تەندروستی

نەخۆشیی پێی وەرزشەوان

نەخۆشیی پێی وەرزشەوان  هەوکردنێکی کەڕووی درمییە، کەتووشی پێ دەبێت. هەروەها دەتوانێت بە دەست و نینۆکدا بڵاوبێتەوە و تەشەنەبکات، ئەم هەوکردنە کەڕووییە بە زۆری لە وەرزشەواندا باوە، ئەم نەخۆشییە مەترسیدارنیە، بەڵام هەندێک جار چارەسەرکردنی ئاسان نابێتهۆکارەکانی
هەوکردنی پێی وەرزشەوان بەهۆی  (کەڕووی تینیا، زامە کەڕووەوە) ڕوودەدات، ئەم هەوکردنە کاتێک ڕوودەدات کە کەڕووەکە لەسەر پێیەکان گەشە دەکات دەتوانیت لە ڕێگەی بەرکەوتنی ڕاستەوخۆ لەگەڵ کەسێک کە ئەو کەڕووە بگرێت، یان بە دەستدان بەو ڕووانەی کە بە کەڕووەکە پیس بوون، لە ژینگەیەکی گەرم و شێداردا گەشە دەکات بە شێوەیەکی گشتی لە ژوورەکانی خۆگۆڕین و دەوروبەری حەوزەکانی مەلەکردن دەدۆزرێتەوە.

نیشانەکانی
خوران و ڕووشان لەنێوان پەنجەکانی پێ یان بنی پێ
دروستبوونی تڵۆق لە سەرپێ کە دەبێتە هۆی خوران
ڕووشان و لێبوونەوەی چینی سەرەوەی پێست بەتایبەت لە بنی پێ
وشکبوونەوەی پێست لەبنی پێ و لاتەنیشتەکانی
بێڕەنگبوون و ئەستوربوون و بەئاسانی شکانی نینۆکی پێ
جیابوونەوەی نینۆک لە پەنجەی پێ

ئەم هەوکردنە چۆن دەستنیشان دەکرێت؟
پزیشک لەوانەیە نەخۆشیی پێی وەرزشەوان دەستنیشان بکات بەهۆی نیشانەکانەوە، یان لەوانەیە داوای پشکنینی پێست بکات ئەگەر دڵنیا نەبێت لەوەی کە هەوکردنی کەڕوو دەبێتە هۆی نیشانەکانت. پشکنینی پۆتاسیۆم هایدرۆکسیدی KOH پێست باوترین پشکنینە بۆ پێی وەرزشوان، پزیشک ناوچەیەکی بچووک لە پێستی تووشبوو لادەبات و دەیکاتە ناو پۆتاسیۆم هایدرۆکسید، پۆتاسیۆم هایدرۆکسید خانە ئاساییەکان لەناودەبات و خانە کەڕووەکان بەتەنها بەجێدەهێڵێت بۆ ئەوەی بە ئاسانی لەژێر مایکرۆسکۆپدا ببینرێن.

چۆن چارەسەر دەکرێت؟
پێی وەرزشوان زۆرجار دەتوانرێت چارەسەر بکرێت بە دەرمانی دژە کەڕوو (OTC) وەک:
مایکۆنزڵ
تێربینافن
بیوتێنافین
تۆڵنافتەیت
ئەگەر دەرمانەکانی OTC چارەسەری هەوکردنەکە نەکەن، پزیشک لەوانەیە دەرمانی ڕەچەتەیی دەم یان ناوچەیی دژە کەڕووی بەهێزتر بنووسێت، هەروەها لەوانەیە پێشنیاری چارەسەری ماڵەوە بکات بۆ یارمەتیدان لە پاککردنەوەی هەوکردنەکە هەموو کەسێک دەتوانێت  تووشی نەخۆشیی پێی وەرزشوان ببێت، بەڵام هەندێک ڕەفتار مەترسیت زیاد دەکات ئەو هۆکارەنەی کە ئەگەری تووشبوون بەم هەوکردنە زیاد دەکەن:
ڕۆشتن بە پێیپەتی لە شوێنە گشتیەکاندا بەتایبەت لە مەلەوانگە، ژووری خۆگۆڕین و گەرماو
هاوبەشی پێکردنی گۆرەوی و پێڵاو و خاولی لەگەڵ کەسی تووشبوو
لەپێکردنی پێڵاوی داخراو
هێشتنەوەی پێ بەتەڕی بۆ ماوەیەکی زۆر
بوونی ئارەقی زۆر لە پێ
بوونی برین لە پێ و نینۆک

