هەرچەندە هیچ رێگەیەکی هاوبەش بۆ هەمووان نییە بۆ دابەزاندنی کێش، بەڵام ماڵپەڕیWIO News شەش ئامۆژگاری پێشکەش دەکات کە لە داب و نەریتی ژاپۆنەوە سەرچاوەیان گرتووە کە دەتوانێت یارمەتیت بدات لە دابەزاندنی کێشی زیادەی جەستەت:
١. نانخواردن بە هێواشی و لەسەرخۆ، کلتوری ژاپۆنی گرنگی بە تامکردنی هەموو جۆرە خواردنێک بە هەمەجۆری دەدات بەهێواشی و لەسەرخۆ، کە ئەمە رێگە بە جەستە دەدات بزانێت کەی هەست بە تێربوون دەکات، ئەمەش ئەگەری زیادەڕۆیی لە خواردن کەمدەکاتەوە.
٢. پێکهاتەی وەرزی و تازە، زۆرجار ژەمە ژاپۆنییەکان بەرهەمی وەرزیی و تازە لەخۆ دەگرن، رێجیمێکی دەوڵەمەند بە سەوزە و میوە ماددە خۆراکییە پێویستەکان و ریشاڵەکان دابین دەکات، ئەمەش هەستکردن بە تێری بە کالۆری کەمتر بەرەو پێش دەبات.
٣. ماسی و خواردنی دەریایی، خواردنی ژاپۆنی بە شێوەیەکی سەرەکی ماسی و خواردنە دەریاییەکان لەخۆ دەگرێت کە سەرچاوەیەکی نایابی پرۆتینی بێ چەورین، زیادکردنی ماسی لە خۆراک و کەمکردنەوەی خواردنی گۆشتی سور دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ بەدەستهێنانی کێشێکی تەندروست لە جەستەدا.
٤. چا خواردنەوە، چای سەوز یەکێکە لە خواردنەوە سەرەکییەکانی کلتوری ژاپۆن و دەوڵەمەندە بە دژە ئۆکسێنەر، خواردنەوەی چای سەوز، بەتایبەتی پێش ژەمەکان، رەنگە یارمەتیدەر بێت لە خێرا هەرسکردن و بەشداربێت لە دابەزاندنی کێش.
بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە.
حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد.
بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت.
بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە.
ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە.
عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە.
ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە.
هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.