هەواڵ

جەنگی ئۆکرانیا دەروازەی سەرهەڵدانی قەیران و ئاوارەبوون

لە 24 ی شوباتی 2022 دا رووسیا هێرشی بۆسەر ئۆكرانیا دەستپێكرد، ئێستاش شەڕەكە بەردەوامی هەیە و چەند شارێكی ئەو وڵاتە لەلایەن سوپای روسیاوە كۆنترۆڵكراوە.
لە سەرەتای جەنگی ئۆکرانیاوە ١٣ ملیۆن کەس ئاوارەبوون،زیاتر لە پێنج ملیۆن لەو ئاوارانە ڕوویان لە وڵاتەکانی دراوسێی ئۆکرانیا کردووە،لە کاتێکدا هەشت ملیۆن لەو ئاوارانە لەناو ئۆکرانیادا لەناوچەکانی دیکەی وڵاتەکەدا ماونەتەوە.
بەپێی پۆلێنی پەنابەرەکان بەسەر وڵاتەکاندا کە نەتەوە یەکگرتوەکان لە ڕاپۆرتێکدا خستویەتیە ڕوو، پەنابەرە ئۆکرانیەکان بەم جۆرە دابەشبوون بەسەر وڵاتەکانی جیهاندا،بەشێکیان بۆ هەرێمەكانی ژێر دەسەڵاتی ڕووسیا ئاوارەبوون لەوانەش لۆهانسک،دۆنێتسک.
زیاتر لەملیۆنێك و 230 هەزار و 800 ئاوارەی ئۆكرانی چوونەتە رووسیا، ملیۆنێك و 169 هەزتار و 467 كەسیش چوونەتە پۆڵەندا، لەرۆمانیاش 90 هەزار و 297 پەنابەری ئۆكرانی نیشتەجێبوون، لەمۆڵدۆڤا 85 هەزار و 497 ئاوارەی ئۆكرانی، 75 هەزار و 307 ئۆكرانی ئاوارەی سلۆڤاكیا بوون، 34 هەزار و 452 ئۆكرانی ئاوارەی هەنگاریا و نۆ هەزار و شەش ئۆكرانیش چوونەتە بیلاروسیا، ژمارەیەك ئۆكرانیش چوونەتە ئەمریكا وچەند وڵاتێكی دیكە.
بەپێی ڕاگەیەندراوی نەتەوە یەکگرتووەکان زیاتر لە ٧٨٠ هەزار ئۆکرانی لە ئەڵمانیا و ٣٧٣ هەزار و ٩٦٥ لە کۆماری چیک و ١٢٩ هەزار و ٦٢٣ لە ئیتالیا هەن.
جەنگی ئۆکرانیا-ڕووسیا لە ٢٤ی کانوونی دووەم دەستیپێکرد،کۆچی بەلێشاوی ئۆکرانیەکان بەرەو وڵاتانی جیهان دەستی پێکرد، تا ئێستاش لێشاوی کۆچی پەنابەران بەردەوامە.
جەنگی ئۆكرانیا و روسیا تەنیا مرۆڤەكانی ئاوارە و ئۆكرانیای كاول نەكردووە، بەڵكو بووەتە هۆی دروستكردنی قەیرانی وزە و خۆراكیش لەجیهان، چونكە روسیا بەشێكی زۆر لەغازی جیهان و ئۆكرانیش بڕێكی زۆر لەگەنم و خۆراكی جیهان دابین دەكات، ئەمەش كاریگەری كردووەتە سەر بەرزبوونەوەی نرخی وزە و سوتەمەنی و خۆراك لەجیهان، بەتایبەتیش دوای سەپاندنی ژمارەیەك سزا بەسەر كەرتی وزە و ئابوری رووسیا لەلایەن ئەمریكا و وڵاتانی ئەوروپاوە.

هەواڵ

درۆنەکانی ئیسرائیل ئەحمەد حاجی رەشید راپێچی بەردەم دادگای هەولێر دەکەن

دادگای لێکۆڵینەوەی هەولێر بە تۆمەتی هەڵبەستن و مامەڵەکردن دژی ئاسایشی نیشتمانی فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ ئەحمەدی حاجی ڕەشید، ئەندامی پێشووی فراکسیۆنی کۆمەڵی دادگەریی کوردستان لە پەرمانی عێراق دەرکرد.

 دادگای لێكۆڵینه‌وه‌ی هه‌ولێر لە نوسراوێکدا سه‌رجه‌م هێزه‌ ئه‌منییه‌كان و لایه‌نی په‌یوه‌ندیدار ئاگادار کردوەتەوە، "له‌هه‌ر شوێنێك ئه‌حمه‌د حاجی ڕه‌شید، ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی كۆمه‌ڵی دادگه‌ریتان بینی ده‌ستگیری بكه‌ن، چونكه‌ له‌ دادگا سكاڵای له‌سه‌ر تۆمار كراوه‌ و فه‌رمانی ده‌ستگیركردنی بۆ ده‌رچووه‌".

فەرمانگەی لێکۆڵەرەوەی دادوەری لە دادگای لێکۆڵینەوەی هەولێر، بە نووسراوی 1980، داوای لە دادگای لێکۆڵینەوەی سلێمانی کردووە تۆمەتبارەکەیان بە دەستگیرکراوی ڕادەست بکات.

فەرمانی دەستگیرکردنەکە بە پێی ماددەی 226ـی یاسای سزادانی عێراقی دەرچووە، ئەوەیش دوای ئەوەی کەناڵی "عەهد " لە زاری ئەحمەد حاجی رەشیدەوە بڵایکردەوە،" هەندێک لایەنی کوردی خزمەتێکی گەورەیان پێشکەشی ئیسرایل کردووە و ئاسانکارییان بۆ ناردنی 10 هەزار درۆن بۆ خاکی ئێران کردووە". 

لە ماددەی 226 لەیاسای سزادانی عێراقیدا هاتوە"هەر كەسێك بەشێوەیەكی ئاشكرا سوكایەتی بە ئەنجومەنی گەل، حكومەت، دادگاكان، هێزە چەكدارەكان یان هەر دەستەیەكی نیزامی‌و دەسەڵاتێكی گشتی، بەرژەوەندی یان فەرمانگەیەكی فەرمی‌ و نیمچە فەرمی بكات، سزا دەدرێت بە زیندانیكردن بۆ ماوەیەك كە لە حەوت ساڵ زیاتر نەبێت یان حەبسكردنی یاخود غەرامەكردنی". 

دوای ده‌رچوونی فەرمانی دەستگیرکردنەکە، ئه‌حمه‌دی حاجی ره‌شید لە رونکردنەوەیەکدا بڵاویکردەوە"کەناڵی عەهد لێدوانیکی منیان بەشێواوی بڵاوکردووەتەوە، دوای قسەکردن لەگەڵ کەناڵی ناوبراو و ئاگادارکردنەوەیان، سکاڵای یاساییان لەسەر تۆمار دەکەم"، هەر بۆیە داوای لێبووردنیان کردووه‌، دوو سەرنووسەری کەناڵەکەیان لەکار دورخستووەتەوە و سەرجەم هەواڵەکەشیان لەته‌واوی گرووپی تیلیگرام و سۆشیال میدیاكانیان سڕییەوە.