-18

ناڕێکی خەوتن وا دەکات هەرزەکاران زیاتر بێهێز بن و کاربۆهیدراتەکان بخۆن

توێژینەوەکە لەلایەن توێژەرانی کۆلێژی پزیشکی لە زانکۆی ویلایەتی پێنسیلڤانیا لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ئەنجامدراوە و پوختەیەکی توێژینەوەکە لە ٢٠ی نیسانی ساڵی ڕابردوودا لە گۆڤاری SLEEP بڵاوکرایەوە، ئەنجامەکانیش لە کۆبوونەوەی ساڵانەی خەو ساڵی ٢٠٢٤، ٢٠٢٠ خراوەتەڕوو، کە لە ٥ی حوزەیران لە شاری هیوستن لە ئەمریکا بەڕێوەچوو و ماڵپەڕی EurekAlert نووسیویەتی.

ئەنجامەکان دەریانخست کە خشتەی خەوتنی دواتر لە هەرزەکاراندا پەیوەندییەکی بەرچاوی بە زیادبوونی وەرگرتنی کاربۆهیدراتەوە هەبووە ئەم پەیوەندییە بەشێکی بەهۆی ناڕێکی کاتی خەوتنەوە ڕوونکرایەوە، هەروەها خشتەی خەوتنی دواتر پەیوەندی بە زیادبوونی ناچالاکییەوە هەبووە.

دواخستنی خشتەی خەوتن لە کاتی باڵغبوون و هەرزەکاریدا شتێکی ئاساییە، جولیۆ فێرناندێز مێندۆزا، پرۆفیسۆر و پزیشکی دەروونی لە کۆلێژی پزیشکی پێن ستێت لە شاری هێرشێی ئەمریکا، ڕایگەیاندووە، هەندێک لە هەرزەکاران خشتەی خەوتنیان تا ڕادەیەک دوادەخەن کە لەگەڵ ڕۆژەکەدا ناتەبا دەبێت -سوڕی شەوانە، خشتەی کۆمەڵایەتییان، و بەرپرسیارێتیەکانیان.

"زانیارییەکانمان پشتگیری لەوە دەکەن کە ئەم پابەندنەبوونە ڕەنگە پەیوەندی بە خۆراکی ناتەواو و چالاکیی جەستەییەوە هەبێت، ئەمەش زیاتر بەشدارە لە پەتاکەی قەڵەوی و خراپی تەندروستی دڵ و خوێنبەرەکان."

بەگوێرەی ئەکادیمیای ئەمریکی بۆ پزیشکی خەو، خەوتن پێویستە بۆ تەندروستی، خەوی تەندروست پێویستی بە ماوەی پێویست و کوالیتی باش و کاتی گونجاو و ڕێکوپێکی هەیە، هەروەها نەبوونی تێکچوونی خەو خشتەی دواکەوتنی خەوتن - کە تایبەتمەندە بە درەنگانی کاتی خەوتن لە چاو... کاتە نەریتی یان پەسەندکراوەکەی کۆمەڵایەتی - زیاتر لە نێوان هەرزەکاران و گەنجانی پێگەیشتوودا باو دەبێت.
ئەکادیمیای ئەمریکی بۆ پزیشکی خەو پێشنیاری ئەوە دەکات کە هەرزەکاران شەوانە ٨ بۆ ١٠ کاتژمێر بخەون بۆ ئەوەی تەندروست بن.

مێندۆزا ئاماژەی بەوەدا کە ڕێکوپێکی ڕۆژانە لەگەڵ کاتژمێری بایۆلۆژیدا زۆر گرنگە بۆ تەندروستی هەرزەکاران، و وتی، “چارەسەرکردنی ناهاوسەنگی ڕۆژانە لە خولی خەو-بەئاگابوونەوە و هەڵاوسانی پەیوەندیدار بە ماوەی خەوتن دەبێت بەشێکی دانەبڕاو بێت لە دەستێوەردانەکان کە ئامانجیان چارەسەرکردنی... کێشەی خراپی هەڵبژاردنی خۆراک و مەیلی ناچالاکی لەنێو گەنجاندا”.

بەگوێرەی ماڵپەڕی (Sleep Foundation) لە ئەمریکا، کاتژمێری بایۆلۆجی ئەو نەخشە سروشتییانەن کە بە درێژایی هەر خولێکی ٢٤ کاتژمێری لە جەستەدا ڕوودەدەن ئەگەر کەسێک نەخەوێت کاتێک جەستەی پێی دەڵێت کاتی ئەوە هاتووە، یان ئەگەر بخەوێت بۆ ماوەیەکی زۆر لە ڕۆژدا، ڕەنگە ڕیتمەکانی کاتژمێرەکە ببنە بایۆلۆژیای ئەو لەگەڵ خولی ٢٤ کاتژمێری شەو و ڕۆژدا ناگونجێت.

