دەستەی مافی مرۆڤ و داواكاری گشتی ھەرێم و تیمی پارێزەرانی دەستگیركراوانی بادینان، لە بارەی ئازادكردنی گیراوانی بادینان كۆدەبنەوە، ئەوەش لەكاتێكدایە دوێنێ ئەوە ئاشكرابوو كە یەكێك لەگیراوانی بادینان بەهۆی مانگرتنەوە دۆخی تەندروستی تێكچووە.
دەستگیركراوانی باینان بەھۆی مانگرتنیان لە زیندان، رەوشی تەندروستییان تێكچووە و بەشدار حەسەن، سەرۆكی تیمی پارێزەرانی دەستگیركراوانی بادینانیش بە رۆژنامەنوسانی راگەیاند: بە مەبەستی ئازادكردنی بە مەرجی دەستگیركراوان لەگەڵ ئەنجومەنی دادوەری و سەرۆكی داواكاری گشتی و دەستەی مافی مرۆڤ ئەنجام دەدەین و چاوەڕوان دەكرێت بڕیاری دڵخۆشكەر لە بارەی ئازاد كردنیانەوە بدرێت.
لە ڕۆژی 22ی تەمموزەوە پێنج دەستگیركراوی بادینان مانگرتنی تا مردنیان لە خواردن و خواردنەوە ڕاگەیاند، دووشەو لەمەوبەر بەهۆی كاریگەریی مانگرتنەكەوە یەكێك لە مانگرتووەكان بەناوی نێچیرڤان بەدیع دۆخی تەندروستیی تێكچووە و تووشی خوێنبەربوون بووە.
پاش ئەوەی دادگای هەولێر بڕیاری ئازادكردنی بەشێك لە دەستگیركراوانی بادینانی دەركرد و بەپێی بریارەكە دەبوایە یەكەم ڕۆژی جەژنی قوربان ئازاد بكرانایە، بەڵام بەبێ بوونی هیچ بیانوییەك بڕیارەكە ڕاگیراوە، لە بەرامبەردا لە ڕۆژی 22ی تەمموزەوە نزیكەی 60 لە دەستگیركراوانی بادینان، مانگرتنیان لە خواردن و خواردنەوە تا مردن ڕاگەیاندووە.
لە سەرەتادا ھەریەكە لە یوسف شەریف، مەحمود ناجی، كۆڤان تاریق جوبرائیل، ئەمجەد یوسف و نێچیرڤان حاجی، مانگرتنیان ڕاگەیاند، دواتر ژمارەی مانگرتوان بەرزبووەوە بۆ 60 كەس، لە ئێستادا تەندروستی بەشێك لە مانگرتووەكان بەرەو خراپیی دەڕوات و مەترسیی لەسەر ژیانیان دروستبووە.
هەموو ڕۆژانێكی یەكشەممە دەستگیركراوانی بادینان بۆ ماوەی یەك كاتژمێر ڕێگەیان پێ دەدرێت بڕۆنە حەوشەی زیندانەكە، بەڵام دەستگیركراوە مانگرتووەكان ئەوەشیان ڕەتكردووەتەوە.
هەر ئەمڕۆ، ھەریەك لە سەرۆكی ئەنجومەنی دادوەری و سەرۆكی داواكاری گشتی و سەرۆكی دەستەی سەربەخۆی مافەكانی مرۆڤ لە ھەرێمی كوردستان كۆبوونەوە و گفتوگۆیان كرد لەبارەی پرسی ئازادكردنی مەرجدار.
مونا یاقو، سەرۆكی دەستەی سەربەخۆی مافەكانی مرۆڤ لە ھەرێمی كوردستان ڕایگەیاند: ھەرسێ لایان كۆك بوون لەسەر ئەوەی، بە ھیچ شێوەیەك كاركردن بە ئازادكردنی مەرجدار ڕاناگیرێت، بە مەرجێك مەرجە یاساییەكان بیگرێتەوە.
سەرۆكی دەستەی سەربەخۆی مافەكانی مرۆڤ وتیشی: ھەر كەسێك خۆی بە شایانی بزانێت بە پێی ئەو تەسەلسولەی لە یاسادا ھاتوە، داواكاری پێشكەش بكات، داواكاری گشتی ڕای خۆی دەڵێت و پاشان ئەنجومەنی دادوەری بڕیاری خۆی دەدات، پاش ئەوەی بە جودا تەماشای ھەر یەك لە كەیسەكان دەكەن.
زیندانیانی بادینان ژمارەیەكی زۆریان چاوەڕێی ئازادكردن لەكاتێكدا بەپێی یاسا و ئەو حوكمەی لەزیندان بەسەریان بردووە دەبوو زۆرێكیان ئازاد بكرێن، بەڵام بەوتەی رێكخراوی سی پی تی ئەمریكی داواكاری گشتی پاشگەزبووەتەوە.
