تەندروستی

ڕۆژی جیهانی شێرپەنجە

Mic
2024-02-04

لە ڕۆژ ژمێری ساڵانەدا ولە  جیهاندا ڕۆژی 4 ی شوبات زۆر گرنگە چونكە بەرۆژی جیهانی بەرەنگاربونەوەی شێرپەنجە دیاریكراوە، كە ساڵانە رێكخراوی یەكێتی نێودەوڵەتی بەرەنگاربونەوەی شێرپەنجە، هۆشیاری‌و چۆنییەتی خۆپارێزی‌و رێگەكانی ئاشكرا كردنی پێشوەختەی ئەو نەخۆشییە بڵاودەكاتەوە كە بەترسناكترین نەخۆشی لەجیهاندا دەدانرێت كە رووبەرووی مرۆڤایەتی بووەتەوە.

بەگوێرەی ئامارە تەندروستیەكان لە جیهاندا و لە هەر خولەكێكدا 17 كەس گیانیان لەدەست دەدەن بەهۆی شێرپەنجەوە. 
ئەم ڕۆژە لەلایەن یەكێتی نێودەوڵەتی بۆ بەرەنگاربوونەوەی شێرپەنجە(UICC) یەوە دەستنیشانكراوە، بۆ كۆكردنەوەی هاوئاهەنگی كۆمەڵگە نێودەوڵەتی بۆ دانانی سنورێك بۆ ڕووبوەڕووبوونەوەی ئەو نەهامەتیانەی بەهۆی شێرپەنجە جۆراوجۆرەكانەوە ڕوودەدن .
سەرجەم دروشمەكانی  ئەم یادكردنەوەیە لە پێناو كۆكردنەوەی هەموو تواناكانە بۆ زاڵبوون بەسەر شێرپەنجەدا لە سەرئاستی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە هەموو جیهاندا.
دەتوانین پێكەوە هاوكار بین بۆ دڵنەوایی كردن و هاوكاری كردنی توشبووان و بەخشینی وورەو هێزی سەرسوڕهێنەری ناوناخی خۆیان بۆ ئەوەی بتوانن ڕووبەڕووی ئەم نەخۆشیە ببنەوە و بەسەریدا سەربكەون.
ئەو رێكخراوە پێی وایە كە دەتوانرێت بەم رێگەیانە خۆپارێزی بەرێژەی (40%) لەو نەخۆشییە بكرێت.

-ژینگەیەكی تەندروست‌و پاك بۆ منداڵان برەخسێنرێت كە دوور بێت لە دوكەڵ‌و پاشماوەی پیس.
-پێویستە جوڵەی لەش زۆر بێت‌و خواردنی تەندروست بخورێت كە پلەی گەرمیان نزم بێت‌و هەر لەمنداڵییەوە رێگری لەقەڵەوی بگیرێت.
-هەوڵبدرێت زانیاری زۆرت هەبێت لەسەر ڤاكسینەكان‌و پێشوەختە بەكاریان بهێنیت وەك نەخۆشییەكانی شێرپەنجەی جگەر‌و رەحم.
-خۆمان بپارێزیان لەبەركەوتنی راستەوخۆی تیشكی خۆر.

More News

Most Popular

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

Mic
2024-07-25

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.