ژیان
دۆزینەوەی کۆنترین ئاوی شیرین لە مێژووی زەویدا، تەمەنی ٤ ملیار ساڵە
2024-06-09
تیمێکی توێژینەوەی نێودەوڵەتی توانیان بەڵگەی بوونی کۆنترین جۆری ئاوی
شیرین لەسەر ڕووی زەوی بدۆزنەوە ئەو ئاوەی دۆزراوەتەوە بۆ ٤ ملیار ساڵ لەمەوبەر دەگەڕێتەوە،
واتە تەنها نزیکەی نیو ملیار ساڵ دوای لەدایکبوونی… هەسارەی زەویمان کە یارمەتیدەرە
لە پەرەپێدانی تێگەیشتنی زانایان لە سەرچاوەی ژیان لەسەر زەوی.
بەگوێرەی ئەو توێژینەوەیەی کە تیمەکە لە گۆڤاری Nature Geoscience بڵاویکردووەتەوە،
توێژەران شیکارییان بۆ مۆلیکولی ئۆکسجین کردووە کە لەناو کریستاڵەکانی زیرکۆن کە تەمەنی
4 ملیار ساڵە لە ناوچەی جاک هیڵز لە ڕۆژئاوای ئوسترالیا، کە یەکێکە لە کۆنترین پێکهاتە
بەردەکانی سەر زەوی.
مێژووی زیرکۆن یەکێکە لە تەکنیکە گرنگەکان کە بەکاردێت بۆ دیاریکردنی
تەمەنی بەرد و کانزاکان لە ڕێگەی شیکاری ئاوێتەیەکەوە کە پێی دەوترێت "سیلیکاتی
زیرکۆنیۆمی چوارەم"، کە بەزۆری لە بڕێکی کەم لە توخمە دەگمەنەکانی وەک یۆرانیۆم
و تۆریۆمدا دەبینرێت.
ئاوێتە سیلیکاتی زیرکۆنیۆمی چوارەم بە یەکێک لەو ماددانە دادەنرێت کە
بە سەقامگیری کیمیایی بەرزی تایبەتمەندە، ئەمەش وای لێدەکات بەرگری لە شیبوونەوە و
کەشوهەوا بکات جگە لەوەش ناوەڕۆکی ئایزۆتۆپی یۆرانیۆم و تۆریۆم بە تێپەڕبوونی کات
دەشێوێت و دەبێتە ئایزۆتۆپی سرکە و ئەم پرۆسەیەش یاساکان پەیڕەو دەکات لە شیبوونەوەی
تیشکدەر، کە دەتوانرێت تەمەنی زیرکۆن بە پشتبەستن بە ڕێژەی نێوان یۆرانیۆم و سرکە
تێیدا حیسابی بۆ بکرێت، و لە ئەنجامدا تەمەنی بەردەکان و پێکهاتەکانیان حیسابی بۆ
بکرێت.
جگە لەوەش تیمی لێکۆڵینەوەکە توانیان لێکۆڵینەوە لە ئایزۆتۆپەکانی ئۆکسجین
بکەن لە کریستاڵە بچووکەکانی تێترازیرکۆنیۆم سیلیکات، هەروەها پەنجەمۆرەکانی ئایزۆتۆپی
ئۆکسجینی سوکیان دۆزیوەتەوە کە تەمەنیان 4 ملیار ساڵە ئەم ئایزۆتۆپانە بەزۆری لە ئەنجامی
ئاوی گەرمی شیرین سەرهەڵدەدەن کە پێکهاتەی... بەردەکان چەند کیلۆمەترێک لە ژێر ڕووی
زەویەوە دوورن.
بەگوێرەی بەیاننامەیەکی ڕۆژنامەوانی فەرمی زانکۆی کورتنی ئوسترالی کە
بەشدارە لە لێکۆڵینەوەکەدا، ئەم دۆزینەوە نەک هەر ڕۆشنایی دەخاتە سەر مێژووی سەرەتای
زەوی، بەڵکو ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە بارستەی زەوی و ئاوی شیرین ڕێگەی خۆشکرد بۆ ئەوەی
ژیان لەماوەیەکی تاڕادەیەک کورتدا گەشە بکات ماوەیەک دوای دروستبوونی هەسارەکە.
