زانست
خۆر لە ترۆپکی چالاکیدایە و ئەمساڵ زریانی زۆر ڕوودەدات
2024-10-22
دەزگای بۆشایی ئاسمان ناسا لە ڤیدیۆ کۆنفرانسێکدا رایگەیاند، خۆر گەیشتۆتە ترۆپکی چالاکی خۆی و ماوەی ساڵێک دەخایەنێت، ئەمەش کاریگەری لەسەر زەوی دروستدەکات و ڕەنگە ئەمساڵ زۆرترین زریان و چالاکی موگناتیسی و گۆڕانی کەش و هەوا دروستبێت.
زۆرترین چالاکیی خۆر بەشێکە لە خولی ١١ ساڵەی خۆر، لەو ماوەیەدا لە ئارامییەوە دەگۆڕێت بۆ زریان، لە لوتکەی هەر خولگەیەکی خۆردا جەمسەرە موگناتیسیەکانی خۆر دەسوڕێنەوە، هاوشێوەی جەمسەرەکانی باکوور و باشووری زەوی کە هەر دە ساڵ جارێک شوێنی خۆیان دەگۆڕن.
جەیمی فاڤۆرس، بەڕێوەبەری پرۆگرامی کەشوهەوای بۆشایی ئاسمانی ناسا دەڵێت: “لە کاتی لوتکەی چالاکیی خۆردا، پەڵەی خۆر و چالاکیی خۆر زیاد دەکات، ئەمەش دەرفەتی سەرنجڕاکێش دەڕەخسێنێت بۆ لێکۆڵینەوە لە نزیکترین ئەستێرەکانمان، بەڵام ئەم زیادبوونی چالاکییە کاریگەری ڕاستەقینەی لەسەر زەوی و سەرتاسەری کۆمەڵەی خۆرمان هەیە”.
چالاکییەکانی خۆر کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر کەشوهەوای بۆشایی ئاسمان هەیە، ئەمەش دەتوانێت کاریگەری لەسەر مانگە دەستکردەکان و کەشتیوانەکان و سیستەمی پەیوەندییەکانی وەک جی پی ئێس و ڕادیۆ هەبێت، هەروەها تۆڕەکانی کارەبا لەسەر زەوی ڕەنگە لەکاتی زریانی خۆردا لاواز بن.
لە چەند مانگی ڕابردوودا چالاکییەکانی خۆر بووەتە هۆی دروستبوونی دیمەنی سەرسوڕهێنەری ئاورۆرا و پچڕانی مانگی دەستکرد و تەکنەلۆژیای دیکە.
لە مانگی ئایاری ساڵی ٢٠٢٤ زنجیرەیەک لە گەورەترین تەقینەوە ئاگریینیەکان و دەردراوەکانی خۆر کە بە ( هەناسەی خۆر ) ناوبرا گەیشتنە بارگە هەوای زەوی و چەندین دیاردەی سروشتی دەگمەنی دروستکرد لەوانە دیمەنی ئارۆرا و زریانی جیۆموگناتیسی، کە لە ماوەی ٥٠٠ ساڵی ڕابردوودا وێنەیان نەبووە.
خولگەی خۆری ئێستا کە بە خولی خۆر ٢٥ ناسراوە، لە ڕووی چالاکیی پەڵەی خۆرەوە کەمێک لە چاوەڕوانییەکان زیاتر بووە.
لیزا ئاپتۆن، هاوسەرۆکی لیژنەی پێشبینیکردنی خولی خۆر دەڵێت: “هەرچەندە هەندێک زریانی گەورەمان بینیوە، بەڵام لە چوارچێوەی ئەو شتانەدان کە چاوەڕێی دەکەین لە قۆناغێکی تونددا”.
ناسا و ئیدارەی نیشتمانی ئۆقیانووس و بەرگەهەوا خۆیان ئامادە دەکەن بۆ زیاتر زریانی خۆر و جیۆموگناتیسی لە چەند مانگی داهاتوودا، لەگەڵ ئەگەری زیاتری ئاورۆرا بۆریالی و کاریگەرییە تەکنەلۆژییەکان.
لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤، ئامێری پشکنەری خۆری پارکەری ناسا نزیکترین نزیکبوونەوەی خۆی لە خۆرەوە تا ئێستا ئەنجام دەدات و داتای کەشوهەوای بۆشایی ئاسمانی بێ وێنەی تۆمارکردووە.
