ژیان
زیمبابۆی 200 فیل له‌ناو ده‌بات؛ زیاد له پێویستیان هه‌یه
2024-09-22
ڕۆژنامه‌ی گاردیانی بریتانی له زاری سیتێمبیسۆ نیۆنی وه‌زیری ژینگه‌ی په‌رله‌مانی زیمبابۆیه‌وه بڵاویكرده‌وه، وڵاته‌كه "فیلێكی زیاتری هه‌یه له‌وه‌ی پێویستی پێیه‌تی، حكومه‌ت ڕێنماییه‌كانی بۆ ده‌سه‌ڵاتی پارك و گیانله‌به‌ره كێوییه‌كانی زیمبابۆی ده‌ركردوه بۆ ده‌ستپێكردنی پرۆسه‌ی كوشتن".
ئه‌و 200 فیلانه له‌و ناوچانه ڕاو ده‌كرێن كه له‌گه‌ڵ مرۆڤدا تێكه‌ڵیان هه‌یه
ئه‌وه‌شخراوه‌ته‌ڕو، ئه‌و 200 فیلانه له‌و ناوچانه ڕاو ده‌كرێن كه له‌گه‌ڵ مرۆڤدا تێكه‌ڵیان هه‌یه، له‌نێویاندا هوانجی كه شوێنی گه‌وره‌ترین پارێزراوی سروشتی زیمبابۆیه.
له‌گه‌ڵ خزمه‌تگوزاری گیانله‌به‌ره كێوییه‌كان و هه‌ندێك له كۆمه‌ڵگاكان له گفتوگۆداین
سیتێمبیسۆ نیۆنی وه‌زیری ژینگه‌ی زیمبابۆی به ده‌نگی ئه‌مریكای ڕاگه‌یاند، "له‌گه‌ڵ خزمه‌تگوزاری گیانله‌به‌ره كێوییه‌كان و هه‌ندێك له كۆمه‌ڵگاكان له گفتوگۆداین كه نمونه‌ی نامیبیا په‌یڕه‌و بكه‌ن، بۆئه‌وه‌ی بتوانین فیله‌كان بكوژین و گۆشته‌كه وشك بكه‌ینه‌وه و بیخه‌ینه پاكه‌ته‌وه و دڵنیابین له‌وه‌ی كه ده‌گاته هه‌ندێكیان له‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ی كه پێویستیان به پرۆتینه‌كه هه‌یه".
نزیكه‌ی 100 هه‌زار فیل له زیمبابۆی نیشته‌جێن
نزیكه‌ی 100 هه‌زار فیل له زیمبابۆی نیشته‌جێن كه دوه‌م گه‌وره‌ترین ژماره‌ی فیل له جیهاندا له‌دوای بۆتسوانا، به‌هۆی هه‌وڵه‌كانی پاراستن، هوانگ 65 هه‌زار له‌و ئاژه‌ڵانه‌ی تێدایه كه زیاتر له چوار هێنده‌ی توانای هه‌ڵگرتنی ئه‌و ئاژه‌ڵانه.
دوایین جار كه زیمبابۆی فیله‌كانی كوشت له ساڵی 1988 بو، نامیبیای دراوسێ له‌م مانگه‌دا ڕایگه‌یاند، پێشتر 160 ئاژه‌ڵی كێوی كوشتوه له پلانی كوشتنی زیاتر له 700 ئاژه‌ڵ كه 83 فیلیان تێدایه، بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی خراپترین وشكه‌ساڵی له ماوه‌ی ده‌یان ساڵدا بكوژێت.
More News
 copy.jpg)
Most Popular
هەواڵ
سوریا دوای ئەسەد ؛دەرفەت و بنیاتنانەوەی نەتەوەیەک
2024-12-09
سوریا دوای ئەسەد ؛دەرفەت و بنیاتنانەوەی نەتەوەیەک
نەجیبە مەحمود
ڕۆڵی کورد لە شۆڕشی گەلانی سوریادا گرنگییەکی تایبەتی هەیە و دەتوانرێت ئاماژە بە چەند لایەنێکی سەرەکی بکرێت:
لەوانە :_ 1. ڕۆڵی سەربازی، کورد بەتایبەت هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) و یەکینەکانی پاراستنی گەل (یەپەگە) ڕۆڵێکی سەرەکییان لە شەڕی داعش و گروپە توندڕەوەکانی تردا بینی. ئەم هێزانە توانیان ناوچەیەکی فراوان لە دەستی داعش ڕزگار بکەن و وەک هێزێکی سەرەکی لە شەڕی دژ بە تیرۆر ناسێنران.
2 دوای دەستپێکردنی شەڕی ناوخۆ، کورد توانی ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی خۆی بەڕێوەببات و سەربازییەکی ئۆتۆنۆم بە ناوی (ڕۆژاڤا) پێکبهێنێت. ئەم سیستەمە بە جۆرێک هەوڵیدا نەخشە دیموکراسی و فرە کولتوورییەکان لە کۆمەڵگەی ناوخۆییدا جێبەجێ بکات.
