زانست

ئەمەریکا... بەهۆی ماددەی ئارسنیکەوە فرۆشتنی (25) هەزار بوتڵ ئاوی سێو قەدەغە دەكات

فەرمانگەی خۆراک و دەرمانی ئەمەریکا رایگەیاند: بەهۆی هەبونی ئاستێكی بەرز لە ماددەی ئارسنیك كە مادەیەكی زیانبەخشە و مرۆڤ توشی شێرپەنجە دەكات، بڕێكی زۆر ئاومیوەی سێوی لە بازاڕەكانی (34) ویلایەتدا كشاندوەتەوە و بەرهەمەكەش لەلایەن كۆمپانیای مارتێنیل-ییەوە بەرهەمهێنراوە.

لای خۆشیەوە کۆمپانیای بەرهەمێنەری ئاومیوەی سێوەكە بەماڵپەڕی تەندروستی راگەیاندوە؛ لەگەڵ ئەوەی كاتی بەسەرچونی بەرهەمە لە (10ـی ئازاری 2026) كۆتایی دێت، بەڵام كۆكردنەوە و گەڕاندنەوەی لە (16ـی نیسان)ـەوە دەستی پێكردوە و تا ئێستا نزیکەی (25) هەزار دەفری یەک لیتری بۆ گەڕاوەتەوە.

كۆمپانیای مارتێنیل ئاماژەی بۆ ئەوەشكردوە، هاوکاری تەواوی فەرمانگەی خۆراک و دەرمانی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا دەکات بۆ گەڕاندنەوەی بەرهەمەكەی و تا سەرجەمی لە بازاڕەكاندا كۆدەكرێتەوە، ئەوەش لە پێناوی سەلامەتی تەندروستی كڕیارەكانمان.

لەسەر ماددەی ئارسنیك فەرمانگەی خۆراک و دەرمانی ئەمەریکا راشیگەیاندوە: ماددەی ئارسنیک لە ئۆرگانیک و نائۆرگانیک پێكهاتوە، نائۆرگانیک ژەهراویترین، ماددەیە كە تام و رەنگ و بۆنی نییە، بۆیە پێویستە پشکنین بۆ دەستنیشانکردنی لە خواردن و خواردنەوەکاندا بکرێت.

رونیكردوەتەوە، بەشێكی زۆری مرۆڤەکان لەرێگەی جگەرەکێشانی توتن و بەردەوام هەڵمژینی دوکەڵەکەی، خواردنەوەی ئاوی پیس یان خواردنی ئەو روەکانەی بەركەوتەی ئاوی پیسبون بە ئەو مادەیە، ئارسنیک دەچێتە لەشیانەوە.

ئارسنیکی نائۆرگانیک بە شێوەیەکی سروشتی لە ئاوی ژێر زەوی هیندستان، بەنگلادیش و ئەمەریکادا هەیە.

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.