ژیان

لەدەستدانی بیستن بەهۆی ژاوەژاوەوە دەتوانرێت بە دەرمان بەرەنگاریی بکرێتەوە

ئەگەر بەر ژاوەژاوی بەرز بکەوێت، هەندێک کەس هەست بە زەنگی گوێچکە دەکەن، تەنانەت هەندێکی تریش تووشی لەدەستدانی بیستنی کاتی یان هەمیشەیی دەبن. بەڵام توێژەر تانۆس تزۆنۆپۆلۆس لە سەنتەری توێژینەوەی بیستن لە قوتابخانەی پزیشکی زانکۆی پیتسبورگ زنجیرەیەک لێکۆڵینەوەی ئەنجامدا بە ئامانجی لێکۆڵینەوە لەم کێشەیە و پەرەپێدانی شێوازی پزیشکی بۆ زاڵبوون بەسەریدا.

لە توێژینەوەیەکدا کە لە گۆڤاری زانستی Proceedings of the National Academy of Sciences بڵاوکراوەتەوە، تانۆس و ئەو تیمە توێژینەوەیەی کە سەرۆکایەتی دەکات، گەیشتوونەتە ئەو ئەنجامەی کە لەدەستدانی بیستن لە حاڵەتی بەرکەوتن بە ژاوەژاو لە ئەنجامی گۆڕانکاری لە ئاستی مۆلیکولەکانی ناو گوێی ناوەوەدا دروست دەبێت، و ئەوەش... دەکرێت کاریگەرییەکانی ئەم کاریگەریانە کەم بکرێتەوە کێشەکە بەهۆی خواردنی هەندێک دەرمانەوە دروست دەبێت.

لێکۆڵینەوەکە دەرکەوتووە کە کێشەی لەدەستدانی بیستن بەهۆی ژاوەژاوەوە کاریگەری لەسەر ملیۆنان کەس هەیە، هەروەها لەئەنجامی زیادبوونی ئاستی زینک لە گوێی ناوەوەیە کە کانزایەکی گرنگە بۆ کارە خانەییەکان لە لەش و هەستی بیستن بەتایبەتی.

ئەو پشکنینانەی لەسەر مشکی تاقیگە ئەنجامدراون دەریانخستووە کە ئەگەری هەیە، بەهۆی هەندێک دەرمانەوە، بڕێکی زیادەی زینک لەناو گوێدا هەڵبمژرێت، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ گەڕاندنەوەی توانای بیستن. توێژەران بۆیان دەرکەوتووە کە خواردنی ئەم دەرمانانە پێش بەرکەوتنی ژاوەژاو لە پلەی یەکەمدا گوێ لە لەدەستدانی بیستن دەپارێزێت.

لە میانی تاقیکردنەوەکاندا، توێژەران بۆیان دەرکەوتووە، دوای چەند کاتژمێرێک لە بەرکەوتنی ژاوەژاو، ئاستی زینک لە گوێی ناوەوەی مشکدا بەرز دەبێتەوە، ئەمەش دەبێتە هۆی زیانگەیاندن بە گوێ لە ئاستی خانەکان و تێکچوونی پەیوەندی نێوان خانەکان.

توێژەران دەڵێن، ڕەنگە کێشەی لەدەستدانی بیستن بەهۆی ژاوەژاوەوە لاوازکەر بێت، چونکە هەندێک کەس گوێیان لە دەنگەکان دەبێت کە بوونیان نییە، ئەمەش بە زەنگی دەنگ ناسراوە، ئەمەش کێشەیەک کە کاریگەری زۆری لەسەر کوالێتی ژیانی ئەو کەسانە هەیە کە ئەم حاڵەتە تەندروستییەیان هەیە.


تانۆس، لە لێدوانەکانی ماڵپەڕی سایتێک دەیلی کە تایبەتە بە توێژینەوەی زانستی بڵاویکردووەتەوە، دەڵێت "کێشەی لەدەستدانی بیستن بەهۆی ژاوەژاوەوە لە ئاستی بایۆلۆژیدا بە تەواوی تێنەگەیشتبوو، هەر بۆیەش توێژەران لە چارەسەرکردنیدا ڕووبەڕووی ئاستەنگ بوونەتەوە."

ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەم دۆزینەوە نوێیە دەرگایەکی فراوان دەکاتەوە بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێک بۆ ئەم کێشەیە، بەتایبەتی دوای ئەوەی تاقیکردنەوەکان دەریانخستووە دەرزی لێدانی مشک بە پێکهاتەی کیمیایی کە زینکی زیادە لە گوێچکە هەڵدەمژن یارمەتیدەرە بۆ پاراستنی بیستن و کەمکردنەوەی زیانەکانی بەهۆی ژاوەژاوەوە".

هەواڵ

دامەزراوەی ڤیژن و ناوەندی نەهرین یاداشتنامەیەکیان واژۆکرد

دامەزراوەی ڤیژن لە بڵاوکراوەیەکدا رایگەیاندووە، دامەزراوەی ڤیژن و ناوەندی نەهرین یاداشتنامەیەکیان بۆ کاریی هاوبەش و پێکەوەیی واژۆکرد.

لە بڵاوکراوەکەدا ئەوەش هاتووە، رۆژی دووشەممە 15ـی ئەیلوولی 2025 یاداشتنامەیەکی لێکتێگەشتن لە نێوان دامەزراوەی ڤیژن بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیجی و ناوەندی نەهرەین بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیجی لە شاری بەغدا واژۆکرا.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، بە گوێرەی یاداشتنامەکە، هەردوو دامەزراوەکە وەک دوو خانەی بیری گرنگ و کاریگەر، هەماهەنگی و هاوبەشی دەکەن دەربارەی ئەنجامدانی توێژینەوە و پڕۆژە و چالاکی هاوبەش لە سەرتاسەری عێراقدا.

باسی لەوەشکردووە، ئامانجی یاداشتنامەکە دەستنیشانکردنی کێشە و گرفتەکان لە هەرێمی کوردستان و عێراق و خستنەڕووی چارەسەرەکان.