ژیان

ئەنجامدانی نەشتەرگەری بڕینی گەدە بەهۆی توانجی خەڵكەوە زیادی کردووە

بەم دواییانە نەشتەرگەری بڕین و بچووککردنی گەدە ڕووی لە زیادبوون کردووە بەهۆی ئەوەی کەسانێکی زۆر کە بەدەست کێشی زیادەوە دەناڵێنن دوای هەوڵدانی جۆراوجۆر لە کێش دابەزاندن سەرکەوتوو نەبوون، هەندێکیشیان تەنها لەبەر توانجی خەڵک ئەنجامیانداوە.

لەم نەشتەرگەریەدا، كه‌ پێی ده‌ڵێن "Gastric Sleeve"، بەشێک لە گەدە بە ڕێژەی ٨٠٪ دەبڕدرێت و قەبارەکەی بچوك دەکرێتەوە. بچوکردنەوەی گەدە ڕێژەی ئەو خواردنە دیاری دەکات کە کەسێک دەتوانێت بیخوات.

ئەم نەشتەرگەرییە دەبێتە هۆی گۆڕانکاری هۆڕمۆنی کە بۆ لەدەستدانی کێش یارمەتیدەرە. ئەم نەشتەرگەرییە یەکێکە لەو نەشتەرگەریانەی ئامانجی کەم کردنەوەی کێشە و بە نەشتەرگەری قەڵەوی دەناسرێت.

بەپێی وتەی پسپۆران، کێشی زیادە هۆکاری زۆری هەیە کە هۆکاری ژینگەیی، بۆماوەیی، هۆڕمۆن، کارکردن، خوێندن، چواردەوری کۆمەڵایەتی دەگرێتەوە و هەریەکەیان دەبنە هۆکارێکی سەربەخۆ بۆ زیادخۆری.

لەگەڵ ئەوەی چەندین توێژینەوە هەیە دەیسەلمێنن کێشی زیادە پەیوەندی بە لاوازی ئیرادە و هەڵبژاردن نییە، بەڵام وێنایەکی نەرێنی و شەرمەزارکەرانە لەلایەن کۆمەڵگاوە دروستکراوە بەرامبەر ئەو کەسانەی بەهۆی کێشی زیادەوە دەناڵێنن.

لەلایەکی دیکەوە فشاری خێزانی و میدیایی و تەنانەت پزیشکیش هەن، کە وادەکەن ئەو کەسانە هەست بە شەرمەزاری و خۆبەکەم زانین بکەن، ئەمەش دەبێتە  هۆی زیادخۆری و کێش زیادکردن.

جگە لەوەش، دەکرێت کێشی زیادە پەیوەندی هەبێت بە کێشەی تەندروستی وەک نەخۆشی شەکرە و بەرزبونەوەی پەستانی خوێن و نەخۆشییەکانی دڵ و بۆری خوێن.

لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا مەرج نییە هەر کەسێک کێشی زیادی هەبێت نەخۆش بێت یاخود تووشی نەخۆشی بێت و کەسێکی خاوەن کێشی ئاسایی هەمیشە بە لەشساغی بمێنێتەوە.

زۆر لەو کەسانەی بڕیاری ئەنجامدانی ئەم نەشتەرگەریە دەدەن دەڵێن بە هۆی ڕاوبۆچونی دەوروبەریان و چۆنیەتی بیرکردنەوەیان ئەو کارە دەکەن، هەمان ئەو کەسانە دەڵێن بۆ ئاسوودەی خۆیان هەوڵی دابەزاندنی کێشیان داوە بێ گرنگیدان دەوروبەر.

زۆربەی زۆریان خەڵک بە دڵڕەق ناودەبەن و دەڵێن کە ئەو نەشتەرگەریەیان کردووە لەبەر نەهێشتنی سەیرکردن و توانجی خەڵك بووە نەك کێشی زیادەی لەشیان.

دوای لەدەستدانی کێشێکی زۆر و گۆڕانکارییەکی گەورە لە جەستەیاندا، زۆربەیان دەڵێن کە لەگەڵ ئەوەی ئێستا هەست بە جوانتر و تەندروستر دەکەن بەڵام لەهەمان کاتدا هەست بە نامۆیی دەکەن  و هەستێکی سەیریان بۆ دروست بووە.

زۆربەیان تووشی خەمۆکییەکی زۆر دەبن و ناچاردەبن چارەسەری چڕ وەربگرن و دان بەوەدا دەنێن ئەگەر کات بگەڕێتەوە هەمان نەشتەرگەرییان ئەنجام نەدەدا.

هەواڵ

بایکۆت شکێندرا… پرۆگرامی خوێندنی پۆلە ناکۆتاکانی سلێمانی کەمکرایەوە

بەڕێوەبەری پەروەردەی سلێمانی رایدەگەیەنێت، دەوام لە سەرجەم خوێندنگەکانی سنوری پەروەردەی سلێمانی دەستیپێکردووە و دەشڵێت، بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەو ماوەی مامۆستایان بایکۆتیان کردبوو پرۆگرامی خوێندن بۆ نۆ پۆل کەمکراوەتەوە.

