هەواڵ

چەند بانكێك لەعێراق و هەرێم ملیاران دۆلاریان ڕەوانەی وڵاتان كردووە

Mic
2023-01-23

ئەمرۆ سەرۆكوەزیرانی عێراق پارێزگاری بانكی ناوەندی عێراقی گۆڕی و دەشڵێت بەرزبوونەوەی بەهای دۆلار بەرامبەر دینار كاتییە، دوابەدوای ئەوەش بەهای دۆلار بەرامبەر دینار دابەزی، ئەوەی بووەتە جێگەی پرسیار ئایندەی بەهای دیناری عێراقە بەرامبەر دۆلار، زۆرێك لەپسپۆڕانی ئابوری و چاودێران دەڵێن ئەو گۆڕانكاریانە كاری خۆی دەكات.
ئەمرۆ محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆكوەزیرانی عێراق بڕیاریدا مستەفا غالب موخیف، پارێزگاری بانكی ناوەندیی عێراق  دووربخاتەوە و عەلی موحسین عەلاقی راسپارد بۆ بەڕێوەبردنی بانكی ناوەندیی عێراق بە وەكالەت.
عەلی موحسین عەلاق پێشتر لەنێوان ساڵانی 2014 و 2020 پارێزگاری بانكی ناوەندیی عێراق بوو و لە ساڵی 2020یش كرایە سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگارانی سندووقی نەختینەی عەرەبی.
سەرۆكوەزیرانی عێراق بڕیاریداوە بە خانەنشینكردنی بەڕێوەبەری بانكی بازرگانیی عێراق TBI و راسپاردنی بیلال حەمدانی، كە بەڕێوەبەری گشتیی بانكی پیشەسازیی عێراقە، بۆ بەڕێوەبردنی كاروباری بانكەكە.
زیاتر لە مانگێكە دینار لە بەرامبەر دۆلار بەهاكەی لەدەستداوە و بەوهۆیەشەوە ناڕەزایەتی لەشەقامی عێراقی دروستبووە، چەند بانكێكیش تۆمەتباركراون بەبردنە دەرەوەی دۆلار و ئەوەش وایكردووە وەزارەتی خەزێنەی ئەمریكا چەند رێوشوێنێك بەرامبەر عێراق بگرێتەبەر.
ئەو 46 بانكەی كەلەماوەی شەش ساڵی ڕابردودا 78ملیار دۆلاریان بردووەتە دەرەوەی عێراق بەبێ ئەوەی ناوی ئەو كەسانە تۆماركرابێت كە پارەكەیان نادرووەتە دەرەوە، چوار لەو بانكانە لەھەرێمی كوردستانن.
بەپێی ئەو رێوشوێنانەی بانكی ناوەندی عێراق بە فشاری ئەمریكا گرتوویەتیە بەر رێگری لەبردنە دەرەوەی دۆلار دەكرێت، بەوتەی چەند پەرلەمانتارێك و پسپۆڕانی عێرقی بەرپرسی عێراقی هەبووە ملیۆنان دۆلاری حەواڵەكردووە بۆ ئەوەی بە قومار بیدۆڕێنێت، بەشێك لە بەرپرسەكانیش ملیۆنان دۆلاریان بردووەتە ئەوروپا و وڵاتانی دیكە، بەشێك لەسەرمایەدارانیش بوونەتە خاوەنی سەدان ملیۆن دۆلار و بەشێك لەپارەكانیان ناردووەتە دەرەوەی وڵات. بەشێك لەو لەو 46 بانكەی عێراق كە تۆمەتباركراون بە ناردنە دەرەوەی دۆلار بەشێكیان لقی بانكەكانن لەهەرێمی كوردستان و  لەو 78 ملیار دۆلارە 10 ملیارو781 ملیۆن دۆلاری لەڕێگەی چوار بانكی ھەرێمەوە حەواڵە كراوە كە بریتین لە:
 بانكی ئەربیل سێ ملیارو 619 ملیۆن دۆلار.
بانكی  شيمال سێ ملیارو 916 ملیۆن دۆلار.
بانكی كوردستان یەك ملیارو 961 ملیۆن دۆلار.
بانكی جیھان یەك ملیارو 283 ملیۆن دۆلار.
بەكۆی گشتی 10 ملیارو 781 ملیۆن دۆلار لەم چوار بانكەوە ڕۆشتووەتە دەرەوەی عێراق بەبێ ئەوەی ناوی ئەو كەسانە بونی ھەبێت كە ئەو پارەیەیان ناردووە.
سەبارەت بەكاریگەری ئەو گۆڕانكاریانە گوڵاڵە سدیق شارەزای ئابووری و بانك بە مایكی وت: بەرزبونەوەی نرخی دۆلار بەرامبەر دینار هۆكاری ناوخۆیی و ئیقلیمی و نێودەوڵەتی هەبوو، لەسەر ئاستی ئیقیلمی و نێودەوڵەتی پەیوەندی ڕاستەوخۆی بە كێشەكانی نێوان ئەمریكاو ئێران هەبوو.
دەشڵێت: لەئاستی ناوخۆیی پاش دامەزراندنی حكومەتی نوێی عێراق، گروپی چوارچێوەی هەمەئاهەنگی و بەتایبەت نوری مالكی و قەیس خەزعەلی زۆر مەبەستیان بوو پارێزگاری بانكی ناوەندی لەپۆستەكەی دووربخرێتەوە، چەندینجار گفتوگۆی لەگەڵ كراوە بۆ دەستبەرداربونی لەو پۆستە، وە مەرجی پارێزگاری بانكی ناوەندی بۆ دەستبەرداربونی لەو پۆستە، ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەختە بوە.
بەوتەی ئەو شارەزایەی بانك ئەنجامدانی ئۆپراسیۆنەكانی ئاسایشی ئابوری و لادانی پارێزگاری بانكی ناوەندی كاریگەری ڕاستەوخۆی دەبێت لەسەر دابەزینی نرخی دۆلار، چونكە كێشەی دراوی عێراقی نە ئابوری بوو، نەدارایی، بەڵكو سەرلەبەری كێشەكە سیاسی بوو.
هاوكات هۆشیار عەبدوڵا- ئەندامی خولی پێشووی پەرلەمانی عێراق لەوبارەیەوە دەڵێت: عەلی عەلاق، پێشتر پارێزگاری بانكی ناوەندی بوو و بۆ ماوەی زیاتر لە دوو خولی پەرلەمانی رێگریكرد لەوەی كە حكومەت دەستكاری سیعری صەرف بكات، تەنانەت لە كاتی شەری داعش و ئەزمەی ئابوری بۆ موازەنەی ساڵی 2015 ئامادە نەبوو تاكە یەك هەزار دینار بەهای دۆلار بەرامبەر دینار بباتە سەرەوەو پێش لابردنی لە كۆبونەوەیەكدا لە لیژنەی دارایی كە خۆم ئامادە بووم وتی كەی بڕیارتان دا دەستكاری بەهای دینار بكەن ئێمە بە جەماعی ئیستیقالە دەكەین.
ئەو پەرلەمانتارە دەشڵێت: هێنانەوەی عەلاق لەلایەن سودانییەوە بۆ جێگیركردنەوەی بەهای دیناری عێراقییە، پرسیارەكە ئەوەیە لە سەردەمی ئەودا كار بە سیستمی پەنجەرەی ئالوگۆری دراو دەكرا كە شبهاتی گەندەڵی زۆری لەسەربوو، ئایا  ئێستا ئەو دەتوانێ بە سیستمی نوێی سەكۆی ئەلیكترۆنی و رێگاوشوێنە نوێكان لەو ئەركەی سەركەوتوو بێت، بەش بە حاڵی خۆم هێشتا گەشبینم بەوەی كە بەهای دیناری عێراق جارێكی تر لە خوار 150 هەزارەوە جێگیر دەكرێتەوەو پارێزگاری نوێش رۆڵی لەوبوارەدا دەبێت.

