حكومەتی هەرێم دڵنیایی دەداتە كۆمپانیا بیانیەكان كە لەبواری نەوت و وزەی هەرێم كاردەكەن

تائێستا دوو كۆمپانیای ئەمریكی لەهەرێم پابەندی خۆیان بەبڕیارەكانی دادگای فیدراڵی ڕاگەیاندووە، دانەغازیش فراوانكردنی كارەكانی ڕاگرت.

كۆمپانیای دانەغاز كە لە بواری وزە كاردەكات، راگەیەندراوێكی بڵاوكردووەتەوە و ئاماژەی بەوەكردووە، لەدوای هێرشە موشەكییەكانی چەند رۆژی رابردوو بڕیاریان داوە بە راگرتنی كارەكانیان لە فراوانكردنی كێڵگەی كۆرمۆر بۆ ماوەیەكەی كاتی لە سنوری چەمچەماڵ تا ئەو كاتەی دۆخەكە ئەمنییەكان ئاسایی دەبنەوە.
كۆمپانیای دانەغاز لە راگەیەندراوەكەیدا ئاماژەی بە كەوتنەخوارەوەی دوو موشەك كردووە لە رۆژەكانی هەینی و شەممەدا لە كێڵگەی كۆرمۆری هەرێمی كوردستان و باسی لەوەشكردووە كە موشەكەكان هیچ زیانێكیان نەبووە و بەرهەمهێنان بەشێوەیەكی ئاسایی بەردەوامی هەیە.
كۆمپانیاكە دەشڵێت: بەشێوەیەكی راستەوخۆ لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستاندا هەماهەنگی دەكەن كە لەگەڵ حكومەتی عێراق پاڵپشتی بەهێزی خۆیان بۆ كۆمپانیاكە دەربڕیوە.
دانەغاز ئەوەشی خستووەتەڕوو: حكومەتی هەرێمی كوردستان رێكاری پێویستی لەبارەی هێرشەكەوە گرتووەتەبەر و ئاسایشی ناوچەی كۆرمۆری باشتر كردووە و هێزێكی زیاتری سەربازی نۆ ناوچەكە دابین كردووە.
ئەمە لەكاتێكدایە، رۆژی شەممە بۆ جاری سێیەم لەماوەی 24 كاتژمێردا بە موشەك هێرشكرایە سەر كێڵگەی غازی كۆرمۆر، پاشانیش قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێم و وەزیری سامانە سروشتیەكان بەوەكالەت و وەزیری پێشمەرگە و چەند بەرپرسێكی باڵا سەردانی كۆمپانیاكەیان كرد لەكۆرمۆر.
پاشنیوەڕۆی رۆژی هەینیش، بە دوو جاری جیاواز هێرشكرایە سەر كێڵگەكە و زیاتر لە پێنج موشەك ئاڕاستەی كێڵگەكە و كۆمپانیای دانەغاز كران لە سنوری قادركەرەمی سەر بە قەزای چەمچەماڵ.
بەپێی زانیاریەكان موشەكەكان بەر هەمان شوێنی هێرشی یەكەم كەوتوون كە شووێنی فراوانكردنی بەرهەمهێنانی گازی شل بووە.
لە ٢٢ی ئەم مانگە هێرشێك كرایە سەر كۆمپانیای دانەغاز لە سنوری چەمچەماڵ لە كاتژمێر چوار و ٤٥ خولەكدا و دواتریش دژەتیرۆری كوردستان رایگەیاند، هێرشەكە لەرێگەی كاتیۆشاوە بووە.
پاتریك وارد بەڕێوەبەری جێبەجێكاری كۆمپانیای دانەغاز پێشتر باسی لەوەكردبوو، بەپێی پلانی ئەوان تاكو ساڵی ٢٠٢٣، بەرهەمهێنانی گازی سروشتی رۆژانە بە بڕی ٢٥٠ ملیۆن پێ سێجا زیاد دەكەن، واتا بڕەكەی لە ٤٤٠ ملیۆن پێ سێجاوە بۆ ٦٩٠ ملیۆن پێ سێجا زیاد دەكەن.
