ڤیدیۆ گرافیک
جوگرافیا و شۆڕشەکانی کورد
2021-07-07
سیاسەتمەداری بەناوبانگی ئەمریکا هێنری کیسنجەر وتوویەتی: کورد مەحکومی جوگرافیان بۆیە زۆر درەنگ دەگەن بە ئامانجەکانیان!
رەنگبێ ئەم پێناسەیە پوختترین و واقیعیترین پێناسەبێ بۆ بێئاکامی شۆڕش و سەرهەڵدانەکانی کورد. چونکە هیچ شۆڕش و راپەڕێنێکی کورد نییە بەهۆی کاریگەرییەکانی جوگرافیاکەیانەوە شکستی نەهێنابێ یان لاواز نەبووبێ.
لانیکەم سەد ساڵی رێکە، هەر کاتێک بزووتنەوەیەکی سیاسی یان چەکداریی کورد سەری هەڵدابێ لە پارچەیەکی، ئەوا سەرانی ئەو بزووتنەوەیە بەناچاری پەنایان بۆ پارچەیەکی تری کوردستان بردووە، بەڵام هەرزوو ناچارکراون ئەو پارچەیە جێبهێڵن ئەگەرنا توشی شەڕ و خوێنڕشتنی کورد بە کورد هاتوون.
بۆ نموونە: سمایلخانی شکاک ـ سمکۆ ـ کاتێک لە ناوچەی ورمێ لە رۆژهەڵاتی کوردستان دژی دەسەڵاتدارانی ئێران راپەڕی و بەشێکی زۆری کوردستانی خستە ژێر کۆنترۆڵی خۆی
بەڵام کەوتە ژێر پاڵەپەستۆیەکی زۆری حکومەتی ئێرانەوە، ئەوەبوو ساڵی1922 خۆی و بەشێک لە لەشکرەکەی هاتنە باشووری کوردستان. ماوەیەک لە هەولێر و دەوروبەری مانەوەو ویستی ئینگلیز یاریدەی بدەن، بەڵام ئینگلیزەکان کە ئەو کات حاکمی عێراق بوون نەک یاریدەیان نەدا، بەڵکو فشاریان خستە سەر کوردی هەولێر تا چیتر جێی نەکەنەوە.
سمکۆی شکاک بەناچار ڕووی لە شاری سلێمانی کرد کە ئەوکات سلێمانی پایتەختی قەڵەمڕەوی شێخ مەحموودی حەفید بوو. سمکۆ لەلایەن شێخ مەحموودەوە پێشوازییەکی گەرمی لێکرا، بەڵام ئینگلیز زۆری بۆ دەسەڵاتەکەی شێخ هێنا بۆیە سمکۆ ناچار گەڕایەوە ڕۆژهەڵاتی کوردستان.
"ئیسماعیل محەمەد عەلی خان ناسراو بە سمکۆی شکاک.. ساڵی ١٨٨٧ لە گوندێکی سەر بە شارۆچکەی سەڵماس لە رۆژهەڵاتی کوردستان لە دایکبووە. ساڵی ١٩٠٧ لە تەمەنی بیست ساڵاندا، لە ورمێ سەرکردایەتیی راپەرێنێکی کرد دژی شای قاجار و توانی بەشێکی زۆر لە رۆژهەڵاتی کوردستان بخاتە ژێر کۆنترۆڵی خۆی.
ساڵی ١٩٣٠ لە پیلانێکی ئێرانییەکاندا لە شاری شنۆ غافڵکوژ کرا."
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
ڤایرۆسێکی نوێ لە هیندستان دەرکەوت کە نە چارەسەر نە ڤاکسینی هەیە
تەندروستی2024-07-22
1
-
بەهۆی دواكەوتنی گەشتەكەی بو بە ملیۆنێر
ژیان2024-07-23
2
-
کۆمپانیایەک ئۆتۆمبێلێک دروستدەکات بە وزەی تیشکی خۆر کاردەکات
زانست2024-07-22
3
-
توێژینەوەیەکی نوێ: میسڕییە کۆنەکان نەشتەرگەری شێرپەنجەیان بەسەرکەوتوویی ئەنجامداوە
زانست2024-07-22
4
-
درێژترین تەلەفریک لەجیهاندا
ژیان2024-07-24
5
-
بۆچی پێویستە سەردانی باخچەی ئاژەڵان بکەین؟
ژیان2024-07-23
6
-
چۆن لە کاتی دوودڵیدا بڕیارە راستەکە دەدەیت؟
ژیان2024-07-22
7
-
مێتا ئاپێكی ركابەری تویتەر رادەگەیەنێت
Tech2024-07-22
8
Tech
زانایانی چین سەرەڕای رووداوەکەی تایتان ژێردەریاییەکی بەهێزتر دروستدەکەن
2024-07-27
بەپێی بابەتێکی ماڵپەڕی"smcp" زانایانی چینی پەردەیان لەسەر ناوپۆشێکی ڕیشاڵی کاربۆنی زۆر بەهێز لادا کە ژێردەرییاییەکی بەهێزە و توانای چوونە ناوەوەی بۆ قوڵایی لە رادەبەدەر هەیە.
ئەم ژێردەریاییە توانای چوونە ناو ئاوی هەیە بە قوڵایی ٦٠٠٠مەتر، هەروەها تێیدا توانای گلدانەوەی ئۆکسجینی پێویست هەیە تا ئەو بڕە لە قوڵایی، ئەم تایبەتمەندییانەش وادەکات زۆر بەهێزتر و گونجاوتر بێت لە ژێردەیاییە ئەمریکییەکە کە ئەو کارەساتە گەورەیەی لێکەوتەوە.
بە سەرکەوتنی ئەم پڕۆژەیە چین ئەو گرەوە دەباتەوە کە باوەڕی وایە ریشاڵی کاربۆنی پێکهاتەیەکی گونجاو بۆ دروستکردنی ئەم بەرهەمە بەو مەبەستە.
جێگەی باسە لە رێکەوتی ١٦ی ٦ی ٢٠٢٣ ژێر دەریایی تایتان لە بەندەری شاری سانت جۆنزی ڕۆژهەڵاتی کەنەداوە دەستی بەگەشتەکەی کرد بە ئامانجی گەیشتن بە شوێنی پاشماوەی کەشتی تایتانیک کە پێنج سەرنشینی تێدابوو، بەڵام دوای کاتژمێرێک و ٤٥ خولەک ژێردەریاییەکە پەیوەندی لەگەڵ دەرەوەی خۆی پچڕاو و چارەنوسی ژێردەریاییەکە و سەرنشینەکانی دیار نەمان.
لە رۆژی ٢٣ی حوزەیران، کۆمپانیای "ئۆوشن گەیتـ"ـی خاوەنی ژێردەریاییەکە گیانلەدەستدانی تەواوی سەرنشینانی ناو ژێر دەریاییەکەی راگەیاند بەهۆی تەقینەوەی ناوەکی ژێر دەریاییەکەوە
