زانست

شێواندنی واقیع... زاناکان پشتڕاستی دەکەنەوە: ئەوەی دەیبینین ئەوەیە کە مێشکمان بۆمان دەکێشێت

Mic
2024-06-18

بۆ گەیشتن بەم ئەنجامانە، کە تیمەکە لە گۆڤاری PLOS Biology بڵاویانکردەوە، توێژەران چالاکیی دەمارەکانیان لە "تالاموسی بینایی" شیکردەوە، کە ناوچەیەکی مێشکە و ڕاستەوخۆ لە چاوەوە لە ڕێگەی دەماری بیناییەوە سیگناڵە بینراوەکان وەردەگرێت.

توێژەران چالاکیی دەمارەکانیان لە هیپۆتالاموسی کۆمەڵێک ئاژەڵدا شیکردەوە لە کاتی حاڵەتەکانی وروژاندن و بێهێزیدا کە بەرکەوتەی بوون توێژەران چاودێری تیرەی چاویلکەی ئاژەڵە تاقیکارییەکانیان کردووە، چونکە قەبارە گەورەکەی ئاماژەیە بۆ حاڵەتی وروژاندن.

تاقیکردنەوەکان دەریانخستووە کە ڕێڕەوی سیگناڵەکانی دەماری بینین لە مێشکدا بەپێی بارودۆخی ئاژەڵەکە جیاوازە ئەگەر ناچالاک بێت ئەوا ناوچە مەعریفییە تایبەتەکان کاریگەرییان لەسەر دەبێت و ئەگەر چالاک بێت ئەوا ناوچە مەعریفیەکانی تر کاریگەرییان لەسەر دەبێت، ئەمەش بەپێی بەیاننامەیەکی ڕۆژنامەوانی فەرمی لەلایەن زانکۆی لودویگ ماکسیمیلیانەوە دەرچووە.

ئەمەش ئەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە کاریگەرییە هەستیارەکان - واتە ئەوەی کە ئاژەڵێک هەستی پێدەکات کاتێک شتێک دەبینێت، هەرچییەک بێت - بەپێی بارودۆخی ناوەوەی خۆی جیاوازە لەڕاستیدا توێژەران بۆیان دەرکەوتووە کە کاریگەریی ئاژەڵەکان وابەستەی هیچ هۆکارێکی دیکە نەبووە، وەک پێگەی ئەگەر دەجووڵایەوە، دانیشتبوو، یان چاوەکانی دەجووڵاند.

باشترین پێشبینی
ئەمەش لەگەڵ ئەنجامی توێژینەوەیەکدا یەکدەگرێتەوە کە لەلایەن تیمێکی توێژینەوەی زانکۆی جۆن هۆپکینزەوە چەند ساڵێک لەمەوبەر ئەنجامدرا، لەو ماوەیەدا هەوڵیاندا وەڵامی ئەو پرسیارە بدەنەوە: ئایا ئێمە واقیعی جیهانی ڕاستەقینە دەبینین یان دەبینین کە مێشکمان دەیەوێت چی ببینێت بەبێ گوێدانە ئەم واقیعە؟

گریمانە سەرەکییەکە دەڵێت دوو جۆر پرۆسێسکردن لە مێشکماندا هەیە یەکەمیان پەیوەندی بە داتاکانەوە هەیە کە لە جیهانی دەرەوە لە ڕێگەی ئامرازە هەستیارەکانەوە دێت وەک بیستن یان بینین، دووەمیان پەیوەندی بە ئەزموونی پێشووی مێشکمانەوە هەیە جیهان و باری فیزیۆلۆژی و دەروونیمان.

بەپێی ئەو لێکۆڵینەوەیە کە تیمەکە لە بڵاوکراوەکانی ئەکادیمیای نیشتمانی زانستی (BNAS)دا بڵاویکردۆتەوە، جۆری دووەمی پرۆسێسکردن لە مێشکماندا مەیلی زاڵبوونە، ئەمەش جیهان لەبەردەم چاوماندا دروستدەکات بەو شێوەیەی کە دەمانەوێت، نەک وەک ئەوەی لە واقیعی بابەتییدا هەیە .

