هەواڵ

ئێران وەک هەڕەشە لە نامەکەی ترامپ دەڕوانێت و بەمزووانە وەڵامی دەداتەوە

ئێران سەرقاڵی تاوتوێکردنی نامەکەی ترامپە و دەیەوێت بەمزوانە وەڵامی بداتەوە، وەزیری دەرەوەی ئێران دەڵێت،" نامەکەده‌رفه‌تێكی باشه‌، به‌ڵام له‌ بری ئه‌وه‌ی ده‌رفه‌ت بێت "له‌ هه‌ڕه‌شه‌ نزیكتره‌".

عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران بە میدیای فه‌رمی وڵاته‌كه‌ی راگەیاندووە، بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌ ده‌كرێت نامه‌كه‌ی دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا كه‌ بۆ عه‌لی خامنه‌یی، ڕێبه‌ری كۆماری ئیسلامیی ئێرانی ناردووه‌، ده‌رفه‌تێكی باشه‌، به‌ڵام له‌ بری ئه‌وه‌ی ده‌رفه‌ت بێت "له‌ هه‌ڕه‌شه‌ نزیكتره‌". 
باسی لەوەشكرد، سه‌رقاڵی لێكۆڵینه‌وه‌ و لێوردبوونه‌وه‌ی نامه‌كه‌ن و به‌م زووانه‌ به‌ فه‌رمی وه‌ڵامی ده‌ده‌نه‌وه‌. 

بەپێی کەناڵی فۆکس نیوز دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا لە بارەی ڕێککەوتن لەسەر پرسی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران، ترامپ نامەیەکی بۆ عەلی خامنەیی ناردووە" 
دۆناڵد ترەمپ لە نامەکەیدا داوای کلە ئێران کردووە، دانوستاندن لە بارەی پرسی ئەتۆمی بکەن، چونکە ئەمە تاکە ڕێگەیە کە بۆ ئێران باش بێت و نایانەوێت ئازاری ئێران بدەن.

رۆژی 7ـی ئازاری 2025، دۆناڵد ترامپ، سەرۆکی ئەمریکا بە میدیای وڵاتەکەی رایگەیاند، نامەیەکی بۆ عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران ناردووە و تێیدا داوای کردووە دانوستاندن لەبارەی بەرنامەی ئەتۆمی وڵاتەکەی بکەن.

دوای قسەکانی ترەمپ، رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران لە کۆبونەوەیەک لەگەڵ بەشێک لە بەرپرسانی وڵاتەکەی وتی، بەو مەرجانەی دانراون کەس ئامادە نابێت دانوستاندن بکات. خامنەیی دەڵێت، جگە لە پرسی ئەتۆمی، لەبارەی توانای سەربازی، مووشەکی، سیاسەتی دەرەوە و ناوچەیی ئێرانیش مەرجیان بۆ دانراوە.

پێشتر و لە 2ـی ئازاری 2025، مەسعود پزیشکیان، سەرۆککۆماری ئێران، لە پەرلەمانی وڵاتەکەی رایگەیاند، باشترین رێگە بۆ تاران ئەوەیە گفتوگۆ لەگەڵ ئیدارەی ترەمپ بکات.

ترامپ کە لە ماوەی ئیدارەی پێشوویدا سیاسەتی "زۆرترین گوشار"ی لە دژی ئێران جێبەجێکرد، مانگی ڕابردوو یاداشتێکی سەرۆکایەتیی بۆ دەستپێکردنەوەی ئەو سیاسەتە واژۆکرد، بەڵام ڕایگەیاند هیوادارە پێویست بە جێبەجێکردنی ئەو یاداشتە نەکات و ڕێککەوتنێکی ئەتۆمی لەگەڵ تاران بکرێت، بەڵام ئێران دانوستانەکانی لەگەڵ ترامپ ڕەتکردەوە، خامنەیی رایگەیاند، "دانوستان لەگەڵ ئەمەریکا "زیرەکانه و ژیرانە و شەرەفمەندانە" نییە.