كۆمپانیای دانەغاز كۆمپانیایەكی ئیماڕاتییە و لە ساڵی ٢٠٠٨ەوە گرێبەستی لەگەڵ حكومەتی هەرێم هەیە بۆ پەرەپێدان و دەرهێنانی گازی سروشتی هەرێم.
هەر ئەمشەو مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەپەیامێكیدا ڕایگەیاند: حكومەتی هەرێمی كوردستان، بە پێزانینەوە لە ڕۆڵی وەبەرهێنان لە كەرتی نەوت و گاز و سەرجەم ژێرخانی گشتی دەڕوانێت و بەرگریشی لێ دەكات، وتیشی زۆر بە ڕاشكاوی دەڵێین، هێرشكردنە سەر هەر شوێنێك لە كوردستان، هێرشكردنە بۆ سەر هەموو كوردستان و خەڵكی كوردستان بە گشتی.
لەپەیامەكەی مەسرور بارزانیدا هاتووە: داوا لە خەڵكی كوردستان دەكەم كە ئیرادەیان بەهێز بێت، ئەمە هێرشێكی ئاشكرایە بۆ سەر ژێرخانی ئێمە و بەشێكە لە هەوڵێكی تێكدەرانە بۆ وەستاندنی ئێمە لە پلانە ستراتیجییەكان و كارنامەی چاكسازیمان. بەڵام دلنیابن وەك هەمیشە خۆڕاگر دەبین .
 لەلایەكی دیكەوە كۆمپانیای (شلومبێرگەر)ی ئەمریكی كە لە بواری خزمەتگوزاری نەوتی هەرێمدا كار دەكات، پابەند بوونی خۆی بە بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی عێراقەوە راگەیاند و مەرجەكانی پەسەند دەكات.
لەدوای بڕیاری كشانەوەی كۆمپانیای (بەیكەر هیوز)ی ئەمریكی كە لەبواری خزمەتگوزاری نەوتی هەرێمدا كاری دەكرد، لە نوسراوێكدا بۆ وەزیری نەوتی عێراق كۆمپانیای (شلومبێرگەر)ی ئەمریكی كە ئەویش لە بواری خزمەتگوزاری لە كێڵگە نەوتییەكانی هەرێمی كوردستان كار دەكات پابەند بوونی خۆی بە بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی عێراق و مەرجەكانی وەزارەتی نەوتی عێراقەوە راگەیاند.
دوای بڕیاری كشانەوەی دوو كۆمپانیای ئەمریكی و راگرتنی فراوانكردنی كارەكانی دانەغاز، هەر ئەمڕۆ، جوتیار عادل وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەنوسان و لە وەڵامی پرسیارێكدا لەبارەی  كشانەوەی چەند كۆمپانیایەكی بیانی وتی: كۆمپانیاكان دڵنیا دەكەینەوە كە دۆخێكی سەقامگیریان بۆ دابین دەكەین تا بتوانن بەردەوامی بەكارەكانیان بدەن لە هەرێمی كوردستان.
وتەبێژی حكومەتی هەرێم وتیشی: سەرجەم رێگا دیبلۆماسی و سیاسی و یاساییەكان بەكاردەهێنین بۆ بەرگریكردن لە كۆمپانیاكان و گرەنتی دابینكردنی ئاسایش و سەلامەتی بۆیان.

