ناوەڕۆكی فشارەكانی ئەمریكا بۆ رێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغدا و ئەنجامدانی چاكسازی لەلایەن پارتی و یەكێتییەوە

وەفدی باڵای ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكا له‌میانی سه‌ردانه‌كه‌یاندا بۆ هه‌ولێر له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی چوار چوار پرسی گرنگ گفتوگۆیان كردووە، سەرۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێمیش دەڵێت عێراق فشارەكانی كەمكردووەتەوە، ئەمەش دەریدەخات ئەمریكا فشاری لەپارتی و یەكێتی كردووە رێككەوتن ئەنجام بدەن و لەگەڵ عێراقیش بگەنە ڕێككەوتن.
بەپێی زانیاریەكانی مایك، ئەو پرسانەی وەفدە باڵاكەی ئەمریكا بە سەرۆكایەتی برێت مەكگۆرگ نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا بۆ كاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقا لەگەڵ بەرپرسانی باڵای عێراق و هەرێم قسەی لەسەر كردوون، هەریەك لە  هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان، رێككه‌وتنی هه‌رێم له‌گه‌ڵ به‌غدا، مه‌ترسییه‌كانی سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی داعش له‌ سوریا، رێككه‌وتنی هه‌رێم و عێراق له‌گه‌ڵ توركیا بۆ ره‌وانه‌كردنی نه‌وت و وزه‌یە بۆ ئه‌وه‌ی پێداویسته‌كانی جیهان پڕبكرێته‌وه‌.
هەر بەپێی زانیاریەكان وەفدەكەی ئەمریك داوای كردوه‌ ئه‌مساڵ هەڵبژاردن به‌ڕێوه‌بچێت، به‌ جۆرێك كه‌ داخوازی ئۆپۆزسیۆن و لایه‌نه‌كانی ده‌سه‌ڵات له‌ هه‌رێمی كوردستان له‌به‌رچاو بگیردرێت، هاوكات ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی كۆبونه‌وه‌كه‌ دۆخی سوریا و مه‌ترسیی گه‌ڕانه‌وه‌ی چه‌كدارانی داعش بووه‌ له‌ رێگه‌ی سوریاوه‌، كه‌ له‌ ئێستادا دۆخه‌كه‌ به‌ره‌و ئاڵۆزی چووه‌ و هێرشی توركیا بۆ سه‌ر باكور و رۆژهه‌ڵاتی كوردستان كه‌ له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی هێزه‌كانی سوریای دیموكراتدایه‌.
وەفدە باڵاكه‌ی ئه‌مریكا له‌میانی كۆبونه‌وه‌كانیدا له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی عێراق و هه‌رێمی كوردستان، عێراق و هه‌رێمی كوردستانی له‌ مه‌ترسیه‌كانی گه‌ڕانه‌وه‌ی داعش له‌ رێگه‌ی سوریاوه‌ ئاگاداركردووه‌ته‌وه‌، هاوكات ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی كۆبونه‌وه‌كانی نێوان وەفدەكەی ئه‌مریكا و به‌رپرسانی هەرێم ئەوەبووە وەفدەكە به‌ڕوونی داوای له‌ پارتی و یەكێتی كردووە‌ له‌ نێوان خۆیان رێكبكه‌ون و له‌گه‌ڵ به‌غداش رێكه‌وتن واژۆبكه‌ن، به‌تایبه‌تی له‌باره‌ی نه‌وت و وزه‌وە، هاوكات ئه‌مریكا داوای كردووه‌ هه‌رێمی كوردستان و عێراق پێكه‌وه‌ له‌گه‌ڵ توركیا دانوستان بكه‌ن و بگه‌نه‌ رێككه‌وتن بۆ ئه‌وه‌ی رێگه‌یه‌ك بۆ هه‌نارده‌كردنی نه‌وت و غاز بدۆزرێته‌وه‌ و ره‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی بكه‌ن ئەمەش لەپێناو پڕكردنەوەی ئەو كەموكوڕیەی لەوزەی جیهان دروستبووە بەهۆی شەڕی ئۆكرانیاوە.
وەفدە باڵاكه‌ی ئەمریكا پێكهاتبوو لە برێت مەكگۆرك، نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا بۆ كاروباری ئاسایشی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقا و ئامۆس هۆكشتین، ڕێكخەری تایبەتی سەرۆكایەتیی بۆ ژێرخانی جیهانی و ئاسایشی وزە و ئالینا ڕۆمانۆسكی، باڵیۆزی ئەمریكا لە عێراق و ژمارەیەك ڕاوێژكاری وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا.
وەفدەكە شەوی دووشه‌ممه‌ی رابردوو دوای گەڕانەوەیان لەبەغدا، له‌گه‌ڵ نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكی ماوەبەسەرچووی هه‌رێمی كوردستان كۆبوه‌وه‌، دوێنێ سێشه‌ممه‌ش به‌جیا له‌ سه‌ڵاحه‌دین له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانی، سه‌رۆكی پارتی و له‌ باره‌گای مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی له‌ هه‌ولێر له‌گه‌ڵ بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی، سه‌رۆكی یه‌كێتی و دواتریش له‌گه‌ڵ قوباد تاڵه‌بانی، جێگری سه‌رۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هه‌رێمی كوردستان كۆبوه‌وه‌.
ئاماژەیەكی دیكەی ئەنجامی سەردانەكەی وەفدی ئەمریكا بۆ عێراق و هەرێم ئەوەیە، رۆژنامەی (المدی) لە مانشێتی سەرەكیدا نوسویەتی "بەرپرسێكی دیاری چوارچێوەی هەماهەنگی رایگەیاندووە سەردانی مەكگۆرك و قائانی رێككەوت نیەو پێشتر پلانی بۆ داڕێژراوە." 
ئەو رۆژنامەیە دەشڵێت: لەچوارچێوەی ئەو پرسانەی كە مەكگۆرك وروژاندوویەتی لەگەڵ بەرپرسانی عێراق پەیوەست بووە بە دۆخی گروپە چەكدارییەكان، لەكاتێكدا ئامادەبوونی قائانی لە بەغداد پەیوەست بووە بە ناكۆكیەكانی ناو ماڵی شیعە. 
هاوكات باسی لەوەشكردووە سەردانی برێت مەكۆرگ و ئیسماعیل قائانی بۆ بەغداد، لە كاتێكدایە، عێراق رۆڵی ناوبژیوان دەگێڕێت، بۆ دەستپێكردنەوەی دانوستانە شكستخواردووەكانی رێككەوتنی ئەتۆمی.
رۆژنامەكە باسی لەوەشكردووە عێراق چاوەڕوانی هەیە لەم سەردان و دیدارانە كە دەكات ببێتە مایەی هێوركردنەوەی بەرزبوونەوەی بەهای دۆلار و رێگەدان بە عێراق كە غازی ئێران بەدۆلار بكرێت لەبری دینار.
 لەلایەكی دیكەوە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ئاژانسی ڕۆیتەرز رایگەیاندووە:حكومەتی عێراق پابەندە بەڕاگرتنی بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی سەبارەت بەنەوت‌و غازی هەرێم، ڕەنگە كێشەكانی هەرێم‌و بەغدا چارەسەرببن لەچەند مانگی داهاتوودا، ئەویش بەتێپەڕاندنی یاسای نەوت‌و غاز.
مەسرور بارزانی ئەوەشی خستووەتەڕوو:ڕێككەوتوین لەگەڵ حكومەتی عێراق كە لەسەر پڕۆژەیاسای بودجە یارمەتی هەرێمی كوردستان بدات بۆ چارەسەركردنی كێشەی دواكەوتنی موچەی فەرمانبەران‌و گێڕانەوەی قەرزی كۆمپانیاكانی بواری نەوت لەكاتی خۆیدا.