تیمی لێکۆڵینەوە لەم توێژینەوەیەدا لەلایەن حەمەد گەمال ئەلدین، توێژەرێکی
میسری سەرپەرشتی کراوە و وەک یاریدەدەری توێژەر لە قوتابخانەی کورتن بۆ زانستی زەوی
و هەسارەکان کاردەکات و مامۆستای یاریدەدەرە لە بەشی زانستی زەوی لە زانکۆی خەلیفە
لە ئیمارات.
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
"یەکەم بارانی ئەمساڵ لە کۆتایی ئەم هەفتەیە دەبارێت"
هەواڵ2025-09-13
1
-
نەخۆشی ناسۆر چییە و نیشانەکانی کامانەن؟
تەندروستی2025-09-13
2
-
بەشە ئاردی 700 هەزار کەس دەبڕدرێت
هەواڵ2025-09-14
3
-
ئەم هەفتەیە ئەنجوومەنی دەوڵەت چارەنووسی مووچە یەکلایی دەکاتەوە
هەواڵ2025-09-13
4
-
دامەزراوەی ڤیژن و ناوەندی نەهرین یاداشتنامەیەکیان واژۆکرد
هەواڵ2025-09-15
5
-
شاسوار عەبدولواحید: لەم هەڵبژاردنەدا تەپڵ بەم دەسەڵاتە لێ دەدەین
هەواڵ2025-09-11
6
-
حکومەتی هەرێم هەڕەشەی کشانەوە لە پرۆسەی سیاسی عێراق دەکات
هەواڵ2025-09-11
7
-
قەیرانی بێ مووچەیی کاریگەری دەبێت؟ عێراق و هەرێم دەچنە ناو پرۆسەی بانگەشە و هەڵبژاردنەوە
هەواڵ2025-09-13
8
هەواڵ
مووچە زامنکرا.. بەستەڵەکی نێوان هەرێم و بەغدا توایەوە
2025-09-16
دوای چەندین کۆبونەوە، لە کۆتایی کۆبونەوەی ئەمڕۆی
ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقدا، رێککەوتنی هەرێم و بەغدا لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوتی
هەرێم پەسەندکرا، بەمەش بەستەڵەکی کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغدا توایەوە و هیچ
بیانویەک بەدەست عێراقەوە نەما بۆ ناردنی مووچە.
لە کۆتایی کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق
دەنگی لەسەر دوو بڕیاردا سەبارەت بە میکانیزمی مامەڵەکردن لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییە
بیانییەکان و پرسی نەوتی هەرێمی کوردستان.
یەکەم: ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا کە کرێی دەرهێنانی نەوت
بۆ کۆمپانیا بیانییەکان، کە بۆ هەر بەرمیلێک بە 16 دۆلار دیاریکراوە، چیتر بە پارەی
کاش نەدرێت.
بەپێی بڕیارەکە، لە بری پێدانی پارە، بڕی ئەو نەوتەیان پێدەدرێت
کە هاوتای شایستە داراییەکانیانە و کۆمپانیاکان خۆیان بەرپرس دەبن لە فرۆشتنی ئەو
نەوتە لە بازاڕەکاندا.
دووەم: ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق رەزامەندیی سەرەتایی نیشاندا
لەسەر ئەنجامدانی گرێبەستێکی سێقۆڵی لەنێوان (حکومەتی هەرێمی کوردستان - حکومەتی فیدراڵی
عێراق - کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکان).
مەرجی جێبەجێکردنی ئەم بڕیارە ئەوەیە کە حکومەتی عێراق
گرێبەستەکە بەرز بکاتەوە بۆ لیژنەی راوێژکاریی وەزارەتی نەوتی عیراق.
چاوەڕوان دەکرێت لیژنەکە لە ماوەی 48 کاتژمێری داهاتوودا
وەڵامی کۆتایی خۆی بداتەوە، تاوەکو گرێبەستە سێ لایەنییەکە بە فەرمی ئەنجام بدرێت
و بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.
ئەم دوو بڕیارە بە هەنگاوی گرنگ دادەنرێن بۆ کردنەوەی گرێکوێرەی
هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان و چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان
هەولێر و بەغدا.
بە جێبەجێکردنی
بڕیارەکان، حکومەتی عێراق هیچ بیانویەکی بەدەستەوە نامێنێت بۆ نەناردنی مووچەی
هەرێم و دەبێت قۆناغ بەقۆناغ موچەی مانگەکانی مووچە خۆرانی هەرێم بنێرێت، کە تا
کۆتایی ئەمساڵ دەکاتە شەش مووچە.
