زانست
خۆر لە ترۆپکی چالاکیدایە و ئەمساڵ زریانی زۆر ڕوودەدات
2024-10-22
دەزگای بۆشایی ئاسمان ناسا لە ڤیدیۆ کۆنفرانسێکدا رایگەیاند، خۆر گەیشتۆتە ترۆپکی چالاکی خۆی و ماوەی ساڵێک دەخایەنێت، ئەمەش کاریگەری لەسەر زەوی دروستدەکات و ڕەنگە ئەمساڵ زۆرترین زریان و چالاکی موگناتیسی و گۆڕانی کەش و هەوا دروستبێت.
زۆرترین چالاکیی خۆر بەشێکە لە خولی ١١ ساڵەی خۆر، لەو ماوەیەدا لە ئارامییەوە دەگۆڕێت بۆ زریان، لە لوتکەی هەر خولگەیەکی خۆردا جەمسەرە موگناتیسیەکانی خۆر دەسوڕێنەوە، هاوشێوەی جەمسەرەکانی باکوور و باشووری زەوی کە هەر دە ساڵ جارێک شوێنی خۆیان دەگۆڕن.
جەیمی فاڤۆرس، بەڕێوەبەری پرۆگرامی کەشوهەوای بۆشایی ئاسمانی ناسا دەڵێت: “لە کاتی لوتکەی چالاکیی خۆردا، پەڵەی خۆر و چالاکیی خۆر زیاد دەکات، ئەمەش دەرفەتی سەرنجڕاکێش دەڕەخسێنێت بۆ لێکۆڵینەوە لە نزیکترین ئەستێرەکانمان، بەڵام ئەم زیادبوونی چالاکییە کاریگەری ڕاستەقینەی لەسەر زەوی و سەرتاسەری کۆمەڵەی خۆرمان هەیە”.
چالاکییەکانی خۆر کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر کەشوهەوای بۆشایی ئاسمان هەیە، ئەمەش دەتوانێت کاریگەری لەسەر مانگە دەستکردەکان و کەشتیوانەکان و سیستەمی پەیوەندییەکانی وەک جی پی ئێس و ڕادیۆ هەبێت، هەروەها تۆڕەکانی کارەبا لەسەر زەوی ڕەنگە لەکاتی زریانی خۆردا لاواز بن.
لە چەند مانگی ڕابردوودا چالاکییەکانی خۆر بووەتە هۆی دروستبوونی دیمەنی سەرسوڕهێنەری ئاورۆرا و پچڕانی مانگی دەستکرد و تەکنەلۆژیای دیکە.
لە مانگی ئایاری ساڵی ٢٠٢٤ زنجیرەیەک لە گەورەترین تەقینەوە ئاگریینیەکان و دەردراوەکانی خۆر کە بە ( هەناسەی خۆر ) ناوبرا گەیشتنە بارگە هەوای زەوی و چەندین دیاردەی سروشتی دەگمەنی دروستکرد لەوانە دیمەنی ئارۆرا و زریانی جیۆموگناتیسی، کە لە ماوەی ٥٠٠ ساڵی ڕابردوودا وێنەیان نەبووە.
خولگەی خۆری ئێستا کە بە خولی خۆر ٢٥ ناسراوە، لە ڕووی چالاکیی پەڵەی خۆرەوە کەمێک لە چاوەڕوانییەکان زیاتر بووە.
لیزا ئاپتۆن، هاوسەرۆکی لیژنەی پێشبینیکردنی خولی خۆر دەڵێت: “هەرچەندە هەندێک زریانی گەورەمان بینیوە، بەڵام لە چوارچێوەی ئەو شتانەدان کە چاوەڕێی دەکەین لە قۆناغێکی تونددا”.
ناسا و ئیدارەی نیشتمانی ئۆقیانووس و بەرگەهەوا خۆیان ئامادە دەکەن بۆ زیاتر زریانی خۆر و جیۆموگناتیسی لە چەند مانگی داهاتوودا، لەگەڵ ئەگەری زیاتری ئاورۆرا بۆریالی و کاریگەرییە تەکنەلۆژییەکان.
لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤، ئامێری پشکنەری خۆری پارکەری ناسا نزیکترین نزیکبوونەوەی خۆی لە خۆرەوە تا ئێستا ئەنجام دەدات و داتای کەشوهەوای بۆشایی ئاسمانی بێ وێنەی تۆمارکردووە.
بابەتی لێکچو
-
ئەمەریکا... بەهۆی ماددەی ئارسنیکەوە فرۆشتنی (25) هەزار بوتڵ ئاوی سێو قەدەغە دەكات
زانست2024-10-19
-
پشیلەیەک بەهۆی کێشییەوە ڕیکۆردێکی جیهانی تۆمار دەکات
زانست2024-10-03
-
شوێنەواری مرۆڤی قەبارە بچووك دۆزرایەوە
زانست2024-09-29
-
عێراق له پێوه‌ره‌كانی زیره‌كی ده‌ستكرددا له پله‌ی 77ی جیهانیدایه
زانست2024-09-26
More News
 copy.jpg)
Most Popular
تەندروستی
ئەم خۆراکانە پێویستە زیاتر بخورێت لە وەرزی پایز و زستاندا
2024-11-06
دکتۆر کامەران ڕەسوڵ ژاژڵەیی پزیشکی پسپۆڕی زانستی خۆراک لە نوێترین بڵاوکراوەیدا ئاماژە بە دیارترین ئەو خۆراکانە دەکات کە پێویستە لە وەرزی پایز و زستاندا بخورێت، کە گرنگترینیان بریتین لە:
١. میوە مزرەمەنیەکان و کێوی و هەنار و سێو کە دەوڵەمەندن بە ڤیتامین سی و ئەی و ماددە دژە ئۆکسانەکانی تر.
٢. سەوزە گەڵا تۆخەکان وەک کەلەرم ، قەڕەنابیت ، نەعنا.
٣. پاقلەمەنیەکان بە تایبەت شۆربای نیسک ، نۆکاو ، لۆبیا ، ماش.
٤. سیر و پیاز یارمەتیدەرە بۆ بەهێزکردنی بەرگری جەستە.
٥. هەنگوینی سروشتی.
٦. زەنجەفیل، : گرنگە بۆ کەمکردنەوەی ئاوسانی قوڕگ و کەمکردنەوەی هەوکردنی کۆئەندامی هەناسە و بەهێزکردنی بەرگری جەستە.
٧. خواردنەوەی چای گژوگیا وەک چای گوڵەبەیبوون، ڕازیانە ، گوڵەمێخەک ، زەنجەبیل ، چای سەوز لەبری ئەو خواردنەوەی بڕێکی زۆر ماددەی کافاینیان تێدایە وەک چا و قاوە بە تایبەت ئەگەر شەکری تێ بکرێت ، شەوان لە بری چا و قاوە کوپێک شیری گەرم یا چای گژوگیا بخۆرەوە.
٨. ماسی سەلموون و توونە و هەموو جۆرە ماسیەکانی تر.
٩. سینگی مریشک و قەل و پەلەوەر ، هەروەها گۆشتی سووری بێ چەوری.
١٠. دانەوێڵە تەواوەکان وەک ئاردی بۆر و برنجی بۆر و قاوەیی ، تۆووی شیا و شۆڤان لە بری ئاردی سپی و برنجی سپی.
١١. چەرەساتوەک گوێز ، بادەم ، ناوکە کولەکە ، گازۆ.
١٢. خواردنی بڕی پێویست لە ماددە ڕێشاڵیەکان لە ڕێگای خواردنی سەوزە و میوە ڕۆژانە دوو بۆ سێ جار.
١٣. خواردنەوەی بڕی پێویست لە ئاو ڕۆژانە لە نێوان ژەمەکان لانی کەم زیاتر لە شەش پەرداخ ڕۆژانە.
