-18

ناڕێکی خەوتن وا دەکات هەرزەکاران زیاتر بێهێز بن و کاربۆهیدراتەکان بخۆن

Mic
2024-06-09

توێژینەوەکە لەلایەن توێژەرانی کۆلێژی پزیشکی لە زانکۆی ویلایەتی پێنسیلڤانیا لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ئەنجامدراوە و پوختەیەکی توێژینەوەکە لە ٢٠ی نیسانی ساڵی ڕابردوودا لە گۆڤاری SLEEP بڵاوکرایەوە، ئەنجامەکانیش لە کۆبوونەوەی ساڵانەی خەو ساڵی ٢٠٢٤، ٢٠٢٠ خراوەتەڕوو، کە لە ٥ی حوزەیران لە شاری هیوستن لە ئەمریکا بەڕێوەچوو و ماڵپەڕی EurekAlert نووسیویەتی.

ئەنجامەکان دەریانخست کە خشتەی خەوتنی دواتر لە هەرزەکاراندا پەیوەندییەکی بەرچاوی بە زیادبوونی وەرگرتنی کاربۆهیدراتەوە هەبووە ئەم پەیوەندییە بەشێکی بەهۆی ناڕێکی کاتی خەوتنەوە ڕوونکرایەوە، هەروەها خشتەی خەوتنی دواتر پەیوەندی بە زیادبوونی ناچالاکییەوە هەبووە.

دواخستنی خشتەی خەوتن لە کاتی باڵغبوون و هەرزەکاریدا شتێکی ئاساییە، جولیۆ فێرناندێز مێندۆزا، پرۆفیسۆر و پزیشکی دەروونی لە کۆلێژی پزیشکی پێن ستێت لە شاری هێرشێی ئەمریکا، ڕایگەیاندووە، هەندێک لە هەرزەکاران خشتەی خەوتنیان تا ڕادەیەک دوادەخەن کە لەگەڵ ڕۆژەکەدا ناتەبا دەبێت -سوڕی شەوانە، خشتەی کۆمەڵایەتییان، و بەرپرسیارێتیەکانیان.

"زانیارییەکانمان پشتگیری لەوە دەکەن کە ئەم پابەندنەبوونە ڕەنگە پەیوەندی بە خۆراکی ناتەواو و چالاکیی جەستەییەوە هەبێت، ئەمەش زیاتر بەشدارە لە پەتاکەی قەڵەوی و خراپی تەندروستی دڵ و خوێنبەرەکان."

بەگوێرەی ئەکادیمیای ئەمریکی بۆ پزیشکی خەو، خەوتن پێویستە بۆ تەندروستی، خەوی تەندروست پێویستی بە ماوەی پێویست و کوالیتی باش و کاتی گونجاو و ڕێکوپێکی هەیە، هەروەها نەبوونی تێکچوونی خەو خشتەی دواکەوتنی خەوتن - کە تایبەتمەندە بە درەنگانی کاتی خەوتن لە چاو... کاتە نەریتی یان پەسەندکراوەکەی کۆمەڵایەتی - زیاتر لە نێوان هەرزەکاران و گەنجانی پێگەیشتوودا باو دەبێت.
ئەکادیمیای ئەمریکی بۆ پزیشکی خەو پێشنیاری ئەوە دەکات کە هەرزەکاران شەوانە ٨ بۆ ١٠ کاتژمێر بخەون بۆ ئەوەی تەندروست بن.

مێندۆزا ئاماژەی بەوەدا کە ڕێکوپێکی ڕۆژانە لەگەڵ کاتژمێری بایۆلۆژیدا زۆر گرنگە بۆ تەندروستی هەرزەکاران، و وتی، “چارەسەرکردنی ناهاوسەنگی ڕۆژانە لە خولی خەو-بەئاگابوونەوە و هەڵاوسانی پەیوەندیدار بە ماوەی خەوتن دەبێت بەشێکی دانەبڕاو بێت لە دەستێوەردانەکان کە ئامانجیان چارەسەرکردنی... کێشەی خراپی هەڵبژاردنی خۆراک و مەیلی ناچالاکی لەنێو گەنجاندا”.

بەگوێرەی ماڵپەڕی (Sleep Foundation) لە ئەمریکا، کاتژمێری بایۆلۆجی ئەو نەخشە سروشتییانەن کە بە درێژایی هەر خولێکی ٢٤ کاتژمێری لە جەستەدا ڕوودەدەن ئەگەر کەسێک نەخەوێت کاتێک جەستەی پێی دەڵێت کاتی ئەوە هاتووە، یان ئەگەر بخەوێت بۆ ماوەیەکی زۆر لە ڕۆژدا، ڕەنگە ڕیتمەکانی کاتژمێرەکە ببنە بایۆلۆژیای ئەو لەگەڵ خولی ٢٤ کاتژمێری شەو و ڕۆژدا ناگونجێت.

More News

Most Popular

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

Mic
2024-07-25

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.