نەژاد عەبدوڵا، بەڕێوەبەری پەروەردەی سلێمانی بەوەکالەت بە دیجیتاڵ میدیای مایکی راگەیاند، سەجەم ناوەندەکانی خوێندن لە سنوری پەروەردەی سلێمانی کراونەتەوە و دوامیان تێدادەکرێت.
مامۆستایانی سنوری پارێزگای سلێمانی نزیکەی دوو مانگ بایکۆتی دەوامیان کرد، لەبارەی کەمکردنەوەی پرۆگرامی خوێندنەوە نەژاد عەبدوڵا وتی،" پرۆگرامی خوێندن بۆ سەرجەم پۆلەکان کەمکراوەتەوە جگە لە یەکی سەرەتایی و نۆی بنەڕەتی و 12ی ئامادەیی".
بەپێی ساڵنامەی وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی کوردستان، 2025 كۆی رۆژەكانی خوێندن لە خوێندنی ساڵی 2024دا 166 رۆژە.
بەپێی ساڵنامەکە، 25ـی ئەیلولی 2024 وەك یەكەم رۆژی دەستپێكی وەرزی یەكەم دیاریكراوە و 4ـى ئایاری 2025  دواین رۆژی خوێندنە و لەدوای ئەوەوە تاقیكردنەوەیە.

پشوو هەڵوەشێندراوەتەوە و کاتی تاقیکردنەوەکانیش گۆڕاون
نەژاد عەبدوڵڵا، بەڕێوەبەری پەروەردەی سلێمانی بە وەکالەت سەبارەت بە پشووی قوتابخانەکان باسی لەوەکرد، پشووى بەهارەى ناوەندەکانى خوێندن لە 11  24ـی ئازار دەبێت، بەڵام ئەو ناوەندانە ناگرێتەوە کە بایکۆتیان کردووە.
پەروەردەی سلێمانی بڵاویکردوەتەوە، "ئەو خوێندنگانەی لە پڕۆسەی ساڵنامەی خوێندن دواكەوتوون، پێویستە 13-4 تاوەکو 22-4ـی 2025، تاقیكردنەوەی نیوەی وەرزی دووەم (20 نمرە) بۆ پۆلە ناكۆتاكانی 4 تاوەکو 8ـی بنەڕەتی و پۆلەكانی 10 و 11ـی بکرێن."
لە راگەیێندراوەکەدا هاتووە، "پۆلەكانی 9ـی بنەڕەتی و 12ـی ئامادەیی لە 8-4 تاوەکو 21-4 دەکرێت وەكو چۆن لە ساڵنامەی خوێندندا هاتووە."
رۆژانی شەممە لە پەروەردەکانی هەرێمی کوردستان پشووی فەرمییە، بەڵام قوتابخانەکانی سنوری بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی پەروەردەی سلێمانی ناگرێتەوە و ئاماژە بۆ ئەوەکراوە،"ئەگەر پشووی فەرمی كەوتە ناو رۆژی یەكێک لە تاقیكردنەوەكان، ئەو رۆژە تاقیكردنەوە ناکرێت و بەپێی هەمان زنجیرە تاقیكردنەوە رۆژی دواتر تاقیكردنەوەكان بەردەوامیان دەبێت". 
رۆژی 03ـی ئازاری 2025، وەزارەتی پەروەردە گشتاندنێکی بۆ هەموو پەروەردەکان کردووە سەبارەت بە ساڵنامەی خوێندن و تاقیکردنەوەکانی ساڵی 2024-2025، بۆ سەرجەم قوتابخانە حکومی و ناحکومییەکان و تێیدا هاتووە، "لە رۆژانی (4-6-8-9)ـی ئادار چوار تاقیکردنەوە بکەن، پاش نەورۆز لە رۆژانی (24-25-26-27)ـی هەمان مانگ چوار تاقیکردنەوەی دیکە بکەن". 

داواکاری سەرەکی مامۆستایانی ناڕازی چییە؟ 
یەکەمجار لە 1ـی کانوونی یەکەمی 2024 بایکۆت لەو سنوری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەکانی گەرمیان و راپەرین دەستیپێکرد و تەواوی مانگەکە بەردەوام بوو. دوای دابەشکردنی مووچەیەک، مامۆستایان بۆ تاقیکردنەوەکانی وەرزی یەکەم گەڕانەوە ناوەندەکانی خوێندن، بەڵام لەگەڵ کۆتاییهاتنی تاقیکردنەوەکان و دەستپێکردنەوەی دەوام لە 26ـی کانوونی دووەمی 2025ـەوە بایکۆت دەستیپێکردەوە، بەڵام لە مانگی رابردووەوە دەوام لە زۆربەی خوێندنگەکان ئاسایی بووەوە و ئەم مانگە کۆتایهات.
مامۆستایان چەند داواکارییەکی سەرەکیان هەیە و داوا دەکەن، پلەبەرزکردنەوەیان دەست پێبکاتەوە کە ماوەی 9 ساڵە ڕاگیراوە. 
دابەشكردنی مووچە لە کاتی خۆیدا و بە بانکیکردنی مووچە لە بانکە فیدراڵییەکان، دوو لە داواکارییەکانی دیکەی مامۆستایانی ناڕازییە. 
ئەگەرچی مووچەی مانگی کانوونی دووەمی ئەمساڵ دابەشكراوە، بەڵام تا ئێستا مووچەخۆران چارەنوسی مووچەی مانگی کانوونی یەکەمی ساڵی ڕابردوو نازانن و داوا دەکەن، هەرچی زووە ئەو مووچەیەشیان پێ بدرێت. 

ساڵی رابردوو درێژترین ماوەی بایکۆت بوو
ماوەی 9 ساڵە لە کاتی هاتنی داعشەوە پرسی بایکۆت بەشێوەی پچڕ پچڕ لە هەرێمی کوردستان بەردەوامە، بەڵام ساڵی ڕابردو درێژترین ماوەی تۆمارکرد، لەساڵەکانی 2016 و 2017 دا ماوەی بایکۆت گەشتە 52 ڕۆژ، بەڵام ساڵی ڕابردو 97 ڕۆژ مامۆستایان بایکۆتی دەوامیان کرد