوورەكانی هەرێمی كوردستان، لاوك غەفوری یەكێك لەراوێژكارانی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم بە فرانس پرێسی وتووە:"حكومەتی هەرێم هێزی پێشمەرگەی زیاتر دەنێرێتە سنوورەكانی".

 

هەواڵ

درۆنەکانی ئیسرائیل ئەحمەد حاجی رەشید راپێچی بەردەم دادگای هەولێر دەکەن

دادگای لێکۆڵینەوەی هەولێر بە تۆمەتی هەڵبەستن و مامەڵەکردن دژی ئاسایشی نیشتمانی فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ ئەحمەدی حاجی ڕەشید، ئەندامی پێشووی فراکسیۆنی کۆمەڵی دادگەریی کوردستان لە پەرمانی عێراق دەرکرد.

 دادگای لێكۆڵینه‌وه‌ی هه‌ولێر لە نوسراوێکدا سه‌رجه‌م هێزه‌ ئه‌منییه‌كان و لایه‌نی په‌یوه‌ندیدار ئاگادار کردوەتەوە، "له‌هه‌ر شوێنێك ئه‌حمه‌د حاجی ڕه‌شید، ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی كۆمه‌ڵی دادگه‌ریتان بینی ده‌ستگیری بكه‌ن، چونكه‌ له‌ دادگا سكاڵای له‌سه‌ر تۆمار كراوه‌ و فه‌رمانی ده‌ستگیركردنی بۆ ده‌رچووه‌".

فەرمانگەی لێکۆڵەرەوەی دادوەری لە دادگای لێکۆڵینەوەی هەولێر، بە نووسراوی 1980، داوای لە دادگای لێکۆڵینەوەی سلێمانی کردووە تۆمەتبارەکەیان بە دەستگیرکراوی ڕادەست بکات.

فەرمانی دەستگیرکردنەکە بە پێی ماددەی 226ـی یاسای سزادانی عێراقی دەرچووە، ئەوەیش دوای ئەوەی کەناڵی "عەهد " لە زاری ئەحمەد حاجی رەشیدەوە بڵایکردەوە،" هەندێک لایەنی کوردی خزمەتێکی گەورەیان پێشکەشی ئیسرایل کردووە و ئاسانکارییان بۆ ناردنی 10 هەزار درۆن بۆ خاکی ئێران کردووە". 

لە ماددەی 226 لەیاسای سزادانی عێراقیدا هاتوە"هەر كەسێك بەشێوەیەكی ئاشكرا سوكایەتی بە ئەنجومەنی گەل، حكومەت، دادگاكان، هێزە چەكدارەكان یان هەر دەستەیەكی نیزامی‌و دەسەڵاتێكی گشتی، بەرژەوەندی یان فەرمانگەیەكی فەرمی‌ و نیمچە فەرمی بكات، سزا دەدرێت بە زیندانیكردن بۆ ماوەیەك كە لە حەوت ساڵ زیاتر نەبێت یان حەبسكردنی یاخود غەرامەكردنی". 

دوای ده‌رچوونی فەرمانی دەستگیرکردنەکە، ئه‌حمه‌دی حاجی ره‌شید لە رونکردنەوەیەکدا بڵاویکردەوە"کەناڵی عەهد لێدوانیکی منیان بەشێواوی بڵاوکردووەتەوە، دوای قسەکردن لەگەڵ کەناڵی ناوبراو و ئاگادارکردنەوەیان، سکاڵای یاساییان لەسەر تۆمار دەکەم"، هەر بۆیە داوای لێبووردنیان کردووه‌، دوو سەرنووسەری کەناڵەکەیان لەکار دورخستووەتەوە و سەرجەم هەواڵەکەشیان لەته‌واوی گرووپی تیلیگرام و سۆشیال میدیاكانیان سڕییەوە.