هەواڵ

ئێران بۆ رێككەوتن لەسەر پۆستی سەرۆك كۆمار یەكێتی و پارتی لێكنزیك دەكاتەوە

یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان، لەسەر ئەوە رێككەوتوون كە پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق بدرێتە كەسێك كە هەردوولایان لەسەری كۆك بن و مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتیش پێی رازی بێت، دوای ئەوەی لەماوەی رابردوودا ڤیتۆی لەسەر بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق هەبوو، لەبەرامبەردا لەحكومەتی عێراق پۆستێكی دیكە دەدرێتە بەرهەم ساڵح.
بەپێی ئەو زانیاریانەی مایك لەدوو سەرچاوەی ناو پارتی و یەكێتی دەستیكەوتوون، لەماوەی چەند رۆژی رابردوودا وەفدێكی ئێرانی بەجیا لەپارێزگای هەڵەبجە و دواتریش لەهەولێر چاویكەوتووە بەبەرپرسانی باڵای یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان، ئامانجی سەرەكیش یەكلایكردنەوەی پێكهێنانی حكومەتی عێراق و رێككەوتنی یەكێتی و پارتییە لەسەر پۆستی سەرۆك كۆمار، هاوكات ئێرانیەكان ئامۆژگاری یەكێتی و پارتییان كردووە لەسەر پرسی نەوت و گاز لەگەڵ حكومەتی عێراق رێككەوتن ئەنجام بدەن.
 دوای سەردانی وەفدە ئێرانییەكە كە تائێستاش نازانرێت لەچی ئاستێكدا بوون، بە پێی زانیارییەکان پارتی و یەکێتی لەسەر کاندیدێکی هاوبەش بۆ پۆستی سەرۆکی کۆماری عێڕاق رێککەوتوون کەهیچ یەكێك لە بەرهەم ساڵح و رێبەر ئەحمەد نەبێت.
هەر بەپێی زانیاریەكان لە بەرامبەر کاندید نەکردنی بەرهەم ساڵح بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار، یەکێتی داوای پۆستێکی باڵای بۆ بەرهەم ساڵح کردووە لەگەڵ چەند دەستکەوت و پۆستێکی دیکە،   پارتیش پێشنیازی پۆستی جێگری سەرۆک وەزیرانی بۆ بەرهەم ساڵح کردووە.
لەدوای كۆبوونەوەی وەفدی ئێران لەگەڵ پارتی، هەریەک لە پارتی و چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان لە پەرلەمانی عێراق لە راگەیەندراوێکی هاوبەشدا داوایانکرد حکومەتی داهاتوو لەسەر بنەمانی سازان و هاوسەنگی و هاوبەشی پێکبهێنرێت و دەبێت کێشەکانی نیوان هەرێم و بەغدا لەسەر بنەما دەستوریەکان چارەسەربکرێن و دەرکردنی یاسای نەوت و غاز بەپێی دەستور، ئەوەش لەكاتێكدایە پێشتر پارتی لەگەڵ ڕەوتی سەدر و لایەنە سوننەكان هاوپەیمان بوو، بەڵام دوای كشانەوەی پەرلەمانتارانی سەدر دواتریش كشانەوەی سوننەكان و چوونە پاڵ هەماهەنگی شیعەكان، پارتی ڕازی بووە لەگەڵ هەماهەنگی شیعەكان گفتوگۆی پێكهێنانی حكومەتی تەوافوقی بكات.
بەپێی زانیارییەکانیش پارتی و چوارچێوەی هەماهەنگی رێککەوتوون لەسەر ئەوەی بڕیارەکەی دادگای فیدراڵی لەسەر نەوتی هەرێم هەڵپەسێردرێت تا کاتی دەرچوونی یاسای نەوت و غاز لە عێراق، هاوکات پارتیش لەگەڵ یەکێتی لە پەرلەمانی کوردستان سەرقاڵی هەموارکردنەوەی یاسای نەوت و غازی هەرێمن بۆ کردنەوەی دەرچەی یاسایی بۆ چارەسەری کێشەی نەوت و غازی هەرێم، دوای ئەوەی دادگای فیدراڵی یاسای نەوت و غازی هەرێمی رەتکردەوە.
١٣ی ئەم مانگە فراکسیۆنی سەدر دەستیان لەکارکێشایەوە و بەوەش دۆخی سیاسی عێراق کەوتە قۆناغێکی نوێوە، کە هەندێک بە کرانەوەی گرێکوێرەی چەقبەستویی سیاسی و هەندێکی دیکەش بە درێژەپێدەری گرفت و ناکۆکییەکان ناوی دەبەن، تائێستاش ڕوون نییە لەئەگەری هەڵوەشاندنەوەی رێككەوتنە كۆنەكان و ئەنجامدانی رێككەوتنی نوێ چی بەسەر دۆخی عێراق دێت.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.