هەواڵ

زارا محەممەدی، کچێک لەڕۆژهەڵاتەوە نەوەیەک پەروەردە دەکات

لە ١٣ی مانگی ١٢ی ٢٠١٩ زاینی ڕێکخراوی ئەمنستی ئینترنەشناڵ، لێخۆشبوونی نێونەتەوەیی، لە داواکارییەکی تەنگەتاوییدا کە بۆ دادوەری گشتیی سنەی نارد و نێردراوی کۆماری ئیسلامی لە ڕێکخراوی نەتەوەیەکگرتووەکانیشی لێ ئاگادار کردەوە، تێیدا هاتبوو، " زارا موحەمەدی تەمەن ٢٩ ساڵانە لە ٢٣ی مانگی مای ئەو ساڵەوە بە شێوەی هەرەمەکی دەستبەسەر و لە بەندیخانەدایە.

زارا لە پەیوەندی کاری مەدەنی بۆ بە توانا کردنی کەمینەی کورد لە ئێران لە رێگای چالاکییەکانی ئاشتیخوازنەوە و لە ناویاندا گوتنەوەی وانەی زمانی کوردی تۆمەتی هەرەشەی بۆ سەر ئاسایشی نیشتمانی خراوەتە سەر و هەروەها هاوکاری لە گەڵ گرووپە ئوپوزیسیونەکانی کورد کردووە."

لێخۆشبوونی نێونەتەوەیی لە داواکارییەکەی دا ئاماژە دەکات کە "زارا لە ٢٣ی مانگی پێنجی ئەو ساڵ لە لایەن لیباس شەخسیەکانی ئیدارەی ئیتلاعاتەوە دەستبەسەر کرا و بۆ بەندی تاکەکەسی بردرا؛ بە تایبەت لە ٦ی مانگی حەوت تا ١٦ مانگی نۆ نەیانهێشت زارا هیچ پەیوەندییەکی لە گەڵ بنەماڵەکەی هەبێت و رۆژانە بۆ ماوەی ٤ کاتژمێران بەردەوام لێپرسینەوەیان لێدەکرد.

ئەو ڕێکخراو ئاگاییدا کە لە ماوەی بەندکردنی زارا دا ئیتلاعات لە هەوڵدا بووە بە زۆر دان بە زارا دا بهێنیت کە هاوکاری پارتەکانی ئوپوزسیونی کوردی کردووە و لە ماوەی ٤ مانگدا تەنیا جارێک زارایان هیشتووە چاوی بە پاریزەرەکەی بکەوێت، لە دەمێکدا ڕەوشی تەندروستی ئەو گەلێک ناجوور بووە.

سەرئەنجام شەمە ٨ی مانگی ١ی ٢٠٢٢ی زاینی دادگای سنە بریاری پینج ساڵ زیندانی بە سەر زارا دا سەپاند.
شەمە زارا، بەرپرسی ئەنجومەنی نوژین پێش ئەوەی بچێتە نیو بەندیخانە لە دەمێکدا کۆمەڵێک لە خەڵک دەوریان دا بوو بە ئاپۆرای خەڵگی گوت کە بوونی لە نێو بەندیخانەدا ئەو بێ هیوا ناکات هەروەک پێشتریش بە ئەزموون بۆی دەرکەوتووە.

کانی محەمەدی، خوشکی زارا دەڵێت، "سزای پێنج ساڵ زیندان بۆ سەر زارا هیچ پەیوەندییەکی بە هیچکام لە چالاکییەکانی زاراوە نیە. زارا بۆ ماوەی ١٢ ساڵ خۆبەخشانە خزمەتی زمان و شوناسی نەتەوەیی کردووە و لە ئەو چوارچێوەیە نەچۆتە دەر." دەشڵێت وەک بنەماڵە دژ بە ئەو حوکمەی کۆماری ئیسلامین.

ئەو سەبارەت بە کەسایەتی زارا دەڵێت، "هەر لە ئەو کاتەدا لە نێو بنەماڵەدا خۆشەویست بووە، بە هۆی چالاکییەکانی هەمیشە جێگای ڕێز و شانازی بووە و پلەیەکی بەرزی لە ناو بنەماڵەی ئێمەدا هەیە."

داراپوور، چالاکی سیاسی پێی وانیە کە کۆت و بەند ورەی چالاکانی وەک زارا کز بکات. ئەو جەخت دەکات، ئەگەر لە کۆماری ئیسلامیدا " زیندان و ئەشکەنجە و تێرۆر و تاوان لە ئەو ٤٣ ساڵە دا توانیبێتی نەتەوەی کورد بخنکێنێ و بێدەنگیان بکات، بە گرتنی زارا و زاراکانی دیکەش دەتوانێ نەتەوەی کورد بخنکێنێت" کە ئەو پێێ وایە رژیم توانای ئەو کارەی نیە.

ئەو ئاماژە دەکات کە کۆماری ئیسلامی هەموو ڕێگاکانی تاقیکردۆتەوە و "ئەمە یەکەم جار نیە و ئاخرین جاریش نیە کە ڕۆڵەیەکی خۆشەویستی کورد وەکوو زارا بە بێ هیچ تاوانێک دەبێ بچێتە نێو زیندان".

ڕۆژنامەنووس محەمەد زادە شیدەکاتەوە کە ژنان و کچانی کوردستان نەخشێکی گەورەیان لە چالاکییەکانی نێو کۆمەڵدا هەیە و " لە پەراوێزی کۆمەڵگادا نین؛ لە لوتکەی کۆمەڵگادان بۆ دەستەبەرکردنی داخوازییە نەتەوەییەکان."

