تەندروستی

ئایا ڤەیب تەندروستە؟ پزیشكان وەڵام دەدەنەوە

 ڤەیپ بەهۆی ڕەنگ و تامە جیاوازەکانیەوە، بووەتە جێگای سەرنجی زۆرێک لە هەرزەکاران وگەنجان وبەشێوەیەکی بەرفراوان بەکاردێت، بەڵام ئایا ڤەیپ تەندرووستە؟
لە ئێستادا ڤەیپ،جگەرە ئەلکترۆنیەکانی دیکە، بەچەندین ڕەنگ وشێوازی ڕەنگاوڕەنگ و جۆراوجۆر، بە تامی جیاواز بەردەستن و بەشێوەیەکی بەرفراوان بەکاردێن لەلایەن خەڵکیەوە، بەتایبەتیش لەلایەن چینی هەرزەکار وگەنجەوە، تازەترین شێوازی ڤەیپیش کە لەئێستادا لەلایەن گەنجانەوە بەکاردێت بەجۆرێکە کەتەنها یەکجار بەکاردێت واتە دوای تەواوبونی ئەو تامەی تێیدایە فڕێ دەدرێت.  
لەگەڵ بەربڵاوبونی بەکارهێنەرانی ڤەیپ وجگەرە ئەلکترۆنیەکان، تویژەران لە وڵاتانی پێشکەوتوو دەیان تویژینەوەیان لەوبارەیەوە ئەنجامداوە، ئەجامی هەریەک لە توێژینەوەکان ئەنجامی سەیر لەبارەی کاریگەری و ڕادەی سەلامەتی ڤەیپ و جگەرە ئەلکترۆنیەکان ئاشکرا دەکات.
وەک دەرکەوتووە لەگەڵ ئەوەی ڤەیپ یان هەریەک لە جگەرە ئەلکترۆنیەکان بڕێکی کەمتر لە ماددە کیمیاییەکان،نیکۆتینیان تێدایە، لەگەل ئەوەشدا بەکارهێنانیان بۆ ماوەیەکی درێژخایەن هەمان کاریگەری خراپی جگەرەی هەیە، پڕۆفیسۆر تیکێت هۆشداری دەدات لەوەی کە ڤەیپەرەکان هەمیشە پشتگیرییەکی تەواو وەرناگرن بۆ ئەوەی خۆیان لە نیکۆتین ببڕن دوای ئەوەی دەگۆڕدرێن بۆ جگەرەی ئەلیکترۆنی.
وتیشی: جگەرەی ئەلیکترۆنی سەلامەتترە لە جگەرەی تەقلیدی، بەڵام هێشتا دەتوانێت لە درێژخایەندا زیانی هەبێت و لێکۆڵینەوەکان هێشتا لە قۆناغی سەرەتاییدایە.
پزیشکانی دانیش دەڵێن: ڤەیپ وەک جگەرە دەبێتە هۆی درووستبونی بۆنی دەم،شێرپەنجەی پووک، داخورانی دانەکان وکلۆربونیان.
هەروەها یەکێکیکی تر لە لایەنە خراپەکانی ڤەیپ ئەوەیە کە دەتوانیت بۆ هەمووشوینێک بە ئاسانی لەگەڵ خۆتی ببەیت، بۆ بەکارهێنان ئاسانە، ڕەنگ وتامە جۆراوجۆرەکانی وادەکات زۆرتر سەرنجڕاکێش بێت، هەر ئەمەشە حکومەتی بەریتانیا ئەم شێوازو تایبەتمەندیەی ڤەیپ وجگەرە ئەلکترۆنیەکان بەکاردێنێت بۆ بەرەنگاربونەوەی ڕێژەی بەرزی جگەرەکێشەکان هەتا ساڵی 2030.
بەشێک لە گەنجان و هەرزەکاران کە ڤەیپ دەکێشن، لەبارەی ئەزموونی خۆیانەوە دەڵێن تام و ڕەنگاوڕەنگیەکەی ڤەیپ وایکردووە جاری واهەیە دوو ڤەیپ لە هەفتەیەکدا بکێشن ، هەروەەها بەشێک لە خانمان بەپێی دیزاین وستایل وڕەنگی جلەکانیان ڤەیپەکانیان دەگونجێنن.

هەواڵ

"ئەمڕۆ 16 رۆژنامەوان دەستگیرکراون"

ئەمڕۆ، لە شاری سلێمانی، بۆ رێگرییکردن لە ئەنجامدانی خۆپیشاندان، هێزی ئەمنی لە چەندین شوێنی شەقامی سالم و بەشێک لە دامەزراوەکانی دیکە بڵاوەیان پێکرا و چەندین رۆژنامەوان و چالاکوان و بەرپرسی حیزبی دەستگیرکران.

مایک نیوز زانیویەتی، سەرلەبەیانی ئەمڕۆ، ژمارەیەک مامۆستا لەبەردەم پەروەردەی رۆژئاوا لە شەقامی سالم، لەلایەن هێزێکی ئەمنییەوە دەستگیرکراون و لەدەرەوەی شاری سلێمانی ئازادکراون.

هەروەها دوو تیمی رۆژنامەوانی کەناڵی ZOOM لە شەقامی سالم دەستگیرکراون و کەلوپەلی رۆژنامەوانییەکانیان دەستی بەسەرداگیراوە.

بەپێی زانیارییەکانی مایک نیوز، هەر لەماوەی یەک کاتژمێردا 16 لەشاری سلێمانی رۆژنامەوان دەستگیرکراون و پاش نیوەڕۆ ئازادکراون.

