ئایا شێرپەنجەی منداڵدان کوشندە؟
نەخێر، شێرپەنجەی منداڵدان بە مردوو دادەنرێت ئەگەر لە قۆناغە سەرەتاییەکاندا بدۆزرێتەوە. ئەگەر نەخۆشییەکە لە سەرەتای خۆیدا دۆزرایەوە و چارەسەر کرا؛ ڕێژەی چاکبوونەوەی شێرپەنجەی منداڵدان نزیکەی ٨١%یە، و لەوانەیە بگاتە ٩٥% ئەگەر شێرپەنجەی منداڵدان بۆ ئەندامەکانی تری لەش بڵاو نەبووبێتەوە.
کاتێک دەڵێین ڕێژەی چاکبوونەوە مەبەستمان ڕێژەی ئەو کەسانەیە کە بۆ ماوەی پێنج ساڵ یان زیاتر لە ژیاندا دەمێننەوە و ئەم ڕێژەیەش بە تێپەڕبوونی کات لەگەڵ پێشکەوتنی شێوازەکانی چارەسەرکردن و باشتربوونی شێوازەکانی چاودێریکردنی نەخۆش زیاد دەکات.
بەڵام کاتێک شێرپەنجەی منداڵدان لە قۆناغە کۆتاییەکاندا دەدۆزرێتەوە دوای ئەوەی بڵاوبووەتەوە بۆ بەشەکانی تری لەش، ڕێژەی چاکبوونەوە بۆ 17% دادەبەزێت! کەواتە زوو دەستنیشانکردن و چارەسەری خێرا ڕێڕەوی نەخۆشییەکە دیاری دەکات.
شێرپەنجەی منداڵدان چۆن چارەسەر دەکرێت؟
چارەسەری شێرپەنجەی منداڵدان بەندە بە جۆر و قۆناغی وەرەمەکەوە، بە گشتی بژاردەکانی چارەسەرکردن بریتین لەمانەی خوارەوە: ١.
📌نەشتەرگەری: منداڵدان و ملی ڕەحم و ڕەنگە شانەکانی تری نزیک لاببرێن.
📌چارەسەری تیشکی: کە خانە شێرپەنجەییەکان لەناو دەبات.
📌چارەسەری کیمیایی: کە خانە شێرپەنجەییەکان دەکوژێت.
📌چارەسەرەکانی تر: وەک چارەسەری هۆرمۆنی، چارەسەری بەرگری و چارەسەری ئامانجدار.
📌ئامۆژگاری بۆ بەرەوپێشبردنی چاکبوونەوە لە شێرپەنجەی منداڵدان
🛑تا لە شێرپەنجەی منداڵدان چاک دەبیتەوە؛ پێشنیاری ئەم ئامۆژگاریانە دەکەین:
ئیرادە و ڕۆحێکی ئەرێنیتان هەبێت، و لەبیرتان بێت کە ڕێژەی چاکبوونەوە زۆرە.
ڕێنماییەکانی پزیشک بەتەواوی جێبەجێ بکە.
چارەسەرەکان بەو شێوەیە وەربگرە کە پزیشک بە گونجاو دەزانێت، وە لەبیرت بێت کە ئەو کاریگەرییە لاوەکیانەی کە دروستی دەکەن زۆر باشترن لە بڵاوبوونەوەی وەرەمەکە.
پشوویەکی تەواو وەربگرە و هەموو شەوێک کاتژمێری پێویست بخەو.
دڵنیابە لە گرتنەبەری ڕێجیمێکی تەندروست، دوور بکەوەرەوە لە خواردن و خواردنەوە شیرینکراوەکان و نیشاستەدارەکان و دەستکردەکان.
وەرزشکردن ئەنجام بدە، بەتایبەتی لە ماوەی چاکبوونەوە لە شێرپەنجەی منداڵدان، دوای ئەوەی پزیشکەکەت ڕێگەت پێدەدات.
دوای تەواوکردنی چارەسەرکردن وێنەکانی پزیشک و پێداچوونەوەی ماوەکان پەیڕەو بکە. چونکە ئەم پێداچوونەوەیانە گرنگن بۆ دڵنیابوون لەوەی شێرپەنجەی منداڵدان جارێکی تر ناگەڕێتەوە.
شێرپەنجەی منداڵدان کوشندە نییە؛ ڕێژەی چارەسەری دەگاتە 95% ئەگەر نەخۆشییەکە زوو بدۆزرێتەوە، بەتایبەتی پێش ئەوەی بگوازرێتەوە بۆ بەشەکانی تری لەش، بەڵام ئەم ڕێژەیە کەم دەبێتەوە بۆ 17% ئەگەر شێرپەنجەی منداڵدان بڵاوبوبێتەوە.
سوریا دوای ئەسەد ؛دەرفەت و بنیاتنانەوەی نەتەوەیەک
نەجیبە مەحمود
ڕۆڵی کورد لە شۆڕشی گەلانی سوریادا گرنگییەکی تایبەتی هەیە و دەتوانرێت ئاماژە بە چەند لایەنێکی سەرەکی بکرێت:
لەوانە :_ 1. ڕۆڵی سەربازی، کورد بەتایبەت هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) و یەکینەکانی پاراستنی گەل (یەپەگە) ڕۆڵێکی سەرەکییان لە شەڕی داعش و گروپە توندڕەوەکانی تردا بینی. ئەم هێزانە توانیان ناوچەیەکی فراوان لە دەستی داعش ڕزگار بکەن و وەک هێزێکی سەرەکی لە شەڕی دژ بە تیرۆر ناسێنران.
