هەواڵ
ناوەڕۆكی فشارەكانی ئەمریكا بۆ رێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغدا و ئەنجامدانی چاكسازی لەلایەن پارتی و یەكێتییەوە
2023-01-18
وەفدی باڵای ویلایه‌ته یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكا له‌میانی سه‌ردانه‌كه‌یاندا بۆ هه‌ولێر له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی چوار چوار پرسی گرنگ گفتوگۆیان كردووە، سەرۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێمیش دەڵێت عێراق فشارەكانی كەمكردووەتەوە، ئەمەش دەریدەخات ئەمریكا فشاری لەپارتی و یەكێتی كردووە رێككەوتن ئەنجام بدەن و لەگەڵ عێراقیش بگەنە ڕێككەوتن.
بەپێی زانیاریەكانی مایك، ئەو پرسانەی وەفدە باڵاكەی ئەمریكا بە سەرۆكایەتی برێت مەكگۆرگ نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا بۆ كاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقا لەگەڵ بەرپرسانی باڵای عێراق و هەرێم قسەی لەسەر كردوون، هەریەك لە هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان، رێككه‌وتنی هه‌رێم له‌گه‌ڵ به‌غدا، مه‌ترسییه‌كانی سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی داعش له سوریا، رێككه‌وتنی هه‌رێم و عێراق له‌گه‌ڵ توركیا بۆ ره‌وانه‌كردنی نه‌وت و وزه‌یە بۆ ئه‌وه‌ی پێداویسته‌كانی جیهان پڕبكرێته‌وه.
هەر بەپێی زانیاریەكان وەفدەكەی ئەمریك داوای كردوه ئه‌مساڵ هەڵبژاردن به‌ڕێوه‌بچێت، به جۆرێك كه داخوازی ئۆپۆزسیۆن و لایه‌نه‌كانی ده‌سه‌ڵات له هه‌رێمی كوردستان له‌به‌رچاو بگیردرێت، هاوكات ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی كۆبونه‌وه‌كه دۆخی سوریا و مه‌ترسیی گه‌ڕانه‌وه‌ی چه‌كدارانی داعش بووه له رێگه‌ی سوریاوه، كه له ئێستادا دۆخه‌كه به‌ره‌و ئاڵۆزی چووه و هێرشی توركیا بۆ سه‌ر باكور و رۆژهه‌ڵاتی كوردستان كه له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی هێزه‌كانی سوریای دیموكراتدایه.
وەفدە باڵاكه‌ی ئه‌مریكا له‌میانی كۆبونه‌وه‌كانیدا له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی عێراق و هه‌رێمی كوردستان، عێراق و هه‌رێمی كوردستانی له مه‌ترسیه‌كانی گه‌ڕانه‌وه‌ی داعش له رێگه‌ی سوریاوه ئاگاداركردووه‌ته‌وه، هاوكات ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی كۆبونه‌وه‌كانی نێوان وەفدەكەی ئه‌مریكا و به‌رپرسانی هەرێم ئەوەبووە وەفدەكە به‌ڕوونی داوای له پارتی و یەكێتی كردووە له نێوان خۆیان رێكبكه‌ون و له‌گه‌ڵ به‌غداش رێكه‌وتن واژۆبكه‌ن، به‌تایبه‌تی له‌باره‌ی نه‌وت و وزه‌وە، هاوكات ئه‌مریكا داوای كردووه هه‌رێمی كوردستان و عێراق پێكه‌وه له‌گه‌ڵ توركیا دانوستان بكه‌ن و بگه‌نه رێككه‌وتن بۆ ئه‌وه‌ی رێگه‌یه‌ك بۆ هه‌نارده‌كردنی نه‌وت و غاز بدۆزرێته‌وه و ره‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی بكه‌ن ئەمەش لەپێناو پڕكردنەوەی ئەو كەموكوڕیەی لەوزەی جیهان دروستبووە بەهۆی شەڕی ئۆكرانیاوە.
