هەواڵ

ئەردۆغان دوای 12 ساڵ سەردانی هەولێر دەکاتەوە

 چاوەڕواندەکرێت کە سبەی دووشەممە، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا و هەشت وەزیری وڵاتەکەی، سبەی دووشەممە بەسەردانێکی فەرمی بگەنە بەغدا و دواتریش سەردانی هەولێر پایتەختی هەرێمی کوردستان بکەن 

سەردانەکەی ئەردۆغان دوای تێپەڕینی 12 ساڵدێت بەسەر یەکەم سەردانیدا بۆ عێراقی و هەرێمی کوردستان، کە ئەوتا سەرۆکوەزیرانی تورکیا بوو.

چاوی میدیا و ناوەندە سیاسییەکان لەسەر سەردانەکەی ئەردۆغانە و "بە سەردانێکی گرنگ" وەسفیدەکەن، چاوەڕواندەکرێت کە ژمارەیەک کۆبوونەوە و دیدار لەگەڵ بەرپرسانی باڵای هەرێم و عێراقدا ئەنجامبدات. لەناویاندا کۆبوونەوە لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق و نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان و مەسرور بارزانی سەرۆکوەزیرانی هەرێم.

پرسەکانی کۆبوونەوەکانیش تایبەت دەبن بە "پرسی ئاسایشی و ئابوری"

بەر لەسەردانەکە بەچەند رۆژێک، سەرۆککۆماری تورکیا لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا وتی"دەرفەتم دەبێت سەردانی هەولێر بکەم و پرسی نەوت و پەیوەندییەکانی هەردوولا تاووتوێ بکەم."

تورکیا یەکێکە لە دراوسێ گرنگەکانی عێراق و هەرێمی کوردستان و یەکێک لە سەرەکیترین دەوازەی عێراقیش بۆ هاوردە و هەناردەکردنییش تورکیایە کە قەبارەکەی ساڵانە ملیاران دۆلارە.

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.