زانست

زیرەکی دەستکرد، کەمتر لە هەفتەیەک شێرپەنجە دەستنیشان دەکات و چارەسەرەکەشی دیاری دەکات؟

چارەسەری شێرپەنجە چووەتە سەردەمێکی نوێ، سەردەمێک کە ئیتر یەک جۆر چارەسەر بۆ هەموو نەخۆشەکان نەماوە.

ئەمڕۆ بە یارمەتی زیرەکی دەستکرد، پزیشکان دەتوانن بە وردبینییەکی بێ وێنە شیکاری بۆ تایبەتمەندییە بۆماوەییەکان بکەن و چارەسەرکردن بەپێی نەخشەی بۆماوەیی هەر نەخۆشێک دابڕێژن، نەک لەسەر بنەمای پێشبینیکردن یان ئەزموونی گشتی چارەسەرکردن؛ کە پێشتر دوای چەندین ساڵ دەگەیشتنە ئەنجام.

کۆمپانیای ئینسیلیکۆ مێدیسن توانی تەنها لە چەند مانگێکدا دەرمانێکی تایبەت بۆ چارەسەرکردنی شێرپەنجەی هێلکەدان دیزاین بکات. سەرەڕای ئەوەش، تاقیکردنەوە داهێنەرەکانی وەک CancerSEEK کە شیکاری DNA و پرۆتینەکانی خوێن دەکات، توانای دۆزینەوەی چەند جۆرێکی شێرپەنجەیان هەیە لە قۆناغە زۆر سەرەتاییەکاندا بەمەش چارەسەرکردنی ئەو جۆرەی شێرپەنجە ئەگەری سەرکەوتنی زۆر زیاتر دەبێت.

زیرەکی دەستکرد خەریکە دەگاتە ئاستێک کە لە داهاتوویەکی زۆر نزیکدا دۆزینەوەی دەرمان و دەستنیشانکردنی شێرپەنجە و دیزاینکردنی چارەسەری کەسی، لە کەمتر لە هەفتەیەکدا ئەنجام بدات.

هەواڵ

ترەمپ بەهەشتەکەی ئەلیکتراز دەکاتەوە بە دۆزەخ

رۆژی 5ی ئایاری 2025، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا ئاشکرایکرد، دووبارە دورگەی ئەلیکتراز لە نۆکەندی سان فرانسیسکۆی ئەمریکا، دەکاتەوە بە زیندان، ئەگەرچی 62 ساڵە ئەمریکا بڕیاریدابوو تەنها وەکو شوێنێکی گەشتیاریی بەکاربهێنرێت.

دورگەی ئەلکتراز، دوو کیلۆمەتر لە کەناراوی سان فرانسیکۆ دوورە، لە ویلایەتی کالیفۆرنیای ئەمریکا، پاش دۆزینەوەی خاکی ئەمریکا، ئەم دوورگەیە بە چۆڵکراوی مایەوە هەتا ساڵی 1847 حاکمی سەربازیی کالیفۆرنیا لە وڵاتی مەکسیکی دەکڕێتەوە و تاوەرێکی چاودێریی دەریاوانیی لەسەر دروستکرد، دواتر سوپای ئەمریکا وەکو سەربازگە و پەناگەیەک بەکاریدەهێنا، لە نێوان ساڵانی 1934 بۆ 1963 وەکو تۆکمەترین و مەترسیدارترین زیندانیی بەکاردەهێنرا.

لێکۆڵەران پێیان وایە جێکەوتی زیندانییەکە هۆکارێکە بۆئەوەی وەکو مەترسیدارترین و ئازاربەخشترین زیندانیی لێی بڕوانرێت، لەبەرئەوەی هەر زیندانییکراوێک ئەگەر هیچ ئەشکەنجەیەک نەدرێت لە ئەلیکتراز، ئەوە ئازاربەخشترینە کە بێبەشبیت لە بینینی جوانیی و روناکی شاری سان فرانسیسکۆ و روانین بەسەر دۆڵی سلیکۆن-دا کە دەوڵەمەندترین کۆمپانیاکانی جیهان بارەگای سەرەکییان لەوێیە، وەکو (فەیسبوک، گوگڵ، ویکیپیدیا، مایکرۆسۆفت، ئەپڵ، ئیبەی، ئەمەزۆن... هتد).

پێشتر حكومەتی ئەمریکا ئەم زیندانییە فیدراڵییە مەترسیدارە ناوبانگخراپەی داخست، بە پاساوی گرانیی خەرجییەکان و سەختی دابینکردنی ئاوی خواردنەوە و خزمەتگوزارییەکانی دیکە، بەڵام ئیدارەی ترەمپ پرۆژەیەکی هەیە بۆ دووبارە گێڕانەوەی ئەم دوورگەیە بۆ ژێر دەسەڵاتی وەزارەتی داد و زیندانییکردنی کەسانی مەترسیدار لەو دورگەیە.

زیندانەکە لە 378 هۆڵ و ژووری زیندانی پێکهاتووە، کە 42 دانەی بۆ زیندانی تاکەکەسییە، هێندە تۆکمە و بەهێزدروستکراوە، بابەتی هەڵاتنی تاوانباران لەو دورگەیە زۆر دەگمەن بووە، بەپێی راپۆرتە فیدراڵییەکانی ئەمریکا، لە مێژووی زیندانەکەدا تەنها 36 زیندانیی هەوڵی هەڵاتنیانداوە و زۆرینەیان دەستبەجێ دەستگیرکراونەتەوە.

لە ساڵی 1972 لەسەر بودجەی کۆنگرێس، پرد و ناوچەی گەشتیاری گۆڵدن گەیت لە بەرامبەر زیندانیی ئەلیکتراز دروستکرا، دواتر لە ساڵی 1973 زیندانییە داخراوەکە بەڕوی گەشتیاراندا کرایەوە و بووە یەکێک لە شوێنە گەشتیارییە دڵڕفێنەکان و ساڵانە دوو ملیۆن گەشتیار لە هەموو جیهانەوە سەردانی دەکەن.

ترەمپ لە نوسینێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی (تروس سۆشیاڵ) نوسیویەتی: "ئەو بەندینخانەیەی دەکەوێتە سەر دورگەیەکی بچوک لە کەناراوەکانی سانفرانسیکۆ، تایبەتدەکرێت بە تاوانبارە زۆر توندوتیژ و مەترسیدارەکان لە ئەمریکا، هەر بۆیە کار بۆ فراوانکردنی زیندانییەکە دەکرێت".

چیرۆکەکانی ئەم زیندانییە مەترسیدارە، لەلایەن هۆڵیودەوە چەندین فیلمی لەسەر بەرهەمهێنراوە، بەتایبەتی فیلمی (بەردەکە - The Rock - 1996) لە نواندنی شۆن کۆنری و کیکۆلاس کەیدج، (پیاوی باڵندەکانی ئەلکتراز - Birdman of Alcatraz - 1962) و (زنجیرەی تەلەفیزیۆنی ئەلکتراز – 2011 کە باسی هەڵاتنی دەگمەنی زیندانییەکان دەکات).