هەواڵ

ئایا عێراق هێز دەنێرێتە سنوورەكانی هەرێم؟

دوێنێ ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی عێراق كۆبووەوە، پرسی سەرەكیش بۆردومان و سنوربەزاندنی هێزەكانی ئێران و توركیابوو لەسەر سنوری هەرێمی كوردستان و عێراق، دوای كۆبوونەوەكە هەواڵی ئەوە بڵاوبوەوە كە عێراق هێز دەنێرێتە سنورەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ئێران و توركیا، بەڵام بەپێی راگەیەندراوی كۆبوونەوەكە و لێدوانی بەرپرسێكی وەزارەتی پێشمەرگە تەنیا ئەو هێزانەی لەوێن كە پاسەوانی سنوورن ژمارەیان زیاد دەكرێت و هێزی دیكەی پێشمەرگەش دەچنە سنوورەكان.
دوای كۆبوونەوەكەی دوێنێیان، ئەنجوومەنی وەزاریی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق رایگەیاند: هەماهەنگی لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەن بۆ یەکخستنی هەوڵەکان لەپێناو پاراستنی سنوورەکان و پلانێک بۆ دووبارە بڵاوکردنەوەی هێز لەسەر سنووری ئێران و تورکیا دادەنێن.
 كۆبوونەوەكە بە سەرۆکایەتیی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بوو، لە راگەیەندراوێكدا ئەو ئەنجوومەنە ئاماژەی بەوەداوە، لەو کۆبوونەوەیەدا تاوتوێی "دەستدرێژی و دەستوەردانەکانی تورکیا و ئێرانیان" کردووە لە سنووری عێراقدا و بڕیاریانداوە کە هاوئاهەنگی لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان بکەن، لەپێناو یەکخستنی هەوڵە نیشتیمانییەکان بۆ پاراستنی سنوورەکانی عێراق.
 ئەنجوومەنی وەزاریی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق راشیگەیان: بڕیاری داوە پلانێک بۆ دووبارە بڵاوکردنەوەی هێز بە درێژایی سنووری ئێران و تورکیا دابنێت، هەروەها بڕیاری داوە بە دابینکردنی سەرجەم پێداویستییەکانی پاڵپشتیی لۆجیستی بۆ فەرماندەیی هێزەکانی پاسەوانی سنوور و زیادکردنی کارمەندان و پارەی پێویست.
 لە بەشێکی دیکەی راگەیەندراوەکەدا هاتووە: جێگۆڕکێی بە هەندێک لە کارمەندانی وەزارەتی ناوخۆ دەکەن بۆ بەهێزکردنی خاڵی چاودێریی سنوورەکان.
 ئەو بڕیارانەی ئەنجوومەنی وەزاریی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق لەپاش ئەوە هات کە لە سەرەتای ئەم هەفتەیە تورکیا و ئێران چەند ناوچەیەکی سنووری هەرێمی کوردستانیان بۆردوومان کرد بە پاساوی بوونی گرووپە نەیارەکانیان.
 
بەپێی ئامارەکانی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانی عێراق، بە درێژایی مانگی ئەیلوول و 10 رۆژی یەکەمی تشرینی یەکەم، ئێران و تورکیا 97 جار سنووری هەرێمی کوردستانیان بەزاندووە و 63 جاریش تۆپبارانیان کردووە.
بەپێی ئامارەکە، تورکیا و ئێران لە مانگی ئەیلولدا 55 جار سنووری هەرێمی کوردستانیان بەزاندووە: (53 جار لە لایەن تورکیاوە و دوو جار لەلایەن ئێرانەوە).
 هەر لە مانگی ئەیلولدا هەردوو وڵات 50 جار تۆپباران و بۆردوومانی خاکی هەرێمی کوردستانیان کردووە: (تورکیا 45 جار و ئێرانیش پێنج جار)
 بەپێی ئامارەکەی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانی عێراق، لە 10 رۆژی یەکەمی مانگی تشرینی یەکەمی 2022دا ئێران و تورکیا 42 جار سنووری هەرێمی کوردستانیان بەزاندووە (37 جار لەلایەن تورکیا و پێنج جاریش لەلایەن ئێرانەوە).
 سەبارەت بە هێرشەکانیش لە ئامارەکەدا هاتووە، بە هەردوو وڵات 13 جار تۆپبارانی خاکی هەرێمی کوردستانیان کردووە.
سەبارەت بەبڵاوبوونەوەی هەواڵی هێنانی هێزی سەربازی عێراق بۆ سنوورەكانی هەرێمی كوردستان، لاوك غەفوری یەكێك لەراوێژكارانی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم بە فرانس پرێسی وتووە:"حكومەتی هەرێم هێزی پێشمەرگەی زیاتر دەنێرێتە سنوورەكانی".

 

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.