هەواڵ

"حزبی دیموکرات دەڵێت "ئاسایش بێهزاد خوسرەوی رادەستی ئیتڵاعات کردۆتەوە

حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران دەڵێت" ئاسایشی سلێمانی بێهزاد خوسرەوی ئەندامی ئەو حزبەیان دەستگیرکردوە و رادەستی ئیڵاعاتی ئێرانیان کردۆتەوە، بەڵام ئاسایش دەڵێت لەسەر داوای خۆی گەڕێندراوەتەوە.

دەنگۆی رادەستکردنەوەی ئەندامێکی حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران، کە پارتێکی ئۆپۆزسیۆن، کاردانەوەی لێکەوتۆتەوە، ئاسایشی سلێمانی رۆژی هەینی رایگەیاند کە "بێهزاد خوسرەوی ماوەی مۆڵەتی مانەوەی لە هەرێم تەواو بووە بۆیە لەسەر داوای خۆی گەڕندراوەتەوە بۆ رۆژهەڵاتی کوردستان."

بەڵام ئەمڕۆ شەممە، حزبی دیموکراتی ئێران ئەو لێدوانە ڕەتدەکاتەوە و دەڵیت" بێهزاد خوسرەوی لەلایەن ئاسایشیەوە دەستگیرکراوە و رادەستی ئیتڵاعاتی سنە کراوەتەوە.

ڕۆژی 6-9-2024، ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو بڵاوی کردەوە، هەفتەی ڕابردوو چالاکوانێکی خەڵکی سەقز بەناوی بێهزاد خوسرەوی تەمەن 35 ساڵ کە خاوەن پێداویستیی تایبەت بووە و ئەندامی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران بووە، هاوکات ئەندامی فەرمی کۆمیسیاری باڵای پەنابەرانی نەتەوەیەکگرتووەکان بووە، دوای دەستگیرکردن و ئەشکەنجەدانی لەلایەن هێزە ئەمنییەکانی سلێمانی ڕادەستی ئێران کراوەتەوە.

ناوەندی تەشکیلاتی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران ڕایگەیاندووە، لە ماوەی دوو هەفتەی ڕابردوودا بەهزاد خوسرەوی لە شاری سلێمانی دووجار لەلایەن ئاسایشەوە بانگ کراوە و جاری دووەم و دوای چەند ڕۆژێک لە بەندکردن و ڕاگرتن، ڕادەستی ئیدارەی ئیتلاعاتی شاری سنە کراوەتەوە.

حیزبی دیموکرات وەڵامی ئاسایشی سلێمانی داوەتەوە و ئاماژەی بەوە کردووە، کە بەهزاد خوسرەوی ماوەی زیاتر لە 10 ساڵە لەگەڵ دایک و خوشکی لە هەرێمی کوردستان لە شاری سلێمانی دەژین و بەپێ هەموو بەڵگە بەردەستەکان، لە نیشینگەی شاری سلێمانی مۆڵەتی مانەوە و نیشتەجێبوونیان وەرگرتووە، مانەوەیان لەو شارە یاسایی و بەپێی ڕێوشوێنەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بووە.

ماوەی حەوت ساڵ بەهزاد و بنەماڵەکەی ئەندامی حیزبی دیموکرات بوون، لە هەموو ئەو ماوەیەشدا لە چوارچێوەی یاسا و ڕێوشوێنەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە سلێمانی ژیاون،  هیچ لادان و سەرپێچییەک لە ناوبراو ڕووی نەداوە کە لە دادگایەکدا لەسەری سەلمێندراوبێت، تەنانەت وەک پەناخوازی سیاسی لە کۆمیساریای بەرزی پەنابەران، نوێنەرایەتیی UN لە هەرێمی کوردستان ناوی تۆمار کردوە. 

حیزبی دیموکرات ڕادەستکردنی بەهزاد خوسرەوی بە کۆماری ئیسلامیی ئێران سەرکۆنە دەکات و دەڵێت، دەبوایە دۆسیەی گرتنی بەپێی یاسا لە دەزگای دادی هەرێمی کوردستاندا بڕیاری لەسەر درابا، نەک ناوبراو کە ئەندامی حیزبێکی سیاسیی دژبەری ئێران و پەناخوازی سیاسی نیشتەجێی هەرێمی کوردستانە، لەلایەن دەزگای ئاسایشی سلێمانییەوە ڕادەست بکرێتەوە.