ژیان

ئەو ڕاستیانەی کانیای وێست لەسەر هۆڵیود ئاشکرای کرد چی بوون؟

راپەری ئەمریكی، كانیای وێست بۆ یەكەمینجار لەبارەی دیدی چەند راستییەكی ئاشكراكرد و وتی، "دیدی كۆنترۆڵكرابو كە ئەو كارانە بكات، من لەوێ بوم، دەتوانم بڵێم هەمو ئەستێرەیەكی هۆڵیود چیرۆكێكی هەیە بیگێڕێتەوە، كەسانێكی دەسەڵاتدار هەن كە كۆنترۆڵت دەكەن، گەورەت دەكەن وبەمشێوەیە هەندێك شتیان لەسەر تۆ دەستدەكەوێت، بۆئەوەی ئەگەر سبەینێ ویستت پشتیان تێبكەیت، لە دژت بەكاریبهێنن".

هەروەها باسیلەوەشكرد، "ئەو كەسانە سەرەتا هەمو شتێكت پێدەدەن بە مەرجەوە و پێتدەڵێن كە دەتوانن هەمو پارە و سامان و دەسەڵاتەكەت لێ وەربگرنەوە ئەگەر دوای رێنمایی و مەرجەكانیان نەكەویت".

ئاماژەی بەوەشكرد، من دەبو بوێربم بۆئەوەی پێیان بڵێم نەخێر، بۆیە وا نیشانیاندا كە من شێتم، هەمو هونەرمەندان بوكەڵەی دەستی كۆمەڵێك كەسی كاریگەرن، بەكارتدەهێنن تا ئەو كاتەی ماندو دەبیت، دواتر دەتهێننە خوارەوە و درێژە كارەكانیان دەدەن.

ئەو راستییەشی ئاشكراكرد، "ئەوەی بەسەر دیدی دێت و بۆتان ئاشكرابو، ئەوەبو كە من پێشتر قسەم لەسەر كرد و ئێوە پێتان وتم شێت. سیستمەكەیان سادەیە؛ سەرەتا پارە و دەسەڵاتت پێدەدەن، تەنها بۆئەوەی بتوانن كۆنترۆڵت بكەن، دواتر كە نەیانتوانی كۆنترۆڵت بكەن، لەناوتدەبەن".

ئەو راپەرە راشیگەیاند، ئەوان لە من توڕەن چونكە نەیاتنوانی كۆنترۆڵی من بكەن، بەڵام توانیان كۆنترۆڵی دیدی، بیۆنسێ و جەی زی بكەن، هەمو ئەو كەسانەی لەگەڵیان تێوەدەگلێن دەبێت قوربانی بدەن، دایكم لێرە نییە، چونكە بو بە قوربانی، مایكڵ جۆردن باوكی بو بە قوربانی، دكتۆر دری كوڕەكەی كرد بە قوربانی، كە لە هۆڵیود بویت زۆر شت دەكەیت بە قوربانی و لەدەستی دەدەیت.

لە كۆتاییدا كانیای وتی، خودا منی خۆشویست، بۆیە من راستییەكانم بۆ دەركەوت و گەڕامەوە بۆلای خودا، كاتێك كشامەوە لێیان، هیچ شتێكم نەبو لە دژی من بەكاریبهێنن، هەربۆیە هەمو سەروەت و سامانیان لێسەندمەوە، پێگەی فۆربس كە رقی لێمە بە زویی نوسی "سەروەتی كانیای وێست 400 ملیۆن دۆلارە" لە كاتێكدا ملیاردێربوم.

ئەمە لە كاتێكدایە، دیدی لە ماوەی رابردودا دەستگیركرا، بە تۆمەتی كۆمەڵێك تاوان، یەكێك لەو تاوانانە دەستدرێژیكردن بو بۆ سەر چەند خانمێك، بەوپێیەی كە لەلایەن كۆمەڵێك خانمەوە سكاڵای یاسایی لەسەر تۆماركرا، كە دەیانوت لەلایەن ئەو راپەرەوە دەستدرێژییان كراوەتەسەر، لێیان دراوە، وێنە و ڤیدیۆیان گیراوە.