سەنتەری میترۆ، کە دامەزراوەیەکە بۆ بەرگریی لە رۆژنامەوانان و ئازادی رادەربڕین، ئاشکرایکردووە، دوێنێ رێکخەرانی خۆپیشاندانی مۆستایان و موچەخۆران دەستگیرکراون و ئەمڕۆش ئەم میدیاکارانە دەستگیرکراون:

راگەیاندنکارێکی کەناڵی ئازادی
تیمی رۆژنامەوانیی کەناڵی سپێدە
تیمی رۆژنامەوانیی کەناڵی پەیام
دوو تیمی رۆژنامەوانیی کەناڵی زووم
تیمی رۆژنامەوانی مۆراڵ میدیا

هەر ئەمڕۆ، کەناڵی پەیام، ئاشکرایکرد، تیمێکی رۆژنامەوانەکانیان لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستگیرکراون، بەڵام وردەکاریی زیاتریان لەوبارەیەوە بڵاونەکردووەتەوە.

لەلایەکی دیکەوە به‌رپرسێكی ره‌وتی هه‌ڵوێست له‌ سلێمانی رایگه‌یاند، هه‌ریه‌كه‌ له‌ عه‌لی حه‌مه‌ساڵح، سەرۆکی رەوت، د. غالب محه‌مه‌د و د. رێبوار كه‌ریم ئەمڕۆ له‌به‌رده‌م نوسینگه‌ی ره‌وتی هه‌ڵوێست لە سلێمانی ده‌ستگیركراون.

ئەم دۆخە ئەمنییەی شاری سلێمانی پاش ئەوەهات کە چەند رۆژێکە داخوازییەک هەبوو بۆ ئەنجامدانی خۆپیشاندان لە رۆژی پێنجشەممە، بەمەبەستی داواکردنی موچە و شایستەداراییەکانی موچەخۆرانی هەرێمی کوردستان، بەڵام بەرپرسانی ئەمنی و پارێزگار مۆڵەتی خۆپیشاندنیان نەدا، بەپاساوی ئەوەی "دۆخەکە ئێستا گونجاو نییە".

کاروان ئەنوەر، سەندیکای رۆژنامەنوسان لقی سلێمانی:
رۆژنامەوانە دەستگیرکراوەکان پاش ئەوەی خوانی نیوەڕیان بۆ ئامادەکرا ئازاد دەکرێن

رەحمان غەریب، رێکخەری سەنتەری میترۆ، بۆ کەناڵی زووم:
وتەبێژی ئاسایشی سلێمانی دەڵێت بەپێی بڕکەی 10ی یاسای رێکخستنی خۆپیشاندان، ئەمڕۆ خەڵک دەستگیرکراوە، لەکاتێکدا جارێ خۆپیشاندان نەکراوە و هیچ زیانێک نەگەیەنراوە و یاساشکێنی نەکراوە، لەدوێنێوە خەڵک دەستگیردەکەن، یاساکە کوا شتی وای تیایە؟!
خەڵک چی بکات؟ دەچن بۆ بەغداد، پێیان دەوترێت جاش و خۆفرۆش، لێرە خۆپیشاندان دەکەن دەستگیریان دەکەن
سەندیکای رۆژنامەنوسان لە سلێمانی لەبەرئەوەی یەکێتین ناتوانن پشتیوانی رۆژنامەوانان بکەن.
چارەسەری ئەمنی ناڕەزایەتییەکان فراوانتر دەکات
ئەمەی دەکرێت هەڵمەتی دەستگیرکرنە
ئێستا هێزی ئەمنی بوون بە دوژمنی کامێرا، هەرکەسێک کامێرای پێبێت دەستگیری دەکەن
هێزی ئەمنی سڵناکاتەوە و مۆبایلی کەسەکان بەزۆر دەکەنەوە و زانیارییە تایبەتەکانی دەردەهێنن

وتەبێژی دەزگای ئاسایشی هەرێم-سلێمانی بۆ مایک، عەقید سەلام عبدولخالق:
خۆپیشاندان لە سلێمانی قەدەغە نییە، ئەوەی کراوە دواخستنی خۆپیشاندان بووە، زانیاریی پێشوەختەمان هەبووە کە خۆپیشاندانەکە بەلاڕێدا دەبرێت و خەڵک زیانمەند دەبن تیایدا.
کاری ئێمە زانیاریی پێشوەختەیە و لەسەر ئەم زانیارییە رێگرییمان کردووە، لە داخوازیی و مافی مامۆستایان تێدەگەین و ئێمەش بەشێکین لە دۆخەکە.

 
ده‌ستگیركردنی ئه‌و كه‌سانه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ مامۆستایان و فه‌رمانبه‌رانی ناڕازی بڕیاریاریاندابوو ئه‌مڕۆ خۆپیشاندان به‌ڕێوه‌ببەن، به‌ڵام له‌لایه‌ن لیژنه‌ی ئه‌منی سلێمانی داخوازییەکەیان ره‌تكرایه‌وه‌ به‌بیانوی نه‌گونجاوی كاته‌ی.

مامۆستایان و فه‌رمانبه‌رانی ناڕازی داوای موچه‌كانیان ده‌كه‌ن كه‌ ماوه‌ی نزیكه‌ی 60 رۆژه‌ وه‌ریان نه‌گرتوه‌، ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌ كه‌ هێشتا حكومه‌ت پلانی بۆ دابه‌شكردنی موچه‌ی مانگه‌كانی (ئایار/5) و (حوزه‌یران/6) رانه‌گه‌یاندوه‌.