شاندە باڵاكەی عێراق دوێنێ بۆچی لەهەولێر بوو؟

رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكان لە حكومەتی هەرێمی كوردستان لە نیویۆرك رایگەیاند، هێزی پێشمەرگە بەربەستێكی گەورە بوون بۆ ئەوەی تیرۆر زیاتر پەرەنەسێنێت و لە بری جیهان بە پاڵپشتیی هێزی هاوپەیمانان رووبەڕووی داعش بووەوە و قوربانییەكی زۆری داوە.
دیندار زێباری، رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكان لە حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ئەلیز ندریتۆ، یاریدەدەری سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ نەهێشتنی كۆمەڵكوژی كۆبووەوە.
 لەوبارەیەوە  دیندار زێباری بەمیدیای پارتی راگەیاند: تیشكم خستووەتە سەر ئەو تاوانانەی دەرهەق بە گەلی كوردستان كراون و هەرێمی كوردستان باجی زۆری داوە لە پێشێلكارییەكانی دژی مرۆڤایەتی وەك ئەنفال، كیمیاباران، وێرانكردنی گوند و شارەكان تا دەگاتە هێرشە تیرۆریستییەكانی قاعیدە و داعش، لە شەڕی دژی تیرۆر حكومەتی هەرێمی كوردستان و هێزی پێشمەرگە بەربەستێكی گەورە بوون بۆ ئەوەی تیرۆر زیاتر پەرەنەسێنێت و لە بری جیهان بە پاڵپشتیی هێزی هاوپەیمانان رووبەڕووی داعش بووەوە و قوربانییەكی زۆری داوە".
پابەندبوون بە پرەنسیپەكانی مافی مرۆڤ تەوەرێكی گفتوگۆی نێوان رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكان و راوێژكاری تایبەتی سكرتێری گشتی UN بۆ نەهێشتنی جینۆساید بوو، لەوبارەیەشەوە رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكان وتی: پەسەندكردنی پلانی هەرێمی بۆ مافەكانی مرۆڤ لەلایەن مەسرور بارزانییەوە نیشانەی گرنگیدانی حكومەتی هەرێمی كوردستانە بە پاراستنی پرەنسیپەكانی مافی مرۆڤ، ئەم پلانە گشتگیرە و UN و رێكخراوەكان بەشدارن لە جێبەجێكردنی و چەند تەوەرێكی گرنگ لەخۆدەگرێت وەك نەهێشتنی ئەشكەنجەدان، نەهێشتنی بازرگانیكردن بە مرۆڤ، ئازادیی رۆژنامەوانی و رادەربڕین.
   دیندار زێباری بە ئەلیز ندریتۆی راگەیاندووە: حكومەتی هەرێمی كوردستان رژدە لە هاوكاریكردنی تیمی یونیتاد و دامەزراندنی دادگەیەك بۆ دادگاییكردنی تیرۆریستانی داعش و باسی لە هەنگاوەكانی حكومەت كردووە بەتایبەتی پڕۆژەیاسای دامەزراندنی دادگەیەكی تایبەتمەند و داوای كرد، كە UN و لایەنە نێودەوڵەتییەكان هاوكاری دادوەر و لێكۆڵەرانی هەرێمی كوردستان بكەن لە بواری مەشق و راهێنان لەسەر تاوانە نێودەوڵەتییەكان كە پێشتر ئەزمونیان لەو بوارەدا نەبووە، هەروەها جەختكراوەتەوە لەوەی پێویستە حكومەتی هەرێمی كوردستان بەشدارییەكی كارای هەبێت لە كۆنفرانس و كۆبوونەوە نێودەوڵەتییەكانی تایبەت بە جینۆساید، چونكە قوربانیی سەرەكیی تاوانی جینۆساید بووە.
 رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكان لەبارەی گەڕانەوەی ئاوارەكان رایگەیاند: بوونی میلیشیا و هێزی چەكداری دەرەكی لە شنگال و نەبوونی خزمەتگوزاریی پێویست هۆكاری سەرەكیی نەگەڕانەوەی ئاوارەكانە بۆ سەر زێدی خۆیان بوون، بۆیە پێویستە UN و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە ئەركی خۆیان هەستن لە جێبەجێكردنی رێككەوتننامەكە كە دەبێتە هۆكاری گەڕانەوەی ئاوارەكان و هێنانەدی ئارامی و سەقامگیری و نەهێشتنی مەترسییەكانی داعش.
قسەكانی دیندار زێباری لەكاتێكدایە دوێنێ، شاندێكی باڵای سەربازیی و ئەمنیی عێراق بە سەرۆكایەتیی جەنەراڵ عەبدولئەمیر ڕەشید یارەڵا، سەرۆك ئەركانی سوپای عێراق سەردانی هەرێمی كوردستانی كرد. بەپێی زانیاریەكان، لە كۆبونەوەی شاندی باڵای سەربازیی عێراق و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم و مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، پارتی داوای جێبەجێكردنی ڕێككەوتننامەی حكومەتی هەرێم و عێراق لەسەر شەنگال كردووە.
لە ڕاگەیەندراوی كۆتایی كۆبونەكەی شاندەكە و سەرۆكی هەرێمدا باس لە هەماهەنگی پێشمەرگە و سوپای عێراق و جموجوڵەكانی داعش كراوە.
هەرچەندە لە ڕاگەیەندراوی كۆتایی كۆبوونەوەی هەردوو بارزانییەكەدا لەگەڵ شاندە سەربازییەكەی عێراقدا، تەوەری سەرەكیی كۆبوونەوەكان باس نەكراوە، بەڵام بەپێی زانیارییەكان سەرۆكی پارتی و جێگرەكەی داوایان لە شاندەكە كردووە، پلانی (ڕێككەوتننامە)ی حكومەتی هەرێم و بەغدا لەسەر شەنگال جێبەجێبكەن.
ڕێككەوتننامەی شەنگال ڕۆژی نۆی تشرینی یەكەمی ساڵی ٢٠٢٠ لە نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی عێراقدا واژۆكرا، بەپێی ڕێككەوتنەكە حكومەتی عێراق دەسەڵاتی خۆی دەگەڕێنێتەوە شەنگال.
 

