بنکۆڵکاری

قاچاخچییەکانی دەرمان لەسلێمانی

خۆراك و دەرمان دوو پێویستی سەرەكەی كۆمەڵگەیە، بەڵام لە هەرێمی كوردستان، جگە لە پێویستی خەڵك، بازرگانیەكی گەورەیە بۆ بەرپرسەكان ئەم هەرێمە، بە جۆرێك كە كەم بەرپرسی باڵا هەیە دەستی لە پشتی ئەم بازرگانییەوە نەبێت، هاوردنی دەرمان بۆ كۆمپانیەكان و شەریكەكان قازانجی یەك بە دووسەد  و سێسەد زیاترە.

بە قاچاخ هێنانی دەرمان و  چاودێری نەكردنی كوالیتی كۆنتڕۆڵ گرفتێكی سەرەكی ئەو دەرمانانەن كە لە هەرێمی كوردستان هەیە،  بە بە جۆرێك كە هەموو دەرمانخانەكان و كۆگان پڕن لەو دەرمانانەی كە ستیكەریان لە سەر نییە و هەر دەرمانێك كە ستیكەری لەسەر نەبوو بە مانای ئەوە دێت، كە ئەو دەرمانە یان بە قاچاخ هاتووە یان لە كوالیتی كۆنتڕۆڵ دەرنەچووە. 

هیچ كام لەمانەی كە لەم دیمانەدا بەشداریان كردووە، لە بەر قازانجی خۆیان ئامادە نەبوون دەم وچاویان نیشان بدرێت و ئەوان ئاشكرا كردنی ئەم بابەتە بە لێدان لە بازرگانی خۆیان دەزانن، وەك خۆیان دەڵێن "ئەم بابەتە هەستیارە و كەسانی بەهێزی لە پشتن".

لەم بە دواداچوونەدا بۆمان دەركەوت كە زۆرینەی ڕەهای دەرمانەكانی هەرێم لە بەر نەبوونی شوێنی تایبەت بە دەرمان لە دەرمانخانەكان و كۆگاكان، بە زوویی بەسەردەچن،  بە پێی ڕێنمایی حكومەت دەبێ دەرمانەكان بەردەوام لە نێو بەڕادی تایبەت و كۆگای تایبەت هەڵبگیرێت، بەڵام  لە بەر نەبوونی چاوەدێری ئەم رێنمایانە ڕەچاو ناكرێت.

ڕێكەوتنی پزیشكەكان لە گەڵ كۆگاكان و كۆمپانیاكان و دەرمانخانەكان جۆری هەیە و لە پێدانی پارە بگرە هەتا ڤیزەی وڵاتان و تەنانەت پێشكەش كردنی كرێی ئوفیس و پێدانی پارەی سكرتێر و زۆر ڕێكەوتنی تریش، تەنیا لە بەر ئەوەی كە دەرمانەكانیان بۆ ساغ بكاتەوە، ئەگەرچی هەندێك پزیشك لە جۆری كوالیتی دەرمانەكە دەپرسێتەوە یان خۆی داوای جۆری دەرمان دەكات كە ئامادەییە بۆیان سەرف بكات، بەڵام كەم نین ئەو پزیشكانەی كە تەنانەت لە جۆری كوالیتی دەرمانەكەش ناپرسن و تەنیا بۆ دەسكەوتی پارە یان پشك، ئامادەی ساخكردنەوەی دەرمانەكە دەبێت. 

لە ساڵی 2013 پرۆژەیەك تەسلیم بە پەرلەمانی كوردستان كراوە كە پرۆژەكە باس لە كونتڕۆڵی دەرمان دەكات لە ژێر ناوی دەزگایەكی نیشتمانی، بەڵام ئەم پرۆژەیە تەنیا تەنیا لە سەر لاپەڕەیە و نەقیبی سەندیكای دەرمانسازان، پێی وایە ئەوە هەر پرۆژە نییە.  

داهاتی فرۆشتنی دەرمان بە جۆرێكە كە لە شارێك وەك سلێمانی زیاتر لە340 دەرمانخانە بوونی هەیە و ساڵانە ڕێژەی كردنەوەی دەرمانخانە بەردەوام لە زیاد بوونە و كردنەوەی هەر دەرمانخانەیەكی تازە پەیوەندی بە كۆمپانیاكانی حیزبەوە هەیە، ئەگەرچی بە پێ یاسا نابێت هیچ  پزیشكێكی دەرمانساز مۆڵەتی كار كردنی بە كرێ بە كەسی تر بدات، بەڵام لە ئێستادا زۆربەی ئەو دەرمانخانانەی كە بوونیان هەیە بە بەخشینی كرێ كە لە ملیۆنێكەوە دەست پێ دەكات هەتا سێ ملیۆن  دینار دەیبەخشن بە خاوەن مۆڵەتەكە.
 

هەواڵ

ئەمریکا پرۆسەی کشانەوەی هێزەکانی لە عێراق خێراتر دەکات

ئەمریکا لە عێراق دەکشێتەوە و رو لە هەرێمی کوردستان دەکات، خێراکردنی پرۆسەی کشانەوە لەلایەن واشنتنەوە شڵەژانی ئەمنی لە عێراق دروستکردووە.

سکای نیوزی عەرەبی لە زاری سەرچاوە سیاسییەکان رایگەیاندووە، واشنتن هێزەکانی لە بەغداوە بۆ هەرێمی کوردستان و وڵاتانی دراوسێ دەکشێنێتەوە.

بەپێی سەرچاوەکەی سکای نیوز، ئەمریکییەکان عێراقییەکانیان لە خێراکردنی پرۆسەی کشانەوە ئاگادارکردووەتەوە، پێیان راگەیاندوون، پابەندنابن بەو خشتەیەی هەردوو وڵات بۆ کشانەوە لەسەری رێککەوتوون.

تێکچوونی دۆخی ئەمنی عێراق، لەدوای کشانەوەی ئەمریکییەکان ئەگەرێکی کراوەیە، سەرەڕای پێکدادانی گروپە چەکدارەکان و مەترسی سەرهەڵدانەوەی داعش دێتەپێشەوە، کە تائێستاش پاشماوەکانی ئەو رێکخراوە مەترسین و ناوبەنا و چالاکی ئەنجام دەدەن.

بڕیارە کتوپڕەکەی ئەمریکا بەشێک لە چاودێران و بەرپرسانی ئەمنی عێراقی نیگەرانکردووە، بە ئاشکرا داوا دەکەن ئەمریکا بمێنێتەوە، چونکە عێراق و ناوچەکە بەدۆخێکی ئەمنی ناسەقامگیردا تێدەپەڕن.

بڕیاربوو هێزە ئەمریکییەکان لە مانگی ئەیلول بە پێی خشتەیەک بکشێنەوە، بەڵام بڕیارە لە ناکاوەکەی واشنتن بۆ کشانەوەی سەرجەم هێزەکانی لە بنکەکانی عەین ئەسەد و ڤیکتۆریا لە عێراق، چاوڕوان نەکراوە و شڵەژانی ئەمنی دروست دەکات.