هەواڵ

ترامپ جەنگی ئابوری لە دژی سێ وڵات ڕاگەیاند

سەرۆکی ئەمەریکا باجی نوێی بەسەر هەریەک لە وڵاتانی مەکسیک، کەنەدا و چین دا سەپاند و دەڵێت، ئامانجی باجەکان سنووردارکردنی هاتنە ناوەوەی ماددە هۆشبەرەکان و کۆچبەرانی بێ بەڵگەنامەیە بۆ ناو ئەمەریکا. 

هەنگاوەکەی ترامپ هەر سێ وڵاتەکەی توڕە کردووە و هەڕەشەی تۆڵە سەندنەوە لە ئەمەریکا دەکەن و دەڵێن، ڕێکاری یاسای دەگرینەبەر. 
بڕیارەکانی دۆناڵد ترامپ سەرۆکی ئەمەریکا بۆ زیادکردنی باجی گومرگی لەسەر کاڵای چینی، کەندی و مەکسیکی کاردانەوەی فراوانی بەدوای خۆیدا هێناوە و سێ وڵاتەکە هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوەیان کردووە. 
لە یەکەم کاردانەوەدا جەستن ترودۆ سەرۆک وەزیرانی کەنەدا باجی تۆڵەسەندنەوەی دوور مەودای ڕاگەیاند و کلۆدیا شاینبام سەرۆکی مەکسیکیش بەڵێنیداوە وڵاتەکەی هەمان هەنگاو بگرێتەبەر. 
چین کە ڕکابەری سەرسەختی ئەمەریکایە، لە ڕێگەی وەزارەتی دەرەوە هەڵوێستی خۆی بەرامبەری بڕیارەکانی ترامپ ڕاگەیاندووە و بڕیاریداوە لەگەڵ گرتبەری ڕێکاری یاسایی، ڕێوشوێنی بەرپەرچدانەوەی هاوشێوەس بەکاربهێنێت. 

ترامپ بۆچی باجی گومرگی دانا؟ 
ڕۆژی 1ـی شوباتی 2025، دۆناڵد ترامپ، سەرۆکی ئەمریکا، لە فەرمانێکی نوێیدا، 25٪ باجی گومرگی بەسەر بەرهەمەکانی کەنەدا و مەکسیک و 10٪ـی باجی گومرگیشی بەسەر بەرهەمەکانی چیندا سەپاند. 
هۆکاری سەرەکی بڕیارەکەی ئیدارەی نوێی ترامپ دژی ئەو سێ وڵاتە پرسی ماددەی هۆشبەر و کۆچبەرانی نایاساییە، کۆشکی سپی ڕاگەیاندووە، دەیانەوێت ئەو پرسانە کۆتاییان بێت. 

کاریگەری بڕیارەکانی ترامپ
سەپاندنی باج لەلایەن هەر وڵاتێکەوە لەسەر ئەو بەرهەمانەی دێنە وڵاتەکەیەوە، کاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر بەرزبوونەوەی نرخەکان دەبێت. 
چاوەڕوان دەکرێت، هەنگاوە نوێیەکانی ترامپ نرخی بەرهەکانی ئەو سێ وڵاتە لە بازاڕەکانی ئەمەریکادا بەرز بکاتەوە، بە تایبەت کە 10% زیادکردنی باجەکان لەسەر سوتەمەنی کەنەدییە.
هاوڵاتییانی ئەمەریکا، بە شێوەیەکی بەرچاو پشت بە بەرهەمی وزەی کەندی دەسبەستن، بەتایبەت نەوت، کارەبا و غازی سروشتی بۆیە بەرزبوونەویە نرخەکان بە چاوەوان کراون دەبنینرێت. 
سەبارەت بە بەرزبوونەوەی نرخەکان، دۆناڵد ترامپ لە کۆنگەرەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، ''ڕەنگە بەرزونەوەی کاتی و کورتخایەنی نرخەکان ڕووبدات بەڵام هیوادارم خەڵکی لەوە تێبگەن کە باجەکان زۆر بەهێزمان دەکەن و ئێمە زۆر دادپەروەرانە مامەڵە لەگەڵ وڵاتانی دیکە دەکەین ". 

هاتنەوەی ترامپ
ساڵی 2017 دۆناڵد ترامپ وەک سەرۆکی ئەمەریکا هەڵبژێردرا، بەڵام لە هەڵبژاردنت دواتردا نەتیتوانی سەرکەوتوو بێت و پۆستەکە بە دەستبهێنێتەوە. 
ساڵی 2024، ترامپ توانی هەڵبژاردن بباتەوە و 20ـی کانوونی دووەمی 2025 دوای سوێندخواردنی توانی وەک 47هەمین سەرۆکی ئەمەریکا بگەڕێتەوە کۆشکی سپی. 
پەنابەرانی نایاسایی بەشێکی سەرەکی بانگەشەی هەڵبژاردنەکانی ترامپ، وەک بەڵێنیدا دەیەوێت دەست بە ڕەوانەکردنەوەی کۆچبەران بۆ وڵاتەکانیان بکاتەوە.

هەواڵ

ئەنجوومەنی دەوڵەت وەڵامی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق دەداتەوە

کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی دەوڵەت لەبارەی داهاتی نانەوتیی هەرێمی کوردستان کۆتایی هات و چاوەڕوان دەکرێت ئەمڕۆ وەڵامی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بداتەوە.

بەگوێرەی زانیارییەکان لە کۆبوونەوەکەدا شاندێکی هەرێمی کوردستان بەشداربوون، کۆبوونەوەکە بە هەنگاوێکی گرنگ بۆ چارەسەری گرفتی مووچەی هەرێمی کوردستان دادەنرێت.

ئەنجوومەنەکە ئەمڕۆ چوارەم کۆبوونەوەی لەسەر پرسی داهاتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان ئەنجامدا و، تێیدا تاوتوێی پرسی داهاتی نانەوتیی هەرێم، کە یەکێکە لە خاڵە ناکۆکانی نێوان حکومەتی هەرێم و عێراق.

هەر بەگوێرەی زانیارییەکان؛ پێشبینیدەکرێت ئەمڕۆ ئەنجوومەنی دەوڵەت ئەنجامی کۆبوونەوەکە بە راپۆرتێک بۆ ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق بەرزبکاتەوە.

رای ئەنجوومەنەکە لە بارەی کێشەی هەولێر و بەغدا لەسەر داهاتی ناوخۆ بە یەکلاکەرەوە ناو دەبرێت و بۆ چارەسەری پرسی داهاتیی ناوخۆی هەرێمی کوردستان لەنێوان هەولێر و بەغدا.

لە کاتێکدا ژمارەیەک لە چاودێران پێیان وایە، ئەو ئەرکەی بە ئەنجوومەنی دەوڵەت سپێردراوە؛ کاری ئەو نییە و ناتوانێت چارەسەر بۆ کێشەکە بدۆزێتەوە، بەڵکو دەبێت کێشەی داهاتی ناوخۆی هەرێم، دادگای باڵای فیدراڵی بڕیاری لەبارەوە بدات.