چەند شتێک دەتوانیت بیکەیت بۆ ئەوەی ڕێگری بکەیت لە تووشبوون بە نەخۆشی پێی وەرزشەوان، لەوانە وەک:
هەموو ڕۆژێک پێیەکانت بە سابوون و ئاو بشۆ و بە تەواوی وشکیان بکەوە، بەتایبەتی نێوانی پەنجەکانت.
شوشتنی پێڵاو، گۆرەوی، جێگای نوستن و خاولی لە ئاوێکدا کە ١٤٠ پلەی فەهرەنایت (٢٠ پلەی سیلیزی) یان بەرزترە.
هەموو ڕۆژێک پاودەری دژە کەڕوو لەسەر پێیەکانت دابنێ.
گۆرەوی، پێڵاو یان خاولی لەگەڵ کەسانی دی هاوبەشی پێ مەکە.
نەعل بەکار بهێنە لە دووش و حەوزەکانی مەلەکردنی دەرەوە.
گۆرەوییەکانت بگۆڕە کاتێک قاچەکانت ئارەق دەکەنەوە.
لە نێوان دوو جووت پێڵاو، هەموو ڕۆژێک جووتێک لەبەر بکە، بۆ ئەوەی کات بدەیت بە پێڵاوەکانت تا لە نێوان بەکارهێنانەکاندا وشک بن، شێداری ڕێگە بە گەشەکردنی کەڕوو دەدات بەردەوام بێت.

هەواڵ

ئەو سزادراوەی 98 ڕۆژ بەر لە ئێستا لە سلێمانی ڕایکرد چووەتە درەوەی کوردستان

زیاتر سێ مانگە زیندانیکراوێک لە چاکسازی گەورانی سلێمانی ڕایکردوە کە دوو سزای لەسێدارەدانی هەیە بەڵام تا ئێستا دەستگیرنەکراوە، سەرچاوەیەک دەڵێت، چووەتە دەرەوەی کوردستان. 

 98 ڕۆژە زیندانیکراوێک لە چاکسازی گەورانی سلێمانی ڕایکردوە و تا ئێستا نەتوانراوە دەستگیربکرێتەوە، ئاسایشی سلێمانی لەسەر دۆسیەکە سێ براو و زاوایەکی دەستگیرکردووە. 
بەپێی ئەو زانیارییانەی لە سەرچاوە ئەمنییەکانەوە دەستی مایک کەوتوون، هێزە ئەمنییەکان چەند سەرە داوێکیان لەسەر شوێنی زیندانییە ڕاکردوەکە دەستکەوتووە، بەڵام نەیانتوانیووە دەستگیری بکەنەوە. 
بەپێی زانیاری سەرچاوەکان، ئەو زیندانیکراوە دوای ڕاکردنی لە زیندان بە هاوکاری کەسوکارەکەی خۆی گەیاندوەتە دەرەوەی کوردستان و هێزە ئەمنییەکان توانیویانە زانیاریی سەرەتاییان لەسەر شوێنەکەی دەست بکەوێت. 