هەواڵ

سەدر بۆچی خۆپیشاندانە ملیۆنیەكەی دواخست؟

موقتەدا سەدر رێبەری ڕەوتی سەدر بەتویتێك خۆپیشاندانی ملیۆنی لایەنگرانی لەبەغدا دواخست، كە ئەوەش بڕیارێكی كتوپڕی سەدر بوو وەك هەمیشە،ئەوەش لەكاتێكدایە،  ئەمرۆ وەزیرەكەی لایەنە شیعەكانی ناو چوارچێوەی هەماهەنگی بە هەوڵدان بۆ نانەوەی شەڕی ناوخۆ تۆمەتبار كرد.
موقتەدا سەدر رێبەری ڕەوتی سەدر ئەمرۆ لەتویتێكدا رایگەیاند خۆپیشاندانی ملیۆنی رۆژی شەممەی داهاتوو دوادەخات، بەڵام راشیگەیاند تا بەدەستهێنانی داواكاری خۆپیشاندەران لەمانگرتن بەردەوام دەبن.
سەدر لەتویتەكەیدا نوسیویەتی: گەل لەمانگرتن بەردەوام دەبێت تا داواكارییەكانی جێبەجێ دەكرێت، بەڵام كاتی خۆپیشاندانە ملیۆنیەكە بۆ رۆژی شەممەی داهاتوو دوادەخەین تا كاتێكی دیكە و رێنمایی نوێ دەدەین.
هەرچەندە پێشتر سەركردەیەكی نزیك لەموقتەدا سەدر رایگەیاندبوو داواكاری خۆپیشاندانی لایەنگرانی چوارچێوەی هەماهەنگی، موقتەدا سەدر ناترسێنێت لەوەی خۆپیشاندانی ملیۆن ڕێكبخات، بەڵام وەك بەشێك لەمیدیا عێراقیەكان بڵاویانكردووەتەوە هۆكارەكەی ئەوەیە كە سەدر ترسی ئەوەی هەبووە لەكاتی خۆپیشاندانی ملیۆنی رۆژی شەممە لەنێوان لایەنگرەكانی و لایەنگرانی هەماهەنگی شیعەكان ئاڵۆزی دروست ببێت و دۆخەكە لەدەست دەربچێت.
پێشتر ساڵح محەمەد عێراقی كە بەوەزیرەكەی سەدر ناسراوە، لەتویتێكدا رایگەیاند: سێ یەكی پەكخەر یاری بە ئاگر دەكەن، كە مەبەست لێی هەماهەنگی شیعەكان و لایەنەكانی نزیك لێیەتی، هەروەها تۆمەتباریشی كردن بە نانەوەی ئاژاوە و هەوڵدان بۆ دروستكردنی شەڕی ناوخۆ لەنێوان گەلانی عێراق، هاوكات تۆمەتباریشی كردن بەوەی دەیانەوێت توندوتیژی بەرامبەر هێزە ئەمنیەكان بەكاربهێنن.
وەزیرەكەی سەدر ئەوەشی خستەڕوو: ڕەوتی سەدر بۆ چاكسازی خۆپیشاندان دەكات، بەڵام هەماهەنگی شیعەكان دژ بە چاكسازی خۆپیشاندان دەكات، وتیشی هەرچەندە تێبینیمان هەیە لەسەر ئەنجومەنی باڵای دادوەری بەڵام هێرشكردنەسەری هێڵی سورە.
رەوتی سەدر و هەماهەنگی شیعەكان شەقام بۆ فشار خستنە سەر یەكتر بەكاردەهێنن، رۆژی 30 ی مانگی رابردوو لایەنگرانی رەوتی سەدر چوونە ناو بینای پەرلەمانی عێراق و دەستیان بەسەرداگرت، دواتریش هەماهەنگی شیعەكان داوایان لەلایەنگرانیان كرد بچنە ناوچەی سەوزی بەغدا.
لە 10 ی ئۆكتۆبەری ساڵی رابردوەوە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەچووە، بەڵام جگە لە هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمان لایەنە عێراقیەكان نەیانتوانیوە سەرۆكوەزیران و سەرۆك كۆمار هەڵبژێرن، ئێستاش سەدر داوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان و هەماهەنگی شیعەكانیش داوای مانەوەی دەكەن.