زۆرێک لە لێکۆڵینەوەکانی پێشووتر کاریگەرییە بەرفراوانەکانی بەکارهێنانی سۆشیال میدیایان لەسەر تەندروستی دەروونی ئاشکرا کردووە.
هەروەها تیشکی خستە سەر نیگەرانییەکان سەبارەت بە زیادبوونی خەمۆکی و دڵەڕاوکێ و فشار. بەڵام کاریگەرییەکانی پلاتفۆرمی ڤیدیۆی کورت کە بە ناوەڕۆکی کورت و سەرنجڕاکێشیان تایبەتمەندن، تا ئێستا کەمتر تێگەیشتوون.
کاریگەری ترسناک
بەڵام توێژینەوەیەکی نوێ کە لەلایەن توێژەرانی چینی لە زانکۆی تیەنجین ئامادەکراوە، کاریگەرییە ترسناکەکانی ئەپڵیکەیشنی تیک تۆکی لەسەر هەرزەکاران ئاشکراکردووە، بەتایبەتی ئەوانەی زۆر گیرۆدەی ئەو ئەپڵیکەیشنەن، بەپێی ماڵپەڕی زانستی “سایپۆست”.
نووسەرانی توێژینەوەکە ڕاپرسییەکیان لەسەر بۆچوونی 1346 هەرزەکار کردووە لە سێ قوتابخانە لە چین، و بە پشتبەستن بە کارلێککردنیان لەگەڵ پلاتفۆرمە کورتە ڤیدیۆییەکان پۆلێنیان کردووە بۆ بەکارهێنەرانی نابەکارهێنەران و بەکارهێنەرانی مامناوەند و بەکارهێنەرانی ئالوودەبوو.
ئاستی بەرزی خەمۆکی و دڵەڕاوکێ
بەکارهێنەرانی ئالوودەبوو ئاستی خەمۆکی و دڵەڕاوکێ و فشاریان بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزتر بووە. جگە لەوەش، ڕووبەڕووی ئاستەنگی ئەکادیمی زیاتر بوونەتەوە، لەوانە ئاستی بەرزی فشار، ئەدای خراپتر و قوربانیکردنی دووبارەی قسەکردن بە قسەی ناشرین.
هەروەها پەیوەندییە خێزانییەکانیان زیانیان بەرکەوت، کە بە شێوازی پەروەردەکردنی نەرێنی زیاتر و ئاستی خوێندنی دایک و باوک کەمتر تایبەتمەند بوو.
لە بەرامبەردا، بەکارهێنەرانی مامناوەند جیاوازییەکی بەرچاویان لە تەندروستی دەروونی یان ئەدای ئەکادیمیدا نیشان نەدا بە بەراورد لەگەڵ بەکارهێنەرانی نەبوو، هەرچەندە ژینگە خێزانییەکانیان تایبەتمەندی جیاوازیان نیشان دا.
لێکۆڵینەوەی زیاتر
بەڵام توێژینەوەکە کە لە گۆڤاری توێژینەوەی دەروونیدا بڵاوکراوەتەوە، دان بە هەندێک سنووردارکردندا دەنێت و جەخت لەوە دەکاتەوە کە کارپێکردنی دۆزینەوەکان لە دەرەوەی دیمۆگرافیای هەرزەکارانی چینی نادیارە.
سەرەڕای ئەوە، دیزاینی بڕبڕەیی ڕێگری دەکات لە دامەزراندنی پەیوەندییەکی هۆکارانە لە نێوان بەکارهێنانی ئەپی ڤیدیۆی کورت و دەرەنجامە چاودێرکراوەکان.
هەروەها توێژەران هۆشداری دەدەن لە گشتاندنی دۆزینەوەکان، ئەمەش پێشنیاری ئەوە دەکات کە لێکۆڵینەوەی زیاتر پێویستە لە سەرانسەری چوارچێوە کولتوورییە جیاوازەکان و گروپە تەمەنییەکان.