پاش ئەوەی تاوانەكەی ئاشكراكرا و داوا كرا ئەو كەسانەی تاوانیان بەرامبەر ئەنجدامدراوە سكاڵا بكەن، ژمارەی سكاڵاكان دژی ئەو راپەرە بۆ 120 سكاڵا بەرز بوەوە.

بە پێی لێكۆڵینەوەكان، دیدی تۆمەتبارە بە چەندین تاوانی دیكە، لەوانە؛ بازرگانیكردن بە مرۆڤ، هەڵگرتنی ماددەی هۆشبەر و چەك، كە بەشێكیان لەناو ماڵەكەیدا دۆزراونەتەوە، یەكێك لە دیارترین ئەو روداوە ئابروچونانە ڤیدیۆ كلیپێكە كە تێیدا دیدی دەستدرێژی دەكاتە سەر خانمە گۆرانیبێژی ئەمریكی، كاسی كە پەیوەندی خۆشەویستییان هەبو، ئەمەش زیاتر تۆمەتەكانی دژی دیدی پشتڕاستكردەوە.

راپۆرتەكان ئاماژە بەوە دەكەن، ئەو تۆڕە بە نزیكەیی 50 كەسایەتی بەناوبانگی هۆڵیودی تێدایە، بەشێكی دیكەشیان ئاگاداری ئەو تاوانانەی دیدی بون.

لێكۆڵینەوە لە كەیسی ئابڕوچونەكەی دیدی بەردەوامە و هەمو جیهان سەرنجیان لەسەرییەتی، هەموان چاوەڕێی وردەكاری زیاترن لەوبارەیەوە بڵاوبێتەوە.

هەواڵ

موقتەدا سەدر هەڵبژاردن رەتدەکاتەوە و چاوەڕێی دوو ئەگەرە

سەرەڕای کشانەوەی لە پرۆسەی سیاسی و بەشدارینەکردنی لە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی عێراق، بەڵام موقتەدا سەدر هێشتا مۆتەکەی دەسەڵاتدارانی عێراقە، ئەمەش وایکردووە لەلایەک چاویان لەسەر هەڵبژاردن بێت و لەلایەکیش چاویان لەسەر سەدر بێت، خودی موقتەدا سەدریش چاوەڕێی روودانی دوو ئەگەرە لە عێراق.

موقتەدا سەدر سەرکردەی ڕەوتی سەدر، هێشتا یەکێکە لە گەورەترین مەتەڵە سیاسییەکان، کە ڕووبەڕووی نەیارەکانی دەبێتەوە لە چوارچێوەی هەماهەنگیدا، یان تەنانەت لایەنگران و هاوپەیمانە نزیکەکانی.

لەدوای بڕیارە بەناوبانگەکەی سەدر بۆ کشانەوەی کوتلە پەرلەمانییەکەی کە خاوەنی 72 کورسی پەرلەمانی بوو، لە هاوینی 2022 و راگەیاندنی ڕەتکردنەوەی کارکردن لەگەڵ "گەندەڵکاران" کە مەبەستی چوارچێوەی هەماهەنگی بوو، پێشبینیەکان سەبارەت بە هەنگاوی داهاتووی سەدر بەردەوام مشتومڕی لە نێوان سیاسەتمەداران و شیکەرەوەکان و تەنانەت هاوڵاتیانی ئاسایی دروستکردووە.

موقتەدا سەدر لە هەموو پەیامەکانیدا سەبارەت بە کشانەوەی لە پرۆسەی سیاسی و هەڵبژارد، تەنها ئاماژەی بە چینێکی گەندەڵی دەسەڵاتدار کردووە، بەبێ ئەوەی هیچ نیازێکی تری خۆی بخاتەڕوو، بەڵام سەرکردەویەکەی چوارچێوەی هەماهەنگی خواستی سەدر ئاشکرا دەکات.