More News

Most Popular

هەواڵ

هێزيکی ئاسایش وێنەگری دیجیتاڵ میدیایی 'مایک'یان دەستبەسەرکرد

Mic
2024-03-25

سلێمانی ـ MIC

لەکاتی ڕووماڵی خۆپیشاندانی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی ئەمڕۆ دووشەممە، هێزێکی ئاسایشی سلێمانی، گریڤان فەرمان یان بۆ ماوەیەک دەستبەسەرکرد و دەستیان بەسەر کەلوپەلە رۆننامەوانیەکدا گرت.

گریڤان فەرمان بە دیجیتاڵمیدیای MIC وت”هێزەکەی ئاسایش سەرجەم ئەو وێنە و دیمەنانەی خۆپیشاندانەکە، کە تۆمارم کردبوون سڕییانەوە و رێگەشیان نەدا رووماڵەکە بکەین.”

وتیشی” پاش سڕینەوەی دیمەنەکان ناچاریان کردین شوێنی خۆپیشاندانە جێبهێڵین.”
مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی ئەمڕۆ لەدژی نەدانی مووچەکانیان و پرۆژەی هەژماری من، خۆپیشاندانیان ئەنجامدا و هەوڵیاندا بچنە دەباشان وچاویان بە بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی بکەوێت، بەڵام لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە رێگری کرا لە خۆپیشاندانەکە.

هەروەها رێگری کرا لە چەند کەناڵێکی میدیایی کە رووماڵی خۆپیشاندانەکە بکەن.