وەزارەتی دارایی و ئابوری دەسەڵاتی تەمویلی مووچە لە بانکی ناوەندی هەرێم/ سلێمانی سەندەوە و وەزیری دارایی دەڵێت، "نابێت لە ژێر هیچ بیانوویەکدا پارەی تەرخانکراو بۆ مووچە بۆ هیچ بوارێکی تر بەکاربهێنرێت"
بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست دیجیتاڵ میدیای Mic کەوتوون، بە بڕیاری ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان دەسەڵاتی تەمویلی مووچە لە بانکی ناوەندی هەرێم/ سلێمانی وەرگیراوەتەوە.
هەر بەپێی زانیارییەکان، تەمویلی مووچە لە بانکی ناوەندی هەرێم/ سلێمانی-ـەوە گواستراوەتەوە بۆ بانکی ئاشتی لە سلێمانی لەمەودوا لەو بانکەوە تەمویلی پارەی مووچەخۆرانی سلێمانی دەکرێت.
دیجیتاڵ میدیای Mic، قسەی لەگەڵ بەرپرسانی بانکی ناوەندی هەرێم/ سلێمانی کردووە، لەگەڵ پشتراستکردنەوەی هەواڵەکەدا پابەندی خۆشیان بە بڕیارەکانی وەزارەتیی دارایی و ئابورییەوە راگەیاند.
بەپێی بڕیارەکەی وەزارەتی دارایی و ئابوری، تەمویلی موچەی موچەخۆران و فەرمانبەران راستەوخۆ لە بانكی منارەوە دەنێردرێت بۆ بانكی ئاشتی لەوێشەوە بۆ بانكەكانی سنوری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەكانی راپەڕین و گەرمیان.
بەپێی بەدواداچوونەکان، هۆکاری بڕیارەکەی وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان بۆ ئەو کێشانەی رابردووی دەگەڕێتەوە کە لە بانکی ناوەندی هەرێم/ سلێمانی بۆ دابەشکردنی مووچە دروست بووە، لەناویاندا دەستکاریکردنی پارەی نەختینەیی مووچە.
رۆژی 18ـی ئازاری 2025، ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابوری لە کۆبونەوەی لەگەڵ بەڕێوەبەری بانکەکان و گەنجینەکانی سنوری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارەی گەرمیان و ڕاپەڕین رایگەیاند، نابێت لە هیچ بانکێک کێشە و گرفت بۆ هاووڵاتیان و فەرمانگەکان و بەڵێندەران دروست بکرێت، بەپێچەوانەوە هەر کێشەیەکی نەخوازراو بەدەر لە یاسا و ڕێنماییەکان دروست بکرێت ئیجرائاتی پێویست لەگەڵ بەڕێوەبەری بانکەکان دەکرێت.
هەر لەو کۆبونەوەیەدا بڕیاردرا نابێت لە هیچ بانکێک دەستکاری پارەی هاووڵاتیان ( ئەمانات، وەدائیع، توفیر، هتد) بکرێت بەپێچەوانەوە ڕووبەڕووی لێپرسینەوەی یاسایی دەبنەوە.
بڕیاردریش درا، بەهیچ جۆرێک نابێت لە ژێر هیچ بیانوویەکدا پارەی تەرخانکراو بۆ مووچە بۆ هیچ بوارێکی تر بەکاربهێنرێت، لە حاڵەتی دووبارە بوونەوەی سەرپێچیەکان و هەرکەس و لایەنێک پێچەوانەی ئەم ڕێنماییانە جوڵایەوە،ڕێکاری پێویستی لە دژ دەگیرێتبەر بگرینەبەر.
پێشتر، بانکەکان دەسەڵاتیان هەبووە بڕی دیاریکراو خەرج بکەن، بەڵام ئێستا ئەو دەسەڵاتە لێیان سەندراوەتەوە و دەبێت راپۆرتی هەفتانە رادەستی وەزارەتی دارایی بکەن.