وەفدە باڵاكه‌ی ئەمریكا پێكهاتبوو لە برێت مەكگۆرك، نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا بۆ كاروباری ئاسایشی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقا و ئامۆس هۆكشتین، ڕێكخەری تایبەتی سەرۆكایەتیی بۆ ژێرخانی جیهانی و ئاسایشی وزە و ئالینا ڕۆمانۆسكی، باڵیۆزی ئەمریكا لە عێراق و ژمارەیەك ڕاوێژكاری وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا.
وەفدەكە شەوی دووشه‌ممه‌ی رابردوو دوای گەڕانەوەیان لەبەغدا، له‌گه‌ڵ نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكی ماوەبەسەرچووی هه‌رێمی كوردستان كۆبوه‌وه، دوێنێ سێشه‌ممه‌ش به‌جیا له سه‌ڵاحه‌دین له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانی، سه‌رۆكی پارتی و له باره‌گای مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی له هه‌ولێر له‌گه‌ڵ بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی، سه‌رۆكی یه‌كێتی و دواتریش له‌گه‌ڵ قوباد تاڵه‌بانی، جێگری سه‌رۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هه‌رێمی كوردستان كۆبوه‌وه.
ئاماژەیەكی دیكەی ئەنجامی سەردانەكەی وەفدی ئەمریكا بۆ عێراق و هەرێم ئەوەیە، رۆژنامەی (المدی) لە مانشێتی سەرەكیدا نوسویەتی "بەرپرسێكی دیاری چوارچێوەی هەماهەنگی رایگەیاندووە سەردانی مەكگۆرك و قائانی رێككەوت نیەو پێشتر پلانی بۆ داڕێژراوە."
ئەو رۆژنامەیە دەشڵێت: لەچوارچێوەی ئەو پرسانەی كە مەكگۆرك وروژاندوویەتی لەگەڵ بەرپرسانی عێراق پەیوەست بووە بە دۆخی گروپە چەكدارییەكان، لەكاتێكدا ئامادەبوونی قائانی لە بەغداد پەیوەست بووە بە ناكۆكیەكانی ناو ماڵی شیعە.
هاوكات باسی لەوەشكردووە سەردانی برێت مەكۆرگ و ئیسماعیل قائانی بۆ بەغداد، لە كاتێكدایە، عێراق رۆڵی ناوبژیوان دەگێڕێت، بۆ دەستپێكردنەوەی دانوستانە شكستخواردووەكانی رێككەوتنی ئەتۆمی.
رۆژنامەكە باسی لەوەشكردووە عێراق چاوەڕوانی هەیە لەم سەردان و دیدارانە كە دەكات ببێتە مایەی هێوركردنەوەی بەرزبوونەوەی بەهای دۆلار و رێگەدان بە عێراق كە غازی ئێران بەدۆلار بكرێت لەبری دینار.
لەلایەكی دیكەوە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ئاژانسی ڕۆیتەرز رایگەیاندووە:حكومەتی عێراق پابەندە بەڕاگرتنی بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی سەبارەت بەنەوت‌و غازی هەرێم، ڕەنگە كێشەكانی هەرێم‌و بەغدا چارەسەرببن لەچەند مانگی داهاتوودا، ئەویش بەتێپەڕاندنی یاسای نەوت‌و غاز.
مەسرور بارزانی ئەوەشی خستووەتەڕوو:ڕێككەوتوین لەگەڵ حكومەتی عێراق كە لەسەر پڕۆژەیاسای بودجە یارمەتی هەرێمی كوردستان بدات بۆ چارەسەركردنی كێشەی دواكەوتنی موچەی فەرمانبەران‌و گێڕانەوەی قەرزی كۆمپانیاكانی بواری نەوت لەكاتی خۆیدا.