بابەتی لێکچو
-
ئەمەریکا... بەهۆی ماددەی ئارسنیکەوە فرۆشتنی (25) هەزار بوتڵ ئاوی سێو قەدەغە دەكات
زانست2024-10-19
-
پشیلەیەک بەهۆی کێشییەوە ڕیکۆردێکی جیهانی تۆمار دەکات
زانست2024-10-03
-
شوێنەواری مرۆڤی قەبارە بچووك دۆزرایەوە
زانست2024-09-29
-
عێراق له پێوه‌ره‌كانی زیره‌كی ده‌ستكرددا له پله‌ی 77ی جیهانیدایه
زانست2024-09-26
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
ئەمڕۆ مووچەی مانگی ئەیلوولی ئەم شوێنانە دابەش دەکرێت
هەواڵ2024-10-19
1
-
تەندروستیی سلێمانى ده‌كه‌وێته حاڵه‌تى ئاماده‌باشییه‌وه
تەندروستی2024-10-19
2
-
یەکێتیی ئەورووپا هەوڵ بۆ خێرا دیپۆرتکردنەوەی پەنابەران دەدات
هەواڵ2024-10-19
3
-
سبەی خەڵکی کوردستان بڕیار دەدات
هەواڵ2024-10-19
4
-
ئەمەریکا... بەهۆی ماددەی ئارسنیکەوە فرۆشتنی (25) هەزار بوتڵ ئاوی سێو قەدەغە دەكات
زانست2024-10-19
5
-
چارەسەری سروشتی بۆ پێکانی یاریزانە وەرزشییەکان
ژیان2024-10-19
6
-
کەشناسیی هەرێم: پلەی گەرمی نزمتردەبێتەوە
ژیان2024-10-20
7
-
شاسوار عەبدولواحید لە بنکەیەکی دەنگدان لە سلێمانی دەنگی دا
هەواڵ2024-10-20
8
تەندروستی
ئایا مانەوە لە ئاوی سارددا زیانی هەیە؟
2024-10-22
لە بابەتێکی ماڵپەڕی " ScienceAlert"دا بڵاو کراوەتەوە، مانەوە لەناو سارددا لەلایەن وەرزشوانانەوە بەکارهێنراوە وەک ڕێگەیەک بۆ کەمکردنەوەی ئازاری ماسولکەکان و خێراکردنی کاتی چاکبوونەوە بە شێوەیەکی گشتی خەڵک نزیکەی دە خولەک دوای وەرزشکردن لە ئاوی سارددا بەسەر دەبەن کە لە نێوان ١٠ بۆ ١٥ پلەی سەدیدا.
ئاوی سارد بەکارهێنراوە بۆ یارمەتیدان لە چارەسەرکردنی نیشانەکانی خەمۆکی و ئازار و شەقیقە، یارمەتی چالاکبوونی سوڕی خوێن و زیادبوونی بەرگری جەستە دەدات، ئەمەش تەندروستی دڵ باشتر دەکات و پەستانی خوێن کەمدەکاتەوە، گیرانی خوێنبەرەکان لادەبات و سوڕی خوێن باشتر دەکات، هەروەها ئاوی سارد یارمەتی چاکبوونەوەی ماسولکە گرژەکان دەکات، زۆربەی وەرزشوانان پەنا دەبەنە بەر دوشێکی سارد یان دانیشتن لە جاکوزییەکی سارد دوای مەشقەکان بۆ کەمکردنەوەی ئازاری ماسولکەکان، چونکە یارمەتی ماسولکەکان دەدات باشتر و لە ماوەیەکی کورتتردا چاکببێتەوە.
سەرەڕای سوودە زۆرەکانی بەشێک لە توێژینەوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە خۆنوقمکردن لە ئاوی سارددا رەنگە کاریگەری زیانبەخشی لەسەر جەستە هەبێت، پسپۆران جەخت لەوە دەکەنەوە لە شێوازەکانی چارەسەرکردنی ئاوی سارددا خۆشۆردن بژاردەیەکی کەمتر مەترسیدارە چونکە لە ڕووی پلەی گەرمی و کاتی بەرکەوتنەوە گونجاوترە بە بەراورد بە دانیشتن لە جاکوزییەکی سارددا.
هەرچەندە زۆر لێکۆڵینەوەی تەواو نییە کە زیانەکانی مانەوە لە ئاوێکی سارددا نیشان بدات، بەڵام خۆنوقمکردن لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر ئەگەری تووشبوون بە جەڵتەی مێشک یان جەڵتەی دڵ زیاد دەکات لە ئەنجامی زۆر دابەزینی پلەی گەرمی جەستە، کاتێک بۆ ماوەیەکی زۆر لە ئاوی سارددا دەمێنیتەوە دەست و قاچەکان هەست بە ساردییەکی زۆر یان بێهێزی دەکەن ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی ئازار و زیان بە خوێنبەرەکان دەگەیەنێت.
ئەگەر دەتەوێت چارەسەری ئاوی سارد تاقیبکەیتەوە، لێرەدا چەند شتێک دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبەرچاو بگرن:
١. پێشتر لە پزیشکەکەت بپرسە بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە سەلامەتە بۆ تۆ ئەنجامی بدەیت.
٢. پلانی چۆنیەتی خۆنوقمکردن و دەرچوون لە ئاوەکە بە سەلامەتی دابنێ، لەبیرت بێت کە ماسولکەکانت بە باشی کار ناکەن کاتێک بۆ ماوەیەکی زۆر لە ئاوی سارددا دەبێت لەوانەیە نەتوانیت هەست بە دەست و قاچەکانت بکەیت.
٣. بزانە دوای ئەوە چۆن هەست بە گەرمی دەکەیت، دڵنیابە خاولی و جل و بەرگی وشک و خواردنەوەیەکی گەرمت پێیە.
٤. تا بە تەواوی گەرم دەبیتەوە زۆر جوڵە مەکە.
٥.تەنها بۆ ماوەیەکی کەم لەناو ئاوی سارددا بمێنەرەوە، پێش ئەوەی هەست بە بێهێزی و ئازار یان لەرزین بکەیت لە ئاوەکە وەرە دەرەوە.
