هەواڵ

پێنج ساڵ بەسەر داگیركردنی عەفرینی ڕۆژئاوای كوردستان تێدەپەڕێت

وتەبێژی رێکخراوی مافی مرۆڤی عەفرین ڕایدەگەیەنێت لە ماوەی پێنج ساڵی رابردوودا کە عەفرین لەلایەن توركیا و گروپەكانی نزیك لێی داگیرکراوە تاوەکو ئێستا دەرکردنی کورد بەردەوامە.

ئیبراهیم شێخۆ دەشڵێت: رێژەی کورد پێش داگیرکردنی هەرێمەکە نزیکەی 98٪ بوو، بەڵام ئێستا کەمترە لە 25٪ و تاوەکو ئێستا دوو هەزار کەس چارەنووسیان نادیارە کە 100 کەسیان ژنن.

  ئەمڕۆ، 18ـی ئادار، پێنج ساڵ تێدەپەڕێت بەسەر داگیرکردنی عەفرین لەلایەن تورکیا و گرووپە چەکدارەکانی نزیکی ئەو وڵاتەوە، لەماوەی پێنج ساڵی رابردوودا، عەفرین رووبەڕووی دۆخێکی خراپی گۆڕینی دیمۆگرافی و دەربەدەرکردنی کورد لە ناوچەکە بووەتەوە و  تاوەکو ئێستا دەستدرێژیکردنە سەر ماڵ و موڵکی کورد لە عەفرین بەردەوامە.
 
بەپێی ئامارەكانی رێكخراوی مافی مرۆڤی عەفرین، زیاتر لە 300 هەزار کورد کە دانیشتووی عەفرین بوون، ئاوارە و دەربەدەربوون و عەرەب و تورکمان لەجێگەیان نیشتەجێکران و دیمۆگرافیای عەفرین گۆڕدراوە.

بەوتەی رێكخراوەكە پێش داگیرکردنی نزیکەی 95 بۆ 98٪ـی دانیشتووانی عەفرین کورد بوون و نزیکەی 2 بۆ 5٪ـی دانیشتووانەکەی عەرەب بوون، بەڵام ئێستا دیمۆگرافیای عەفرین گۆڕاوە و رێژەی کورد کەمترە لە 25٪ .
 
ئەو رێكخراوە باس لەوەشدەكات لەدوای داگیرکردنی عەفرینەوە، نزیکەی 400 هەزار داری زەیتوون و میوە لە هەرێمی عەفرین بڕدراون و نزیکەی 15 هەزار دار، سووتێنراون، سەدان دۆنم باخ و دارستانی عەفرین تێکدراون.
 
"زیاتر لە 25 گرووپی چەکداری جۆراوجۆر لە سنووری عەفرین هەن، کە زۆرینەیان تورکمانن وەکو؛حەمزات، سوڵتان موراد، عەمشات، موعتەسیم بیللا، ریجال حەرب. بێجگە لەوانەش، گرووپی ئەحرار شام، فەیلەقی شام کە لقێکی جەبهەی نوسرەیە لە ناوچەکەدا هەن" ئیبراهیم شێخۆ وتەبێژی ڕێكخراوی مافی مرۆڤی عەفرین وادەڵێت.
 
 

تەندروستی

بەکارهێنانی مەیکەپی دژە ئاو مەترسیدارە؟

توێژینەوەیەک کە لە گۆڤاری زانستی ژینگە و تەکنۆلۆژیادا بڵاو کراوەتەوە ئاماژەی بەوە داوە، بەشێک لە بابەتی جوانکارییەکان کە ئەمڕۆ بەکار دێت، ڕێژەیەکی زۆر لە ماددە کیمیایییە ژەهراوییەکان لە پێکهاتەیاندا هەیە وەک پۆڵی فلۆرۆ ئەڵکیل (PFAS ) . کە بەداخەوە لە پێکهاتەی ماددە جوانکارییەکاندا ئەم ماددە نانووسرێت بۆ ئەوەی خەڵک هۆشیار بێت.

ئیدارەی خۆراک و دەرمانی ئەمریکی (FDA) باس لەوە دەکات، بەشێک لە بابەتە جوانکارییەکانی وەکوو بۆیەی نینۆک و کرێمەکان و سوراو و قەڵەم چاو و ماسکەرا، دەکرێت ئەم ماددانەی تێ بکرێت بۆ ئەوەی زۆرتر بە درەوشاوەیی دەربکەوێت. بۆیە زۆر گرنگە ئەو بابەتە جوانکارییانە بەکار دێت کە دڵنیان لەوەی ئۆریجیناڵە و کوالێتی بەرزە.