چیرۆکی ڕوداوەکە 
ڕۆژی 30ـی تشرینی یەکەمی 2024، لەکاتی سەردانیکردنی کەسوکاری سزادراوان، سزادراوێک ڕایکرد و براکەی لە شوێنی ئەو لە زیندانەکە مایەوە، ڕوداوەکە دوای زیاتر لە 16 کاتژمێر ئاشکرابوو، لەگەڵ ئاشکرابوونیشدا هێزەکانی ئاسایش برای زیندانی کراوەکەیان دەستگیرکرد و هێزە ئەمنییەکان دەستیان بە لێکۆڵینەوە کرد.
ئەو سزادراوەکەی کە ڕایکرد تۆمەتباربووە بەکوشتنی کوڕ و باوکێک لە گەرمیان، لە ڕۆژی 7ـی تەموزی 2017ـەوە دەستگیرکراوە و سزای لە سێدارەدانی سەردا سەپێندراوە.
سزای ئەو کەسانە چی دەبێت کە هاوکارییان کردووە؟ 
بەپێی ماددەی 268ـی یاسای سزادانی عێراق هەر کەسێک هاوکاری زیندانیەک بکات بۆ هەڵهاتن کە سزای لە سێدارەدانی هەبێت ئەوا سزا دەدرێت بە زیندانیکردن بۆ ماوەیەک لە 10ساڵ زیاتر نەبێت.
بەپێی وردەکارییەکانی یاساکە، لە هەندێک حاڵەتدا دەکرێت جگەلە سزای زیندانیکردن پێبژاردنی مادییش بەو کەسانە بکرێت کە هاوکاریی سزادراوی هەڵهاتوو دەکەن.

کچە ڕاگیراوێکیش هەڵات
ڕۆژی 28ـی تەموزی 2024، کچێکی تەمەن 16 ساڵ لە چاکسازی ژنانی سلێمانی ڕایکرد و دوای نزیکەی 24 کاتژمێر هێزە ئەمنییەکان توانیان دەستیگیری بکەنەوە.
بەپێی گێڕانەوەکان، ئەو کچە سودی لە کەمی هێزی جێبەجێکار و نەوبونی چاودێری توند وەرگرتووە بۆیە بەسەر دیواری چاکسازییەکەدا ڕایکردووە.
ئەوکات، بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی ئاسایشی سلێمانی، لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، شەش تۆمەتبار هاوکاربوون لە حەشاردانی و گواستنەوەی ئەو ڕاگیراوە ڕاکردووەدا و سەرجەمیان دەستگیرکراون و رادەستی یاسا کراون.

لە زیندان دوو کەس بریندارکران
ڕۆژی 30ـی حوزەیرانی 2024، لە زیندانی گرتن و گواستنەوەی سلێمانی کەسێک کە چەقۆی لەناو پێڵاوەکانیدا شاردبوەوە و لە ناو زینداندا هەوڵی کوشتنی دوو کەسی دا کە تۆمەتبارن بە کوشتنی براکەی.
لەو ڕووداوەدا دوو کەس برینداربوون کە یەکێکیان چەقۆ بەر ملی کەوتبوو ئەو دیکەشیان چەقۆ لە گوێچەکەیەکی درابوو.
ئەوکات، پۆلیسی سلێمانی ڕایگەیاند: کەسی هێرشبەر چەقۆی لە پێڵاوەکانیدا شاردوەتەوە و هیچ پشکنینێک نەیتوانیوە بیدۆزێتەوە، تەنانەت کاتێک دەیەوێت بچێتە ناو زیندانەکەوە پاسەوانان پێڵاوەکانیان پێ داکەندووە بەڵام نەیانتوانیووە هیچ ئاماژەیەک بدۆزنەوە.

چاکسازییەکانی هەرێمی کوردستان 
لە هەرێمی کوردستاندا سێ چاکسازیی گەوران لە شارەکانی هەولێر، سلێمانی و دهۆک هەن؛ هاوکات سێ چاکسازیی ژنان و منداڵان لە هەر سێ شارەکەدا هەن و بەگشتی زیاتر لە 5000 هەزار کەس تێیاندا سزاکانیان بەسەر دەبەن.