ژیان

زیمبابۆی 200 فیل له‌ناو ده‌بات؛ زیاد له‌ پێویستیان هه‌یه‌

ڕۆژنامه‌ی گاردیانی بریتانی له‌ زاری سیتێمبیسۆ نیۆنی وه‌زیری ژینگه‌ی په‌رله‌مانی زیمبابۆیه‌وه‌ بڵاویكرده‌وه‌، وڵاته‌كه‌ "فیلێكی زیاتری هه‌یه‌ له‌وه‌ی پێویستی پێیه‌تی، حكومه‌ت ڕێنماییه‌كانی بۆ ده‌سه‌ڵاتی پارك و گیانله‌به‌ره‌ كێوییه‌كانی زیمبابۆی ده‌ركردوه‌ بۆ ده‌ستپێكردنی پرۆسه‌ی كوشتن".
ئه‌و 200 فیلانه‌ له‌و ناوچانه‌ ڕاو ده‌كرێن كه‌ له‌گه‌ڵ مرۆڤدا تێكه‌ڵیان هه‌یه‌

ئه‌وه‌شخراوه‌ته‌ڕو، ئه‌و 200 فیلانه‌ له‌و ناوچانه‌ ڕاو ده‌كرێن كه‌ له‌گه‌ڵ مرۆڤدا تێكه‌ڵیان هه‌یه‌، له‌نێویاندا هوانجی كه‌ شوێنی گه‌وره‌ترین پارێزراوی سروشتی زیمبابۆیه‌.
له‌گه‌ڵ خزمه‌تگوزاری گیانله‌به‌ره‌ كێوییه‌كان و هه‌ندێك له‌ كۆمه‌ڵگاكان له‌ گفتوگۆداین

سیتێمبیسۆ نیۆنی وه‌زیری ژینگه‌ی زیمبابۆی به‌ ده‌نگی ئه‌مریكای ڕاگه‌یاند، "له‌گه‌ڵ خزمه‌تگوزاری گیانله‌به‌ره‌ كێوییه‌كان و هه‌ندێك له‌ كۆمه‌ڵگاكان له‌ گفتوگۆداین كه‌ نمونه‌ی نامیبیا په‌یڕه‌و بكه‌ن، بۆئه‌وه‌ی بتوانین فیله‌كان بكوژین و گۆشته‌كه‌ وشك بكه‌ینه‌وه‌ و بیخه‌ینه‌ پاكه‌ته‌وه‌ و دڵنیابین له‌وه‌ی كه‌ ده‌گاته‌ هه‌ندێكیان له‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ی كه‌ پێویستیان به‌ پرۆتینه‌كه‌ هه‌یه‌".
نزیكه‌ی 100 هه‌زار فیل له‌ زیمبابۆی نیشته‌جێن

نزیكه‌ی 100 هه‌زار فیل له‌ زیمبابۆی نیشته‌جێن كه‌ دوه‌م گه‌وره‌ترین ژماره‌ی فیل له‌ جیهاندا له‌دوای بۆتسوانا، به‌هۆی هه‌وڵه‌كانی پاراستن، هوانگ 65 هه‌زار له‌و ئاژه‌ڵانه‌ی تێدایه‌ كه‌ زیاتر له‌ چوار هێنده‌ی توانای هه‌ڵگرتنی ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌.

دوایین جار كه‌ زیمبابۆی فیله‌كانی كوشت له‌ ساڵی 1988 بو، نامیبیای دراوسێ له‌م مانگه‌دا ڕایگه‌یاند، پێشتر 160 ئاژه‌ڵی كێوی كوشتوه‌ له‌ پلانی كوشتنی زیاتر له‌ 700 ئاژه‌ڵ كه‌ 83 فیلیان تێدایه‌، بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی خراپترین وشكه‌ساڵی له‌ ماوه‌ی ده‌یان ساڵدا بكوژێت.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.