هەواڵ

وردەكاری گیانلەدەستدانی 46 كۆچبەر لەئەمریكا

لە شاری سان ئەنتینۆی ویلایەتی تەکساس لە هەوڵێکی قاچاخیدا لەنێوان سنوری ئەمریکا و مەکسیک نزیکەی 46 کەس بە مردوویی دۆزرانەوە.

لە شاری سان ئەنتینۆی  ویلایەتی تەکساس لەنا ترێلەیەکدا 46 کەس بەمردوویی دۆزرانەوە، کە پێدەچێت هەوڵێکی قاچاخچێتی بێت لە نێوان ئەمریکا ومەکسیک، لەگەڵ ئەوەشدا چارڵز هود بەڕێوبەری ئاگرکوژینەوەی سان ئەنتۆنیۆ ڕایگەیاندووە کە 16 کەسی دیکە هەر لەو ترێلەیەدا ڕۆژی دووشەممە دۆزراونەتەوە کە بەهۆی جەڵدەی گەرما تەندروستیان تێکچووە وگەیەنراونەتە نەخۆشخانە، کە لە نێوانیاندا چوار کەسیان تەمەنیکی کەمیان هەبووە.
بەهۆی ڕووداوەکەوە سێ کەس دەستگیرکراون 
ئە و بارهەڵگرە بارهەڵگرێکی ساردکەرەوە بوو، بەڵام هیچ یەکەیەکی تەندرووستی تیدا نەبووە، لە تەنیشت هێڵی شەمەندەفەر لە ناوچەیەکی دوور لە بەشی باشوری شارەکە دۆزرایەوە.
بەڕێوەبەری ئاگرکوژێنەوەی سان ئەنتۆنیۆپ وتیشی:  لەناو کوژراوەکاندا دوو هاوڵاتی گواتیمالای تێدا بووە کە بە ناسنامەی ساختەی یەکێتی ئەوروپا هاتوونەتە سان ئەنتۆنیۆ.
ڕووداوەکە لە ڕۆژی دووشەمەدا روویداوە کە پلەکانی گەرما لە سان ئەنتۆنیۆ کە نزیکەی 260 کیلۆمەتر لە سنوری مەکسیکەوو ودوورە بۆ نزیکەی  39 پلەی سیلیزی بەربۆتەوە لەگەڵ شێداریەکی زۆر.
ڕۆن نیربێرگ سەرۆکی شارەوانی سان ئەنتۆنیۆ ڕوداوەکەی رۆژی دووشەممەی بە کارەساتیکی ترسناك و مرۆیی ناوبرد، هەروەها وتیشی کە کوژراوەکان خێزانیان هەبووە و پێدەچیت بۆ ژیانیکی باشتر هەوڵیان دابێت.
 ڕەنگە کارەساتەکە یەکێک بێت لە کوشندەترین ڕووداوەکانی قاچاخکردنی مرۆڤ لە سنوری ئەمریکا ومەکسیک لە دەیەکانی ڕابردوودا.
هاوکات لە ساڵی 2017 شدا 10 کەس لەناو بارهەڵگرێکدا گیریان خواردبوو لە سان ئەنتۆنیۆ وەستابوو، گیانیان لەدەست دا، لە ساڵی 2019شدا 19کەسی دیکە لە بارهەڵگرێکی دیکەدا لەبەشی باشووری ڕۆژهەڵاتی شارەکە بە مردوویی دۆزرانەوە.