هەوڵەکانی ئەمریکا بۆ رێککەوتن لەگەڵ ئێران لە کاتێکدایە، پەرلەمانی وڵاتەکە بڕیاریداوە بەشێك لە كارەكانی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم لە وڵاتەكەی سنوردار بكات.
فەرەنسا و ئەڵمانیا و بەریتانیا نیگەرانی خۆیان نیشانداوە لە هەڕەشەكانی ئێران بە كشانەوە لە پەیماننامەی سنورداركردنی بڵاوبوونەوەی چەكی ئەتۆمیی. 

هەواڵ

قەیرانی بێ مووچەیی کاریگەری دەبێت؟ عێراق و هەرێم دەچنە ناو پرۆسەی بانگەشە و هەڵبژاردنەوە

دوو مانگی تر هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق ئەنجام دەدرێت، مانگی داهاتوو بانگەشەی هەڵبژاردن دەستپێدەکات، کەمی خزمەتگوزاری لە عێراق و قەیرانی مووچە لە هەرێم، کاریگەری راستەوخۆی لەسەر رێژەی بەشداریکردنی خەڵک دەبێت.

رۆژی 11ـى 11ـى 2025، هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەدەچێت، مانگێک پێش ئەنجامدانی هەڵبژاردن، بانگەشەی هەڵبژاردن دەستپێدەکات، بەڵام کەمی رێژەی بەشداریکردنی هاوڵاتییان مەترسی بۆسەر شەرعیەتی هەڵبژاردنەکە دروست دەکات.

هەڵبژاردنی مانگی تشرینی دووەمی عێراق، هەڵبژاردنێکی پڕ لە ململانێ و رکابەرییە لە نێوان حزب و کاندیدەکاندا، بەو پێیەی هەڵبژاردنەکە فرەبازنەیی و کروەیە، ململانێکان تەنها لەنێوان لایەنەکاندا نابێت و بەڵکو  کاندیدەکانی ناو خودی یەک لستیش دەگرێتەوە.

نزیکەی هەشت هەزار کەس خۆیان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بەربژێر کردبوو، زیاتر لە 700 کاندید لەلایەن کۆمسیۆنەوە دوورخراونەتەوە، بەو پێیەی لە پرۆسەی وردبینیکردندا دەرنەچوون.

هەڵبژاردنی ئەمجارە لەکاتێکدایە، عێراق هاوینێکی بێ کارەبای بەڕێکرد و ئاستی خزمەتگوزاری لە پارێزگاکانی عێراق لە ئاستێکی خراپدایە، ئەو لایەنانەیشی دەچنە کێبڕکێی هەڵبژاردنەوە، هەمان ئەو لایەنانەن کە ئێستا لە عێراق دەسەڵاتدارن و جومگە گرنگ و هەستیارەکانی وڵاتیان بەدەستەوەیە.

هەرچەندە بەراورد بە عێراق رەنگە ئاستی خزمەتگوزاری لە هەرێم باشتر بێت، بەڵام دواکەوتنی مووچە، ببڕستی لە هاوڵاتییان بڕیوە و جوڵەی بازاڕی وەستاندووە و کاروکەسابەتی هاوڵاتییانی نەهێشتووە.

لەگەڵ ئەوەی هەڵبژادن دوای هەڵبژاردن، رێژژەی بەشداریکردنی هاوڵاتییان کەمدەبێتەوە، بەڵام ئەم هەڵبژاردنە رەنگە رێژەکە زۆر کەمتر ببێتەوە، بەو پێیەی موقتەدا سەدر بەشداری ناکات و لایەنی رکابەری نوێی بەهێزیش نەهاتووەتە ناو پرۆسەکەوە.

لەرووی دەستوریی و یاساییەوە، رێژەی کەمی بەشداری هاوڵاتییان کارناکاتە سەر پرۆسەکە، بەڵام رێژەی کەمی بەشداریکرد، شەرعییەتی هەڵبژاردن لە عێراق دەخاتە ژێر پرسیارەوە و نیشانەی بێمتمانەیی خەڵکە بە هەڵبژاردن و گۆڕانکاری لە رێگەی هەڵبژاردنەوە.