بابەتی لێکچو
-
سوپای تورکیا لە سەنتەری شاری عەفرین دەکشێتەوە
هەواڵ2025-09-17
-
ئەنجوومەنی وەزیران پرسی مووچە و هەناردەکردنەوەی نەوت تاوتوێ دەکات
هەواڵ2025-09-17
-
مووچە زامنکرا.. بەستەڵەکی نێوان هەرێم و بەغدا توایەوە
هەواڵ2025-09-16
-
بەڕێوەبەرى سۆمۆ: گرێبەستەکانى کڕینى نەوتى هەرێمى کوردستانمان کۆتایی پێهێنا
هەواڵ2025-09-16
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
"یەکەم بارانی ئەمساڵ لە کۆتایی ئەم هەفتەیە دەبارێت"
هەواڵ2025-09-13
1
-
نەخۆشی ناسۆر چییە و نیشانەکانی کامانەن؟
تەندروستی2025-09-13
2
-
بەشە ئاردی 700 هەزار کەس دەبڕدرێت
هەواڵ2025-09-14
3
-
ئەم هەفتەیە ئەنجوومەنی دەوڵەت چارەنووسی مووچە یەکلایی دەکاتەوە
هەواڵ2025-09-13
4
-
دامەزراوەی ڤیژن و ناوەندی نەهرین یاداشتنامەیەکیان واژۆکرد
هەواڵ2025-09-15
5
-
قەیرانی بێ مووچەیی کاریگەری دەبێت؟ عێراق و هەرێم دەچنە ناو پرۆسەی بانگەشە و هەڵبژاردنەوە
هەواڵ2025-09-13
6
-
دیواری رۆژئاوا، ئەو شوێنەی جولەکەکان لە ئەقسا بە پیرۆزتری دەزانن
هەواڵ2025-09-14
7
-
مووچە زامنکرا.. بەستەڵەکی نێوان هەرێم و بەغدا توایەوە
هەواڵ2025-09-16
8
هەواڵ
سوپای تورکیا لە سەنتەری شاری عەفرین دەکشێتەوە
2025-09-17
دوای حەوت ساڵ لە داگیرکردنی؛ بەپێی رێککەوتنێک لەگەڵ دەسەڵاتی نوێی
دیمەشق، سوپای تورکیا لە شاری عەفرینی رۆژئاوای کوردستان دەکشێتەوە.
سوپای تورکیا بەچەند قۆناغێک لە شاری عەفرینی رۆژئاوای کوردستان
کشایەوە و شارەکە رادەستی حکومەتی نوێی سوریا دەکرێتەوە.
تورکیا
لە ناوەندی شاری عەفرین دەکشێتەوە
بە گوێرەی میدیا ناوخۆیی و جیهانییەکان لە کاتژمێرەکانی
رابردوودا یەکەکانی سوپای تورکیا و پۆلیسی تورکیا بنکە و بارەگاکانیان لە شاری
عەفرین و شارۆچکەی جەندریس و دەروبەری حەلەب-یان رادەستی هێزەکانی سەر بە حکومەتی
سوریا کردوەتەوە.
هەر بەپێی زانیارییەکان، سوپای تورکیا چوار گۆشەی عەفرین و
جەندریس و هەموو ئەو قوتابخانە و باڵەخانانەیان چۆڵکردوە کە پێشتر کردبوویانە بنکە
و بارەگای سەربازیی.
سوپای تورکیا لە دەرەوەی شاری عەفرین چەند بنکەیەکی سەربازی هەیە،
ئەوەش لە چوارچێوەی دابەشکردنەوەی هێزەکانی لەنێو رۆژئاوای کوردستان و خاکی
سووریادایە بە گوێرەی ئەو رێککەوتنەی لەگەڵ دەسەڵاتی نوێی سووریا هەیەتی.
پانۆرامای
سەرەتای هێرشەکانی تورکیا و داگیرکردنی عەفرین
سوپای تورکیا لە 20ـی کانوونی دووەمی 2018 تۆپبارانی ناوەندی
شاری عەفرین و گوندەکانی ڕاجۆ، شیێ، بلبلێ، شەرا، جندرێسی دەوروبەری کرد، ئامانجی
تۆپبارانەکەش ڕێگەخۆشکردن بوو بۆ ئەوەی گرووپە میلیشیاکانی هێرشێکی زەمینی بۆ سەر
عەفرین دەست پێ بکەن.
