ژیان

هەوا پاک دەکاتەوە و کوالێتی خەو بەرز دەکاتەوە.. ٧ سوود کە پاڵنەرێکە بۆ ئەوەی ببیتە خاوەنی ڕووەکی مار

ماوەیەکی زۆرە مرۆڤەکان ئارەزووی بەدەستهێنانی ڕووەکی ناوماڵ دەکەن بە مەبەستی بەرزکردنەوەی وێنەی جوانکاری ماڵەکانیان، بەڵام ڕەنگە هەندێک درک بە ڕادەی سوودەکانی ئەو ڕووەکانە نەکەن کە ڕەنگە ساڵانێکی زۆر لەگەڵیاندا بژین.

یەکێک لە باوترین ڕووەکەکانی ناوماڵ "ڕووەکی مارە" جگە لەوەی یەکێکە لە ئاسانترین ڕووەکەکانی ناوماڵ بۆ چاودێریکردن و گرنگیدان، کۆمەڵێک سوودی هەیە کە وای لێدەکات ببێتە هەڵبژاردەیەکی ئایدیاڵ بۆ زیادکردنی بۆ کۆمەڵەکەت.

ڕووەکی مار
ڕووەکێکی شەربەتی ناوماڵە و ڕەسەنی ئاسیا و ئەفریقایە، بە گەڵا هەمیشە سەوزەکانی کە شێوەی کۆپەڵە شمشێرەکانی بەرەو سەرەوە دەڕوات، کە بە هێڵێکی ڕاست گەشە دەکەن کە وا لە زۆر کەس دەکات باوەڕیان بەوە هەبێت کە ڕووەکێکی دەستکردە .

بەگوێرەی ماڵپەڕی باڵکۆنی گاردن وێب، زۆرجار ڕووەکی مار وەک دیکۆری ماڵ بەکاردەهێنرێت، چونکە دڵخۆشکەرە بۆ چاو، گرنگیدانیان ئاسانە و پێویستی بە ئاوی کەم هەیە بۆ ئەوەی بژین.

جگە لەوەش ڕووەکی مار لە زۆربەی ماڵەکاندا بە سەلامەت دادەنرێت، بەڵام تا ڕادەیەک ژەهراوی دەبێت ئەگەر بە شێوەی زارەکی لەلایەن منداڵان یان ئاژەڵە ماڵییەکانەوە بخورێت. گەڵاکانی ژەهرێکی تێدایە کە ئەگەر بە بڕێکی زۆر بخورێت دەبێتە هۆی ئاوسان و سڕبوونی زمان.

بەڵام سوودی زۆری هەیە بۆ تەندروستی دەروونی و کوالیتی ژیان لە ماڵەوە بە گشتی و دیارترینی ئەو سوودانەی کە لە ڕووی زانستییەوە سەلمێنراون ئەمانەن:

1- بەرزکردنەوەی ئۆکسجین لە شوێنەکانی ناوماڵدا

2- پاککردنەوەی هەوا لە پیسکەرەکان

3- ئاسانە بۆ گرنگیدان لە نێوان بژاردەکانی ڕووەکی ماڵەوە

4- گونجاوە بۆ دیزاینی جۆراوجۆری ماڵەوە

5- بەرەوپێشبردنی ئیسراحەت و کوالێتی خەو

6- بەرەوپێشبردنی تەندروستی دەروونی

7- دەتوانرێت بە ئاسانی چڕ بکرێتەوە و دووبارە بچێنرێتەوە

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.