هەواڵ

هەرێمی کوردستان لەچاوەڕوانی هێرشی ئێرانیدا.. ئەمریکا چی دەکات؟

حکومەتی کۆماری ئیسلامی ئێران بەڕوونی هێرشکردنە سەر خاکی هەرێمی کوردستانی راگەیاند لەژێر ناوی لێدان لەبنکە و بارەگاکانی حزبەکانی رۆژهەڵات، ئەگەر تاوەکو 19 -9 ئەو هێزانە چەک نەکرێن.

هەڕەشەی ئێران لەکاتێکدایە کە ئەمریکا دەستی پێکردوە بەجموجوڵی سەربازی و ئاڵوگۆڕی هێزەکانی لەنێوان سوریاو عێراق و هەندێک پێیانوایە کە بۆ خۆئامادەکردنە لەبەرامبەر ئەگەری روودانی هەر هێرشێکی ئیرانی لەناوچەکەدا.

وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران دەڵێت، بە عێراق و نەتەوە یەکگرتووەکانیان راگەیاندووە کاتی دیاریکراو بۆ چەککردنی حیزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە هەرێمی کوردستان درێژناکەنەوە.

ناسر کەنعانی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ئەمڕۆ (دووشەممە، 28-08-2023) لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند"بەپێی رێککەوتنێک کە لەگەڵ حکومەتی عێراق کردوومانە، دەبێ گرووپە دژبەرەکان چەک بکرێن و بنکە چەکدارییەکانیان چۆڵ بکەن و بگوازرێنەوە بۆ ئەو کەمپانەی حکومەتی عێراق بۆیان دیاری دەکات".

وتیشی"، کاتی دیاریکراو بۆ جێبەجێکردنی ئەو رێککەوتنە 28ـی خەرمانانی 1402ـی هەتاوی واتە 19-09-2023ـە و بە هیچ شێوەیەک ئەو کاتە درێژ ناکەنەوە و، ئەو بابەتەیان بە حکومەتی عێراق و نەتەوە یەکگرتووەکانیش راگەیاندووە.
چەندین ساڵە پارتە ئۆپۆزسیۆنەکانی ئیران لەناو خاکی عێراق و هەرێمی کوردستاندا نیشتەجێن، بەتایبەت حزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان، بەڵام لەدوای ساڵی 1191 وە، ئێران بەردەوام لەڕێگەی ئاسمانییەوە، هیرشیکردۆتە سەر بنکەو بارەگاکانیان لەناوچەکانی سلێمانی و کۆیە و هەولێر.
سکرتێری ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئێران و راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی عێراق لە 19-03-2023 بە سەرپەرشتی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق رێککەوتنێکی ئەمنییان لە بەغدا لەبارەی چالاکی حیزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە خاکی هەرێمی کوردستان واژۆ کرد. رێککەوتنەکە بە ناوی پاراستنی ئاسایشی سنوورەکانی نێوان دوو وڵاتە.

محەممەد باقری، سەرۆکئەرکانی هێزە چەکدارەکانی ئێران رۆژی 11-07-2023 رایگەیاند، ئەگەر عێراق تاوەکو دوایین مانگی هاوین پابەندییەکانی بۆ چەککردنی حیزبە دژبەرەکانی ئێران جێبەجێ نەکات، هێرشی تووندتر لە جاران دەکرێتە سەر ئەو حیزبانە.

هەواڵ

سودانی ئەمشە و بڕیار لە رەشنوسی رێککەوتنی هەرێم و بەغدا دەدات

شاندی حکومەتی هەرێم و حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و مووچە گەیشتوون بەرێککەوتن، رێککەوتنەکە تەنها ئەوەی ماوە سودانی ئیمزای لەسەربکات، لە کۆبونەوەی ئەمشەوی چوارچێوەی هەماهەنگیدا ئیمزاکردن یان رەتکردنەوەی رێککەوتنەکە یەکلایی دەبێتەوە.

چەند رۆژێکە شاندی حکومەتی هەرێم و حکومەتی عێراق لە گفتوگۆدان بۆ گەیشتن بە رێگەچارەیەک بۆ لابردنی بەربەستەکانی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم، هەرچەندە تائێستا ناوەڕۆکی رێککەوتنەکە بڵاونەکراوەتەوە، بەڵام هەردولا رێککەوتوون لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم و رادەستکردنی نیوەی داهاتی ناخۆ لەلایەن هەرێمەوە بە بەغدا، لەبەرامبەردا بەغدا مووچەی هەرێم دەنێرێت.

مەسرور بارزانی، سەرکی حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای کۆتاییهاتنی کۆبونەوەی ئەمڕۆ ئەنجومەنی وەزیران بڵاویکردەوە، هەرێم هەموو نەرمییەکی نواندووە بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێم لە ڕێگەی کۆمپانیای سۆمۆ و گەڕاندنەوەی داهاتی فرۆشتنی نەوتی هەرێم بۆ وەزارەتی دارایی فیدڕاڵ.

بەنوەی سەرۆکی حکومەت، ئێستا هەرێمی کوردستان و کۆمپانیا نەوتییەکان، بە هەموو شێوەیەک ئامادەیی هاوکاریان لە گەل حکومەتی فیدڕال پێشان داوە بۆ هەناردە کردنەوەی نەوت ئەویش لە پێناوی بڕینی هەموو ئەو پاسا و بیانووانەی کە بەغدا بەکاریهێناون بۆ نەناردنی مووچەی موچەخۆرانی خەڵکی کوردستان.

سەرۆکی حکومەت رایگەیاند، چاوەڕێی بڕیاری حکومەتی فیدڕاڵ دەکەن بۆ پەسەندکردنی ئەو لەیەکتێگەیشتنە هاوبەشانەی کە لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا، لە نێوان هەردوولا بە ئامادەبوونی نوێنەری کۆمپانیا نەوتییەکان هاتووەتە ئاراوە

بەپێی زانیارییەکان، سێ رۆژە شاندی بەغدا و هەرێم لەسەر رەشنوسێک رێککەوتوون، هەرچەندە چاوەڕوان دەکرا لە کۆبونەوەی 1ـى تەموز ئونجومەنی وەزیرانی عێراق بڕیار لەسەر رەشنوسەکە بدات، بەڵام سودانی دەیەوێت رەزامەندی لایەنەکان چوارچێوەی هەماهەنگی وەربگرێت.

ئەمشەو چوارشەممە کۆبونەوەی چوارچێوەی هەماهەنگی لە بەسڕە ئەنجام دەدەرێت و سودانی بەشدار دەبێت و رەشنوسی رێککەوتنەکە لەگەڵ خۆی دەباتە سەر مێزی چوارچێوەی هەماهەنگی بۆ واژۆ کردن و وەرگرتنی رەزامەندی.

لە ئەگەری رەزامەندی چوارچێوەی هەماهەنگی، ئەوا سودانی ئیمزا لەسەر رێککەوتنەکە دەکات و دەچێتە بواری جێبەجێکردنەوە، هەرچەندە تائێستا رووننییە هەناردەکردنوەی نەوت پێش ناردنی موچە دەکەوێت، یان پێش هەناردەکردنەوەی نەوت موچە لەلایەن بەغداوە دەنێردرێت.