لەو هێرشانەدا خانووی هاوڵاتییانی سڤیل، قوتابخانەکان، دامەزراوە
فەرمییەکان، نەخۆشخانەکان، مزگەوتەکان، شوێنە مێژوویی و پیرۆزەکان و ژێرخانی
عەفرین وێران کران.
بە هۆی هێرشەکانەوە زیاتر لە 300 هاوڵاتیی سڤیل شەهید و زیاتر لە
700 هاوڵاتی دیکەش برینداربوون. سەرەڕای ئەوەش نزیکەی 350,000 هاوڵاتیی لە
زێدی خۆیان دەرکران، بەشێکی زۆریان لە گوندەکانی نێوان عەفرین و حەلەب نیشتەجێ
بوون، بەشێکی دیکەشیان ئاوارەی ناوچەکانی رۆژئاوای کوردستان و بەشێکیش لە هەرێمی
کوردستان بوونە پەنابەر.
داگیرکردنی عەفرین
دوای 58 ڕۆژ لە شەڕ، سوپای تورکیا و گرووپە میلیشیاکان لە 18ـی
ئاداری 2018 چوونە نێو شاری عەفرین و گوندەکانی دەوروبەری، لەو کاتەوە ماڵ و
دووکان و شوێنی کارکردنی هاوڵاتییانی کورد تاڵان کران.
هەروەها بەگوێرەی ئامار و زانیاریی چالاکوانانی داکۆکیکار لە
مافەکانی مرۆڤ، لە ماوەی ڕابردوودا زیاتر لە 8500 کوڕ و کچی کورد لەلایەن گرووپە
میلیشیاکانەوە لە پێناو وەرگرتنی سەرانە لە خێزانەکانیان ڕفێندروان، لە نێویشیاندا
چارەنووسی زیاتر لە 2000 هاوڵاتی تا وەکو ئێستا نادیارە.
گۆڕینی دیمۆگرافیای عەفرین
دوای دەرکردنی هاوڵاتییانی کورد لە زێدی خۆیان، هەزاران
عەرەبی دیمەشق و پارێزگای ئیدلیب و ناوچەکانی دیکەی سووریا لە عەفرین لە سەر موڵک
و ماڵی هاوڵاتییانی کوردەکان نیشتەجێ کران، لەو کاتەوە دیموگرافیای عەفرین لە گۆڕاندایە.
جیا لەوەی سەدان هەزار دار زەیتوون بڕدران و لە نێو بران، هەزاران دار زەیتوونی تر
و داری بەری دیکە هەڵکەندراون و بەرەو ناوچەی دیکە بردراون.
لە دوای داگیرکردنی عەفرین تا وەکوو ئێستا زۆرینەی ناوچە
شوێنەوارییەکانی عەفرین لەلایەن سەربازانی تورکیاوە هەڵکەندراون پارچەکانیان
دزراوە.
بەگوێرەی زانیاریی چالاکوانان بواری شوێنەوارناس، پارچە
شوێنەوارییەکانی گردی جندرێس، قەڵای نەبی هۆری، قەڵای سەمان و ئەشکەوتی دوو دەری
دزراون لەلایەن گرووپە میلیشیاکان دزراون.
ڕێکخراوی مافەکانی مرۆڤ لە عەفرین بڵاوی کردووەتەوە، سوپای
تورکیا و میلیشیاکان زیاتر لە 50 شوێنەواری مێژوویی و مەزارگە ئاینییەکانیان
هەڵکەندووە و زیاتر لە 20،000 پارچە کەلوپەلی شوێنەواریان گواستویاننەوە بۆ تورکیا.
لە عەفرین چەندین شوێنی مێژوویی هەیە، جگە لە قەڵای هۆری، قەڵای
سامان، ئەشکەوتی دودری، کەنیسەی مارمارۆن و دەیان شوێنی دیکە نزیکەی 25 گردی
مێژووییان هەیە، کە زۆربەیان بە درێژایی ڕووباری عەفرین ڕیزکراون و مێژووەکەیان
دەگەڕێتەوە بۆ بۆ 2000 ساڵ بەر لە زایین.
