لەدوای
رووخانی رژێمی بەعسەوە، ساڵانە 14 ملیار دۆلار بۆ هەولێر تەرخانکراوە بەڵام بەهۆی
بێ پلانی حکومەتەوە لە هاوین و زستاندا شارەکە دەخنکێت، زستان لەبەر لافاو و
هاوینیش بەهۆی بێ ئاوی
هەرکە لەفڕۆکەخانەی شارەکە دادەبەزیت،
سەدان باڵاخانەی بەرز سەرنجت رادەکێشن، باڵاخانەی دەیان نهۆمی، دیزاینی مۆدێرن کە
بە ئاستێکی بەرزی ئەندازیاری جێبەجێکراون. دانیشتوانی باڵەخانەکانیش زۆربەی
هەرەزۆریان کەسانی بیانین، هەندێکیشیان خاوەنکارەکانی شارن کە سەرمایەکانیان بە
ملیۆنان دۆلار دەخەمڵێندرێت.
ساڵانی رابردوو شارەکە زیاتر بەقەڵایەکی
دێرینی چەند سەد سەدەیی دەناسرایەوە، بەڵام وادەرەکەوێ باڵەخانە مۆدێرن و شارە
نیشتەجێ نوێکان، جێگەیان بەقەڵای دێرن لێژکردبێت.
تا رووخانی رژێمەکەی سەدام حوسەین، شاری
هەولێر، تەنها شارێکی ئاسایی بوو، بەڵام لەساڵی 2005 وە و دابینکردنی ملیاران
دۆلار لەلایەن حکومەتی نوێی عێراقی بۆ هەرێمی کوردستان، بەرەوپێشچوونێکی خێرایی
وەبەرهێنان و رێگاوبان لەشارەکەدا روویدا کە ساڵانە لە 14 ملیار دۆلار نزیک
دەبووەوە.
کە گوزەرێکی خێرا بەناو شارەکەدا دەکەیت و
لەهۆتێلە پێنج ئەستێرەییەکانی، یاخود باڵەخانە بەرزەکانی دەمێنیتەوە،
وابیردەکەیتەوە کە شتێک نییە بەناوی کێشەی کارەبا، یاخود ئاو و خزمەتگوزارییەکانی.
بەڵام کاتێک چەند کیلۆمەترێک لەو باڵەخانە
بەرزانە دوور دەکەویتەوە تێدەگەیت شارەکە لەزستان و هاویندا دەخنکێت، زستان
لەبەر لافاو و هاوینیش بەهۆی بێ ئاوی.
لە سەردەمی گەشەی زێڕینی هەولێر، کە
لەساڵانی 2008 بۆ 2014 یە، بەرپرسانی باڵای حکومەت بانگەشەی ئەوەیان دەکرد شارەکە
دەکەن بە دووبەی، بۆیە هەندێک کەس هێشتا لەبری هەولێر، دەڵێن دووبەی کوردستان و
ئێستا زیاتر ئەو نازناوە وەک تەنزێک بەکاردەهێنرێت.
مانگی تەمووز، پلەکانی گەرما لەهەولێر
هەندێکجار 50 پلەی سەدی تێدەپەڕێنێت، چاوەڕێدەکرێت بۆ هاوینی ئەمساڵ، ژمارەکە
بەرەو 55 پلە هەڵکشێ. لەدۆخێکی ئاواشدا، شارەکە لەخراپترین دۆخی بێ ئاویدایە.
رووپێوویەکان ئەوە پیشاندەدەن، زۆن و گەڕەکە
هەژارنشینەکان لەپێشەوەی گەڕەکە بێ ئاوەکانی هەولێرن، بەپێچەوانەوە ستیی و گوندە
مۆدێرنە گرانبەهاکان، کێشەیەکیان نییە بەناوی بێ ئاوی.
حاڵی حازر، قوڵی بیرێک لەشارەکە لە 550
مەتر نزیک دەبێتەوە تا دەگاتە ئاو، لەکاتێکدا لەساڵانی هەشتاکاندا، قوڵی بیرێک
لەشارەکەدا 100 مەتری تێپەڕ نەدەکرد.
دوای چەندین کۆبونەوە، لە کۆتایی کۆبونەوەی ئەمڕۆی
ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقدا، رێککەوتنی هەرێم و بەغدا لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوتی
هەرێم پەسەندکرا، بەمەش بەستەڵەکی کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغدا توایەوە و هیچ
بیانویەک بەدەست عێراقەوە نەما بۆ ناردنی مووچە.
لە کۆتایی کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق
دەنگی لەسەر دوو بڕیاردا سەبارەت بە میکانیزمی مامەڵەکردن لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییە
بیانییەکان و پرسی نەوتی هەرێمی کوردستان.
یەکەم: ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا کە کرێی دەرهێنانی نەوت
بۆ کۆمپانیا بیانییەکان، کە بۆ هەر بەرمیلێک بە 16 دۆلار دیاریکراوە، چیتر بە پارەی
کاش نەدرێت.
بەپێی بڕیارەکە، لە بری پێدانی پارە، بڕی ئەو نەوتەیان پێدەدرێت
کە هاوتای شایستە داراییەکانیانە و کۆمپانیاکان خۆیان بەرپرس دەبن لە فرۆشتنی ئەو
نەوتە لە بازاڕەکاندا.
دووەم: ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق رەزامەندیی سەرەتایی نیشاندا
لەسەر ئەنجامدانی گرێبەستێکی سێقۆڵی لەنێوان (حکومەتی هەرێمی کوردستان - حکومەتی فیدراڵی
عێراق - کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکان).
مەرجی جێبەجێکردنی ئەم بڕیارە ئەوەیە کە حکومەتی عێراق
گرێبەستەکە بەرز بکاتەوە بۆ لیژنەی راوێژکاریی وەزارەتی نەوتی عیراق.
چاوەڕوان دەکرێت لیژنەکە لە ماوەی 48 کاتژمێری داهاتوودا
وەڵامی کۆتایی خۆی بداتەوە، تاوەکو گرێبەستە سێ لایەنییەکە بە فەرمی ئەنجام بدرێت
و بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.
ئەم دوو بڕیارە بە هەنگاوی گرنگ دادەنرێن بۆ کردنەوەی گرێکوێرەی
هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان و چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان
هەولێر و بەغدا.
بە جێبەجێکردنی
بڕیارەکان، حکومەتی عێراق هیچ بیانویەکی بەدەستەوە نامێنێت بۆ نەناردنی مووچەی
هەرێم و دەبێت قۆناغ بەقۆناغ موچەی مانگەکانی مووچە خۆرانی هەرێم بنێرێت، کە تا
کۆتایی ئەمساڵ دەکاتە شەش مووچە.