تیمێکی گەورەی توێژەرانی بواری زانستی دەمار، مەیلی بەرەو ڕەوایەتی ئەم گریمانەیە دەچن، کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی نۆزدەهەم، کاتێک پزیشک و فیزیازان و بیرکاری ئەڵمانی هێرمان ڤۆن هێلمهۆڵتز وای زانی کە ئەوەی ئێمە هەستی پێدەکەین واقیع نییە، بەڵکو زیاتر ئەو گریمانەیە باشترین پێشبینی کە مێشکمان دەتوانێت بیکات سەبارەت بەم واقیعە، کە پێشبینییەکە ئەو وێنەیەی کە لە ڕاستیدا دەیبینین تێکەڵ بە ئەزموونەکانی مێشکمانە.

More News

Most Popular

هەواڵ

دروزەکان نزیکن لەوەی کۆمەڵکوژ بکرێن

Mic
2025-07-15


دوو رۆژە هێرشی سوپای سوریا بۆسەر دروزەکان دەستیپێکردووە، ئەمڕۆ ڤیدیۆی بە کۆمەڵکوشتنیان و دەستبردنی بۆ پیرۆزییەکانیان"سمێڵ تاشین" تۆڕەکۆمەڵایەتییەکانی تەنی، بۆ پاراستنی خۆیان و شوناسیان بە هەموو توانایانەوە رووبەڕووی سوپای سوریا بوونەتەوە.

دروزەکان کۆمەڵگەیەکی رەسەن و خاوەن بیروباوەڕێکی تایبەت بە خۆیانن و مەڵبەندی نیشتەجێبونیان پارێزگای سوەیدای سوریا و دەوروبەریەتی، دابونەریت و کلتورەکەیان، هەروەها شێوازی جلوبەرگ و سمێڵ و ریشیان، لە خەڵکی سوریایان جیادەکاتەوە.

لەساڵانی رابردوودا لەگەڵ ئەوەی پێکهاەیەکی رەسەنی سوریان، کەچی کەمتر لە ئاستی ناوچەکە و نێودەوڵەتی ناسراوبوون، بەڵام لەگەڵ کەوتنی دەسەڵاتی بەشار ئەسەددا، پرسی دروزەکان بوو بە باسی میدیاکان، بەتایبەت کاتێک دەسەڵاتی ئەحمەد شەرعیان رەتکردەوە و رووبەڕوی چەکدارەکانی بوونەوە.

دروزەکان تائێستا توانیویانە پارێزگاری لە دەسەڵاتی خۆبەڕێوەبەری خۆیان بکەن لە سوریان دوای ئەسەد، ئەوان پێێان وایە ئەحمەد شەرع هیچ گۆڕانێک لە بیروبۆچونیدا رووینەداوە بەرامبەریان، بۆیە بە هەموو توانایانەوە پارێزگاری پێگە و دەسەڵاتی خۆیان دەکەن.

ئیسرائئیل لەدوای کەوتنی بەشار ئەسەد و هێرشەی گروپەکانی سەر بە ئەحمەد شەرع بۆسەر دروزەکان، پشتیواننی خۆی بۆ دروزەکان راگەیاند، ئەمڕۆیش، ئەمیچای چیکلی، وەزیری ڕاگەیاندن و کاروباری رەوەندی جوی ئیسرائیل رایگەیاند،  نابێت لە بەرانبەر تیرۆری ئیسلامی-نازیی ڕژێمی قاعیدەدا بێدەنگ بین یان بێ هەڵوێست بین و داوای لەناوبردنی ئەحمەد شەرعی کرد.

ئەم سوکایەتى و بێڕێزیانەى چەکدارانى شەرع دەیکەن، بەتاڵکردنەوەى هەموو ئەو بەڵێن و دروشمانەیە کە ئەحمەد شەرع بۆ سوریاى نوێى هۆنیوەتەوە، پێشمان دەڵێت کردەوەی چەکدارەکانی لەسەر زەوی، وێنەیەکی جیاواز نیشان دەدات و ئایندەیەکی نادیار بۆ پێکەوەژیانی ئایینی و نەتەوەیی لە سووریای نوێدا دەخاتەڕوو

لە ئێستادا دروزەکان شەڕی مان و نەمان دەکەن و بەتەواوی پڕچەکن و وەک هێزێک رووبەڕووی سوپاکەی ئەحمەد شەرع وەستاونەتەوە، سوپاکەی شەرعیش دەیەوێت بە هەر نرخێک بێت ناوچەکانی درۆزەکان کۆنترۆڵ بکات و بۆ گەیشتن بەو ئامانجە دەست ناپارێزێت.