هەواڵ

وردەكاری دواخستنی دانیشتنێكی دادگای فیدراڵی عێراق لەبارەی درێژكردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی كوردستان

دانیشتنی دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان بۆ حەوتی شوبات دواخرا، نوێنەرانی هەرێم پاساوی ئامادەنەبوونیان  خراپیی کەشوهەواوە بووە.
 بڕیار بوو ئەمڕۆ سێشەممە، 31-01-2023، دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی سکاڵایەک کۆببێتەوە کە لە دژی درێژکردنەوەی تەمەنی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکراوە، بەڵام رێبوار ئەوڕەحمان وتەبێژی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لەپەرلەمانی عێراق رایگەیاند: ئەمڕۆ لە دانیشتنی دادگای فیدراڵی تایبەت بە درێژكردنەوەی نایاسایی پەرلەمان و سەرۆكایەتییەكان كە لەلایەن سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ و سروە عەبدولواحید سەرۆكی فراكسیۆنی نەوەی نوێ تۆماركرابوو دواخرا بۆ حەوتی مانگی دوو كرایە دانیشتنێكی كراوە.
 بڕیاربوو ئەمڕۆ دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی دوو سکاڵا کۆببێتەوە کە ئەوانیش یەكەمیان ئەو سكاڵایەی لەسەر درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکرابوو، دووەمیش سکاڵا لەسەر هەرسێ سەرۆکایەتییەکەی عێراق تۆمارکرابوو و سکاڵاکار داوا دەکات راسپاردنی محەممەد شیاع سوودانی بۆ پێکهێنانی حکومەت هەڵبوەشێندرێتەوە.
 سکاڵای یەكەم بە ناوی سروە عەبدولواحید، سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی عێراق پێشکەشکراوە، لە پاش ئەوەی لەگەڵ سێ سکاڵای دیکەدا یەکخران، کە لەلایەن یوسف محەممەد، سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی کوردستان؛ شاسوار عەبدولواحید، سەرۆکی جووڵانەوەی نەوەی نوێ و کاوە عەبدولقادر، سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی کوردستان پێشکەش کرابوون و 18ـی کانوونی یەکەمی 2022، یەکەم دانیشتن لەبارەی سکاڵاکان کرا.
 سکاڵاکار لەو سکاڵایەدا داوای پووچەڵکردنەوەی یاسای ژمارە 12ـی رۆژی 9-10-2022ـی تایبەت بە درێژکردنەوەی خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان دەکات بەهۆی دژایەتیی لەگەڵ هەردوو ماددەی 5 و 20ـی دەستووری عێراق، جگە لەوەش لە داواکەدا هاتووە: مافی دەستووریی دیاریکراو لە ماددەی 51ـی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ژمارە 1ـی ساڵی 1992 پێشێل دەکات.
رۆژی 9ـی تشرینی یەکەمی 2022، پەرلەمانتارانی پارتی و یەكێتی و بەشێك لەفراكسیۆنی گۆڕان و پێكهاتەكان تەمەنی ئەم خولەی پەرلەمانیان تاوەکو کۆتایی ساڵی 2023 درێژکردەوە، خولی پێنجەم رۆژی 06-11-2022 کۆتایی هات، درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان  هێزەکانی ئۆپۆزیسیۆنی تووڕەکرد و لەنێوان بەشدارینەکردن لە کۆبوونەوەکانی پەرلەمان و بایکۆتکردنی و هەڵپەساردنی ئەندامێتی خۆیانهێشتەوە.