ئەو هەروەها باوەڕی وایە کە "ئەزموونی زارا بە هەموومانی گوت کە ئاوێنەیەک لە ئازایەتی، لە بوێری لە هیوا و هومێدە" و جەخت دەکات کە لە "کۆمەڵگای رۆژهەڵاتی کوردستان ناتوانین باس لە ماف و ئازادییەکان بکەین بە بێ لەبەرچاوگرتنی ڕۆڵی کچان و ژنانی ڕۆژهەڵاتی."

لە بەرنامەیەکی سەر تێلگرام کە زیاتر لە ٤٥ خولەکی خایاند و زارا و پارێزەرەکەی تێدا بەشدار بوون، پارێزەرەکەی بە ئاماژە بە ئەو تۆمەتەی خراوەتە سەر زارا کە گویا گرووپی لە دژی ئاسایشی نیشتمانی ئێران پێک هێناوە جەختی کرد کە زارا بێ تاوانە و هیچ بەڵگەیەکی لە سەر نیە.

ئەو پاریزەرە بە ڕوونی رایگەیاند کە تەنانەت هەر کەس بەڵگەیەک لە ئەم بارەیەوە بخاتە روو 'ئامادەیە لە جیاتی زارا بچێتە زیندان".

شەمەی ڕابردوو لە بەر دەم بەندیخانەی سنە زارا گوتی پاراستنی زمانی کوردی یەکێک لە ئامانجەکانی پێک هێنانی ئەنجومەنی نۆژین بووە و هەرواش دەمێنێتەوە و بەندیخانە هاوکاران و ڕیبازەکەی لە بیرنابەتەوە و دواین وتەی ئەوە بوو کە "قوڕ بە سەر ئەو دوژمنەی هیوای بە بەندیخانەیە."

لە هەمان کاتدا، ئەندامانی ئەنجومەنی نۆژین بەڵێنییان دا کە ڕێگای زارا و چالاکییەکانیان هەر درێژە پێدەدەن.

لە دەنگی ئەمریکاوە وەرگیراوە

هەواڵ

دوو کۆبونەوەی باڵا نەیتوانی مووچە دابەشبکات و ئەنجامی دوو کۆبونەوەی دیکە ماوە

کۆبونەوەی دادگای باڵای فیدراڵی و کۆبونەوەی لوتکەی یەکێتی و پارتی هیچ هەواڵێکی خۆشیان بۆ مووچە خۆران پێنەبوو، بڕیارە لە 24 کاتژمێری داهاتوودا دوو کۆبونەوەی باڵا لە بەغدا بەڕێوەبچێت و تێدا پرسی موچەی هەرێم تەوەری سەرەکی دەبێت.

ئەمڕۆ 14ـى تەمموز، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق تایبەت بە دوو سکاڵا لەبارەی نەناردنی مووچەی هەرێمی کوردستانەوە کۆبووەوە، هەرچەندە موچە خۆران چاوەڕێبوون دادگا بڕیاری ناردنی مووچە بدات، بەڵام دادگاکە بڕیاردانی لەسەر سکاڵاکان بۆ 28ـی تەمموز دواخست.

پرسی مووچەی مووچە خۆرانی هەرێم، ئەمڕۆ پارتی و یەکێتی لە ئاستی باڵادا کۆکردەوە، شاندی یەکێتی بە سەرۆکایەتی بافڵ تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتی لەگەڵ شاندی پارتی بە سەرۆکایەتی مەسعود بارزانی، سەرۆکی پارتی کۆبونەوە.

دوای کۆتاییهاتنی کۆبونەوەکە، راگەیەندراوێکیان بڵاوکردەوە کە بەشێکی تایبەتبوو بە پرسی مووچە و ئاماژە بەوەکراوە، هەموو هەوڵەکان چڕ بکرێنەوە بۆ چارەسەری کێشە و دابینکردنی مووچە شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان
وابڕیارە ئەمشەو، کۆبونەوەی چوارچێوەی هەماهەنگیی بەڕێوەدەچێت، کە لە لایەنە سەرەکیە شیعەکانی ناو حکومەت پێکهاتووە، سەرۆک وەزیرانی عێراق ئامادەی کۆبونەوەکە دەبێت و پرسی ناردنی مووچەی هەرێم تەواوەرێکی کۆبونەوەکە دەبێت.

سبەینێ، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق کۆدەبێتەوە و تاوتوێی ئەو راپۆرتە دەکات، کە لیژنە وەزارییەکەی حکومەتی عێراق ئامادەی کردووە لەسەر پرسی مووچەی هەرێم.

شێروان دووبەردانی، پەرلەمانتاری فراکسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی عێراق بە میدیای حزبەکەی راگەیاندووە، دواخستنی دانیشتنەکەی ئەمڕۆی دادگای فیدراڵی هیچ یاسایی نەبوو، تەنیا نەیانویست بڵێن لە تواناماندا نییە بڕیار بدەین، دواخستنی دادگای فیدراڵی بۆ 28 مانگ پەیامێکی ناراستەوخۆیە کە ناتوانن مووچە بنێرن.

لەبارەی هەڵوێستی فراکسیۆنی پارتی لە بەرامبەر دواخستنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان وتی: کۆتا وادەی چاوەڕوانیمان یەک هەفتەی دیکەیە و ئەگەر تا ئەو کاتە پرسی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان چارەسەر نەکرێت، هەڵوێستمان دەبێت.