سەرکردەیەک لە چوارچێوەی هەماهەنگی کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، بە ڕۆژنامەی «الشرق الأوسط»ـى راگەیاندووە، سەدر سیستەمێکی دەوێت کە لەگەڵ تێڕوانینی خۆیدا بگونجێت، کە لەوانەیە لەگەڵ تێڕوانینی ئەوانی تردا نەگونجێت.

ئەو سەرکردەیەی چوارچێوەی هەماهەنگی پێیوایە، کشانەوەی ئێستای موقتەدا سەدر لە پرۆسەی سیاسی و بایکۆتی هەڵبژاردن، لەم دیدگایەوە سەرچاوە دەگرێت نەک ڕق لە کاری سیاسی.

ئاماژە بە پێگە و بەهێزی سەدر دەکات لە دەرەوەی پرۆسەی سیاسی و دەڵێت: لەوانەیە یارییەکە بە تەواوی بگۆڕێت تەنانەت ئەگەر لە پێشبڕکێی هەڵبژاردنیش دوور بێت، هەر بۆیە، چوارچێوەی هەماهەنگی چاوێکیان لەسەر هەڵبژاردنەکان و چاوەکەی دیکەش لەسەر سەدرە.

لەگەڵ ئەوەی لایەنەسیاسییەکان و چاودێرانی سیاسی پێیانوابوو، سەدر لە چوار ساڵی رابروودا، شەقامی لە بەرژەوەندی خۆی ساز و ئامادەکردووە بۆ چوونە سەر سندوقەکانی دەنگدان، بەڵام لە بڕیارێکی چاوەڕواننەکراودا، سەدر بایکۆتکردنی هەڵبژاردنی راگەیاند، هەرچەندە سەرۆک کۆماری عێراق بە فەرمی داوای لێکرد بە بڕیارەکەیدا بچێتەوە، بەڵام ئەو سوربوو لەسەر بڕیارەکەی.

لە ناوەڕاستی مانگی تەمووزی ساڵی ڕابردوودا، موقتەدا سەدر بڕیارێکی دەرکرد بۆ دوورخستنەوەی 31 کەس لە بزووتنەوەکە و باڵی سەربازی سەرایا سەلام، بەهۆی ئاماەکارییان بۆ بەشداریکردنیان لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا.

سەرکردەیەکی رەوتی سەر بە رۆژنامەی «الشرق الأوسط»ـى وتووە، ڕەوتی سەدر پشتگیری لە هیچ لیست و کاندیدێک ناکات لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا، ئەو سەرکردەیە ڕەتی دەکاتەوە پێشبینی هەنگاوەکانی داهاتووی سەدر بکات و دەڵێت: هەموو شتێک دەگونجێت، بەڵام کەس نازانێت چۆن و کەی ڕوودەدات.

ئەو سەرکردەیە ئاماژەی بەوەکردووە، کە سەدر درکپێدەکات و گرەو لەسەر ئەگەری داڕمانی چوارچێوەی هەماهەنگی دەکات بە تێپەڕبوونی کات، چونکە بڕوا وایە سیستەمی سیاسی ئێستا بە ئاسانی چاکسازی ناکرێت.

دەشڵێت: سەدر هەموو جۆرە کارێکی سیاسی تاقیکردۆتەوە. بەشداری کردن لە پەرلەمان و کشانەوەی لێی و بەشداریکردن لە حکومەت و کشانەوەی لێی و هەروەها دژایەتیکردنی چالاکی لە شەقامدا و پێدەچێت گەیشتووەتە ئەو ئەنجامەی کە ئەم سیستەمە توانای چاکسازی نییە.

یەکێکی تر لەو ئەگەرانەی کە سەدر چاوەڕێی دەکات، شوێنگرتنەوەی عەلی سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەکانە لە عێراق، خودی سەدریش خواستی خۆی بۆ جێگرتنەوەی نەشاردووەتەوە و بەپێی بنەماکانی مەزهەبی شیعە، موقتەدا سەدر هەموو مەرجەکانی تێدایە.