3. کورد وەک گرووپێکی نەتەوەیی خاوەن مێژوو و کولتووری تایبەت بە خۆیان، بەشدارییان لە فرەچەشنی نەتەوەیی و ئایینی وڵاتەکەدا کردووە. ئەوان بەدوای مافەکانیاندا دەگەڕان و ناسنامەی کولتووری خۆیان بپارێزن، لە هەمان کاتدا گرنگییان بە پێکەوەژیانی ئاشتیانە لەگەڵ نەتەوە و ئایینەکانی دیکەی سوریادا دەدا.
4. کورد ڕۆڵێکی گرنگی هەبوو لە دانوستانە سیاسییەکان سەبارەت بە داهاتووی رۆژئاوا و سوریا. ئەوان داوای دانپێدانان بە مافەکانیان و ئۆتۆنۆمییان لە چوارچێوەی سوریایەکی دیموکراسیدا کرد. 5. لەگەڵ بوونی تەحەددیات و گرژیەکان، لە هەمان کاتدا ڕۆڵی کورد لە شۆڕشدا ، بەتایبەتی لە پێوەندی لەگەڵ حکومەتی ناوەندی سوریا و هەروەها لەگەڵ تورکیا کە نیگەران بوو لە کاریگەرییەکانی کوردەکان لەسەر سنوورەکانی. بە گشتی کورد وەک یاریزانێکی سەرەکی لە شۆڕشی رۆژئاوا و گەلانی سوریا لە گۆڕەپانی سەربازی و سیاسی و کۆمەڵایەتیدا دەرکەوت و ڕۆڵی ئەوان کاریگەرییەکی زۆری لەسەر پرۆسەی گەشەسەندنی ئەم وڵاتە هەبوو. هەروەها لە ئێستادا لە دوای ڕووخانی حکومەتی بەشار ئەسەد لە سوریا گۆڕانکارییەکی گەورە دەبێت کە دەتوانێت لێکەوتەی زۆری بۆ داهاتووی ئەم وڵاتە و ناوچەکە هەبێت.
لە دۆخێکی وادا ئەو هەنگاوانەی کە دەتوانرێت ئەنجام بدرێن وەک - دامەزراندنی حکومەتی ئینتقالی، دوای ڕووخانی حکومەت پێویستە حکومەتێکی ڕاگوزەر دابمەزرێنرێت کە نوێنەری سەرجەم نەتەوە لەخۆ بگرێت. پێویستە ئەم حکومەتە بتوانێت وەڵامی پێداویستییەکانی خەڵک بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاسایش و سەقامگیری. -دابینکردنی ئاسایش و ڕێگریکردن لە ئاژاوەگێڕی و تاڵانی موڵکی گشتی،کە یەکێک لە ئەرکە سەرەکییەکانی دوای ڕووخانی ڕژێم ئەگەری ئاژاوەگێڕی و توندوتیژی ناوخۆیی هەیە ، پێویستە ڕێوشوێن بگیرێتەبەر بۆ دڵنیابوون لە ئاسایشی ناوچە جیاوازەکان و هێزی ئەمنی نوێ پێکبهێنرێت بە ئامانجی پاراستنی هاوڵاتیان. - ئەنجامدانی دیالۆگی نیشتمانی لە نێوان گروپە جیاوازەکانی کۆمەڵگەی سوریا بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنی سیاسی و کۆمەڵایەتی پێویستە.
ئەم دیالۆگانە دەتوانن یارمەتیدەر بن بۆ بەهێزکردنی پێکەوەژیانی ئاشتیانە و ڕێگریکردن لە گرژییە نەتەوەیی و ئایینییەکان. - دوای چەندین ساڵ لە شەڕ و وێرانکاری، پێویستی بە بەرنامەی بەرفراوانی ئاوەدانکردنەوە و پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری و خزمەتگوزارییە گشتییەکان و ئابووری هەیە. پشتیوانی نێودەوڵەتی لەم بوارەدا دەتوانێت زۆر کاریگەر بێت. - پێویستە گرنگی تایبەت بە مافی مرۆڤ و دادپەروەری ئینتقالی بدرێت.
ئەمەش لێکۆڵینەوە لە تاوانەکانی جەنگ و پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە کاتی جەنگ و هەوڵدان بۆ چەسپاندنی مافی قوربانییەکان دەگرێتەوە -بەهێزکردن و پاڵپشتیکردنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و گروپە کۆمەڵایەتییە کاراکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ دروستکردنی کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی و بەشدار. - لەدوای ڕووخانی حکومەت پێویستی بە ڕاکێشانی هاوکاری نێودەوڵەتی هەیە بۆ ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدانی وڵات. ئەم یارمەتییانە دەتوانن یارمەتی دارایی و مرۆیی و تەکنیکی لەخۆ بگرن.
لە کۆتاییدا، هەر کارێک لە دوای ڕووخانی حکومەت، دەبێت وەڵامی خواست و پێداویستییەکانی گەلی سوریا بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاشتی و سەقامگیری هەمیشەیی لەو وڵاتەدا.