2 دوای دەستپێکردنی شەڕی ناوخۆ، کورد توانی ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی خۆی بەڕێوەببات و سەربازییەکی ئۆتۆنۆم بە ناوی (ڕۆژاڤا) پێکبهێنێت. ئەم سیستەمە بە جۆرێک هەوڵیدا نەخشە دیموکراسی و فرە کولتوورییەکان لە کۆمەڵگەی ناوخۆییدا جێبەجێ بکات.
3. کورد وەک گرووپێکی نەتەوەیی خاوەن مێژوو و کولتووری تایبەت بە خۆیان، بەشدارییان لە فرەچەشنی نەتەوەیی و ئایینی وڵاتەکەدا کردووە. ئەوان بەدوای مافەکانیاندا دەگەڕان و ناسنامەی کولتووری خۆیان بپارێزن، لە هەمان کاتدا گرنگییان بە پێکەوەژیانی ئاشتیانە لەگەڵ نەتەوە و ئایینەکانی دیکەی سوریادا دەدا.
4. کورد ڕۆڵێکی گرنگی هەبوو لە دانوستانە سیاسییەکان سەبارەت بە داهاتووی رۆژئاوا و سوریا. ئەوان داوای دانپێدانان بە مافەکانیان و ئۆتۆنۆمییان لە چوارچێوەی سوریایەکی دیموکراسیدا کرد. 5. لەگەڵ بوونی تەحەددیات و گرژیەکان، لە هەمان کاتدا ڕۆڵی کورد لە شۆڕشدا ، بەتایبەتی لە پێوەندی لەگەڵ حکومەتی ناوەندی سوریا و هەروەها لەگەڵ تورکیا کە نیگەران بوو لە کاریگەرییەکانی کوردەکان لەسەر سنوورەکانی. بە گشتی کورد وەک یاریزانێکی سەرەکی لە شۆڕشی رۆژئاوا و گەلانی سوریا لە گۆڕەپانی سەربازی و سیاسی و کۆمەڵایەتیدا دەرکەوت و ڕۆڵی ئەوان کاریگەرییەکی زۆری لەسەر پرۆسەی گەشەسەندنی ئەم وڵاتە هەبوو. هەروەها لە ئێستادا لە دوای ڕووخانی حکومەتی بەشار ئەسەد لە سوریا گۆڕانکارییەکی گەورە دەبێت کە دەتوانێت لێکەوتەی زۆری بۆ داهاتووی ئەم وڵاتە و ناوچەکە هەبێت.
لە دۆخێکی وادا ئەو هەنگاوانەی کە دەتوانرێت ئەنجام بدرێن وەک - دامەزراندنی حکومەتی ئینتقالی، دوای ڕووخانی حکومەت پێویستە حکومەتێکی ڕاگوزەر دابمەزرێنرێت کە نوێنەری سەرجەم نەتەوە لەخۆ بگرێت. پێویستە ئەم حکومەتە بتوانێت وەڵامی پێداویستییەکانی خەڵک بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاسایش و سەقامگیری. -دابینکردنی ئاسایش و ڕێگریکردن لە ئاژاوەگێڕی و تاڵانی موڵکی گشتی،کە یەکێک لە ئەرکە سەرەکییەکانی دوای ڕووخانی ڕژێم ئەگەری ئاژاوەگێڕی و توندوتیژی ناوخۆیی هەیە ، پێویستە ڕێوشوێن بگیرێتەبەر بۆ دڵنیابوون لە ئاسایشی ناوچە جیاوازەکان و هێزی ئەمنی نوێ پێکبهێنرێت بە ئامانجی پاراستنی هاوڵاتیان. - ئەنجامدانی دیالۆگی نیشتمانی لە نێوان گروپە جیاوازەکانی کۆمەڵگەی سوریا بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنی سیاسی و کۆمەڵایەتی پێویستە.
ئەم دیالۆگانە دەتوانن یارمەتیدەر بن بۆ بەهێزکردنی پێکەوەژیانی ئاشتیانە و ڕێگریکردن لە گرژییە نەتەوەیی و ئایینییەکان. - دوای چەندین ساڵ لە شەڕ و وێرانکاری، پێویستی بە بەرنامەی بەرفراوانی ئاوەدانکردنەوە و پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری و خزمەتگوزارییە گشتییەکان و ئابووری هەیە. پشتیوانی نێودەوڵەتی لەم بوارەدا دەتوانێت زۆر کاریگەر بێت. - پێویستە گرنگی تایبەت بە مافی مرۆڤ و دادپەروەری ئینتقالی بدرێت.
ئەمەش لێکۆڵینەوە لە تاوانەکانی جەنگ و پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە کاتی جەنگ و هەوڵدان بۆ چەسپاندنی مافی قوربانییەکان دەگرێتەوە -بەهێزکردن و پاڵپشتیکردنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و گروپە کۆمەڵایەتییە کاراکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ دروستکردنی کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی و بەشدار. - لەدوای ڕووخانی حکومەت پێویستی بە ڕاکێشانی هاوکاری نێودەوڵەتی هەیە بۆ ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدانی وڵات. ئەم یارمەتییانە دەتوانن یارمەتی دارایی و مرۆیی و تەکنیکی لەخۆ بگرن.
لە کۆتاییدا، هەر کارێک لە دوای ڕووخانی حکومەت، دەبێت وەڵامی خواست و پێداویستییەکانی گەلی سوریا بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاشتی و سەقامگیری هەمیشەیی لەو وڵاتەدا.