Tech

ناسا بەرنامەسازی دەکات بۆ دروستکردنی هێڵی شەمەندەفەر لەسەر مانگ

ناسا لە هەوڵی پەرەپێدانی سیستەمێکی شەمەندەفەری تایبەت بە مانگە بەناوی فڵۆت (FLOAT) بۆ پاڵپشتیکردنی ئەو کەسانەی کە دەچنە سەر مانگ لە داهاتودا.
فڵۆت بەشێکە لە بەرنامە پێشکەوتووەکانی ناسا، ئامانج لە دروستکردنی ئەم شەمەندەفەرە دابینکردنی گواستنەوەی بارهەڵگری کارامەیە بۆ بنکە هەمیشەییەکانی سەر مانگ، کە پێشبینی دەکرێت لە ساڵانی 2030ـدا جێگیربکرێن. شارەزایانی بواری گەشتە ئاسمانییەکان دەڵێن ئەم بنکەیە هاوشێوەی وێستگەیەک دەبێت بۆ ئاسمانگەڕەکان لە کاتی گەشتە دوورەدەستەکان بەناو بۆشایی ئاسماندا، بە تایبەتی گەشت بەرەو مەریخ.
کلیلی سەرەکی ئەم سیستەمە ڕۆبۆتە موگناتیسییەکانە. ئەم ڕۆبۆتانە بەبێ ماندوبوون بەسەر ڕێڕەوێکی تایبەتی سێ هێڵیدا دەڕۆن. هێڵێکیان سوود لە بواری موگناتیسی مانگ وەردەگرێت بۆ جوڵەپێکردنی ڕۆبۆتەکان. هێڵێکیتریان زەبری موگناتیسی بەکاردێنێت بۆ پاڵنان بە ڕۆبۆتەکەوە بە پاڵنەرێکی کارۆموگناتیسی، هێڵی سێیەم ئیختیارییە و بە وزەی خۆر کاردەکات.

ەندازیارانی ناسا بە مەبەست ئەم جۆرە شەمەندەفەرەیان هەڵبژاردووە کە بە تەواوەتی بە موگناتیس کاردەکات، لەبەر ئەوەی شەمەندەفەرە تەقلیدییەکان پێویستییان بە چاودێری و چاککردنەوەی بەردەوام هەیە، وەک کەڵەکەبوونی تەپوتۆز لەسەر هێڵەکان و لەکارکەوتنی پاڵنەری شەمەندەفەرەکە.
هەرچەندە شەمەندەفەرەکە خێراییەکەی لە 2 کیلۆمەتر بۆ هەر کاتژمێرێک تێپەرناکات، بەڵام ڕۆژانە توانای هەڵگرتن و گواستنەوەی 100 تەن باری هەیە، ئەمەش کارئاسانی دەکات بۆ مانگنشینەکان لە داهاتوودا لە کاتی کارکردن و بونیاتنانی بنکەکاندا.

هەواڵ

دوو کۆبونەوەی باڵا نەیتوانی مووچە دابەشبکات و ئەنجامی دوو کۆبونەوەی دیکە ماوە

کۆبونەوەی دادگای باڵای فیدراڵی و کۆبونەوەی لوتکەی یەکێتی و پارتی هیچ هەواڵێکی خۆشیان بۆ مووچە خۆران پێنەبوو، بڕیارە لە 24 کاتژمێری داهاتوودا دوو کۆبونەوەی باڵا لە بەغدا بەڕێوەبچێت و تێدا پرسی موچەی هەرێم تەوەری سەرەکی دەبێت.

ئەمڕۆ 14ـى تەمموز، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق تایبەت بە دوو سکاڵا لەبارەی نەناردنی مووچەی هەرێمی کوردستانەوە کۆبووەوە، هەرچەندە موچە خۆران چاوەڕێبوون دادگا بڕیاری ناردنی مووچە بدات، بەڵام دادگاکە بڕیاردانی لەسەر سکاڵاکان بۆ 28ـی تەمموز دواخست.

پرسی مووچەی مووچە خۆرانی هەرێم، ئەمڕۆ پارتی و یەکێتی لە ئاستی باڵادا کۆکردەوە، شاندی یەکێتی بە سەرۆکایەتی بافڵ تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتی لەگەڵ شاندی پارتی بە سەرۆکایەتی مەسعود بارزانی، سەرۆکی پارتی کۆبونەوە.

دوای کۆتاییهاتنی کۆبونەوەکە، راگەیەندراوێکیان بڵاوکردەوە کە بەشێکی تایبەتبوو بە پرسی مووچە و ئاماژە بەوەکراوە، هەموو هەوڵەکان چڕ بکرێنەوە بۆ چارەسەری کێشە و دابینکردنی مووچە شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان
وابڕیارە ئەمشەو، کۆبونەوەی چوارچێوەی هەماهەنگیی بەڕێوەدەچێت، کە لە لایەنە سەرەکیە شیعەکانی ناو حکومەت پێکهاتووە، سەرۆک وەزیرانی عێراق ئامادەی کۆبونەوەکە دەبێت و پرسی ناردنی مووچەی هەرێم تەواوەرێکی کۆبونەوەکە دەبێت.

سبەینێ، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق کۆدەبێتەوە و تاوتوێی ئەو راپۆرتە دەکات، کە لیژنە وەزارییەکەی حکومەتی عێراق ئامادەی کردووە لەسەر پرسی مووچەی هەرێم.

شێروان دووبەردانی، پەرلەمانتاری فراکسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی عێراق بە میدیای حزبەکەی راگەیاندووە، دواخستنی دانیشتنەکەی ئەمڕۆی دادگای فیدراڵی هیچ یاسایی نەبوو، تەنیا نەیانویست بڵێن لە تواناماندا نییە بڕیار بدەین، دواخستنی دادگای فیدراڵی بۆ 28 مانگ پەیامێکی ناراستەوخۆیە کە ناتوانن مووچە بنێرن.

لەبارەی هەڵوێستی فراکسیۆنی پارتی لە بەرامبەر دواخستنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان وتی: کۆتا وادەی چاوەڕوانیمان یەک هەفتەی دیکەیە و ئەگەر تا ئەو کاتە پرسی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان چارەسەر نەکرێت، هەڵوێستمان دەبێت.