هەواڵ
١٥ شوبات، ڕۆژی جیهانی شێرپەنجەی منداڵان لە سەرانسەری جیهان
.jpg)
2024-02-15
ڕۆژی جیهانی شێرپەنجەی منداڵان لە ١٥ی شوبات هەموو ساڵێک و لە سەرانسەری جیهان بەڕێوەدەچێت، لە ئەو ڕۆژە هۆشیاریی زیاتر لەسەر نەخۆشی شێرپەنجەی منداڵان بڵاو دەکرێتەوە و ڕێز لە هەموو ئەو منداڵ و خێزانانە دەگیرێت کە تووشی کاریگەرییەکانی نەخۆشییەکە دەبن.
ڕاگەیاندنی مانگی هۆشیاری شێرپەنجەی منداڵان بە ئامانجی هۆشیارکردنەوەی خەڵکە سەبارەت بە شێرپەنجەی منداڵان، کە تا ئێستاش وەک هۆکاری سەرەکی مردن بەهۆی نەخۆشیەوە بۆ منداڵانی خوار تەمەنی ١٤ ساڵ دادەنرێت.
سەرەڕای پێشکەوتنەکانی بواری پزیشکی و تەکنەلۆژیای پزیشکی، شێرپەنجە وەک هۆکاری سەرەکی مردن بەهۆی نەخۆشیەوە بۆ منداڵانی ڕابردووی کۆرپەیی دەمێنێتەوە، شێرپەنجەی منداڵان نەک هەر زەبر و زەنگە، بەڵکو پێویستی بە چارەسەر و چاودێری تایبەتمەند هەیە، شێرپەنجەی منداڵان بوارێکی گرنگە لە بواری پزیشکیدا کە کار لەگەڵ شێرپەنجە لە منداڵان دەکات.
شێرپەنجە یەکێکە لە هۆکارە سەرەکییەکانی مردنی منداڵان و هەرزەکاران لە سەرانسەری جیهاندا، ساڵانە نزیکەی ٤٠٠ هەزار منداڵی تەمەن ٠-١٩ ساڵ تووشی شێرپەنجە دەبن, نزیکەی ١١٠ هەزار منداڵ بەهۆی شێرپەنجەوە گیانیان لەدەستداوە.
لە وڵاتانی پێشکەوتوو زیاتر لە ٪٨٠ی منداڵانی تووشبوو بە شێرپەنجە چاک دەبنەوە، بەڵام لە زۆرێک لە وڵاتانی هەژارنشین و مامناوەند ڕێژەی چاکبوونەوە نزیکەی ٪٢٠ دەبێت
بۆ بەهێزکردنی وەڵامدانەوەی سیستەمی تەندروستی بۆ شێرپەنجەی منداڵان، ڕێکخراوی تەندروستی پان ئەمریکی و نەخۆشخانەی توێژینەوەی منداڵانی سانت جود هاوکاری لەگەڵ وەزارەتەکانی تەندروستی و پزیشکانی شێرپەنجەی منداڵان و دامەزراوەکان دەکەن بۆ پەرەپێدانی پلانی نیشتمانی شێرپەنجەی منداڵان لە چوارچێوەی دەستپێشخەری جیهانی بۆ منداڵی شێرپەنجە (GICC), ئامانجی GICC کەمکردنەوەی ئازار و سەختییەکانی منداڵانی تووشبوو بە شێرپەنجەیە و بەدەستهێنانی ڕێژەی لە ژیان مانەوەی توشبوانی شێرپەنجەیە بۆ زیاتر ٪٦٠ تا ساڵی ٢٠٣٠.
شێرپەنجەی خوێن باوترین جۆری شێرپەنجە بوو لە منداڵاندا و باوترین هۆکاری تۆمارکراوی مردنی شێرپەنجە بوو لە منداڵاندا، بەهۆی نایەکسانی نێوان وڵاتان و ناوخۆی وڵاتان، زۆرێک لە منداڵانی تووشبوو بە شێرپەنجە بەبێ دەستڕاگەیشتن بە دەستنیشانکردن یان چارەسەری دروست دەمرن.
زانیاری تایبەت پێویستە بۆ چاودێریکردنی پێشکەوتنەکان بەرەو ئامانجی دەستپێشخەری جیهانی بۆ شێرپەنجەی منداڵان، ئەم زانیاریانە لەلایەن تۆمارەکانی شێرپەنجە لەسەر بنەمای دانیشتووان کۆدەکرێنەوە. بەڵام لە ئێستادا تەنها نزیکەی ٪١٥ی دانیشتوانی منداڵان لە جیهاندا لەم جۆرە تۆمارانەدا دەیانگرێتەوە.
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
ڤایرۆسێکی نوێ لە هیندستان دەرکەوت کە نە چارەسەر نە ڤاکسینی هەیە
تەندروستی2024-07-22
1
-
بەهۆی دواكەوتنی گەشتەكەی بو بە ملیۆنێر
ژیان2024-07-23
2
-
کۆمپانیایەک ئۆتۆمبێلێک دروستدەکات بە وزەی تیشکی خۆر کاردەکات
زانست2024-07-22
3
-
توێژینەوەیەکی نوێ: میسڕییە کۆنەکان نەشتەرگەری شێرپەنجەیان بەسەرکەوتوویی ئەنجامداوە
زانست2024-07-22
4
-
بۆچی پێویستە سەردانی باخچەی ئاژەڵان بکەین؟
ژیان2024-07-23
5
-
چۆن لە کاتی دوودڵیدا بڕیارە راستەکە دەدەیت؟
ژیان2024-07-22
6
-
درێژترین تەلەفریک لەجیهاندا
ژیان2024-07-24
7
-
مێتا ئاپێكی ركابەری تویتەر رادەگەیەنێت
Tech2024-07-22
8
زانست
ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟
2024-07-25
لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.