دوای حەوت ساڵ لە داگیرکردنی؛ بەپێی رێککەوتنێک لەگەڵ دەسەڵاتی نوێی
دیمەشق، سوپای تورکیا لە شاری عەفرینی رۆژئاوای کوردستان دەکشێتەوە.
سوپای تورکیا بەچەند قۆناغێک لە شاری عەفرینی رۆژئاوای کوردستان
کشایەوە و شارەکە رادەستی حکومەتی نوێی سوریا دەکرێتەوە.
تورکیا
لە ناوەندی شاری عەفرین دەکشێتەوە
بە گوێرەی میدیا ناوخۆیی و جیهانییەکان لە کاتژمێرەکانی
رابردوودا یەکەکانی سوپای تورکیا و پۆلیسی تورکیا بنکە و بارەگاکانیان لە شاری
عەفرین و شارۆچکەی جەندریس و دەروبەری حەلەب-یان رادەستی هێزەکانی سەر بە حکومەتی
سوریا کردوەتەوە.
هەر بەپێی زانیارییەکان، سوپای تورکیا چوار گۆشەی عەفرین و
جەندریس و هەموو ئەو قوتابخانە و باڵەخانانەیان چۆڵکردوە کە پێشتر کردبوویانە بنکە
و بارەگای سەربازیی.
سوپای تورکیا لە دەرەوەی شاری عەفرین چەند بنکەیەکی سەربازی هەیە،
ئەوەش لە چوارچێوەی دابەشکردنەوەی هێزەکانی لەنێو رۆژئاوای کوردستان و خاکی
سووریادایە بە گوێرەی ئەو رێککەوتنەی لەگەڵ دەسەڵاتی نوێی سووریا هەیەتی.
پانۆرامای
سەرەتای هێرشەکانی تورکیا و داگیرکردنی عەفرین
سوپای تورکیا لە 20ـی کانوونی دووەمی 2018 تۆپبارانی ناوەندی
شاری عەفرین و گوندەکانی ڕاجۆ، شیێ، بلبلێ، شەرا، جندرێسی دەوروبەری کرد، ئامانجی
تۆپبارانەکەش ڕێگەخۆشکردن بوو بۆ ئەوەی گرووپە میلیشیاکانی هێرشێکی زەمینی بۆ سەر
عەفرین دەست پێ بکەن.
لەو هێرشانەدا خانووی هاوڵاتییانی سڤیل، قوتابخانەکان، دامەزراوە
فەرمییەکان، نەخۆشخانەکان، مزگەوتەکان، شوێنە مێژوویی و پیرۆزەکان و ژێرخانی
عەفرین وێران کران.
بە هۆی هێرشەکانەوە زیاتر لە 300 هاوڵاتیی سڤیل شەهید و زیاتر لە
700 هاوڵاتی دیکەش برینداربوون. سەرەڕای ئەوەش نزیکەی 350,000 هاوڵاتیی لە
زێدی خۆیان دەرکران، بەشێکی زۆریان لە گوندەکانی نێوان عەفرین و حەلەب نیشتەجێ
بوون، بەشێکی دیکەشیان ئاوارەی ناوچەکانی رۆژئاوای کوردستان و بەشێکیش لە هەرێمی
کوردستان بوونە پەنابەر.
داگیرکردنی عەفرین
دوای 58 ڕۆژ لە شەڕ، سوپای تورکیا و گرووپە میلیشیاکان لە 18ـی
ئاداری 2018 چوونە نێو شاری عەفرین و گوندەکانی دەوروبەری، لەو کاتەوە ماڵ و
دووکان و شوێنی کارکردنی هاوڵاتییانی کورد تاڵان کران.
هەروەها بەگوێرەی ئامار و زانیاریی چالاکوانانی داکۆکیکار لە
مافەکانی مرۆڤ، لە ماوەی ڕابردوودا زیاتر لە 8500 کوڕ و کچی کورد لەلایەن گرووپە
میلیشیاکانەوە لە پێناو وەرگرتنی سەرانە لە خێزانەکانیان ڕفێندروان، لە نێویشیاندا
چارەنووسی زیاتر لە 2000 هاوڵاتی تا وەکو ئێستا نادیارە.
گۆڕینی دیمۆگرافیای عەفرین
دوای دەرکردنی هاوڵاتییانی کورد لە زێدی خۆیان، هەزاران
عەرەبی دیمەشق و پارێزگای ئیدلیب و ناوچەکانی دیکەی سووریا لە عەفرین لە سەر موڵک
و ماڵی هاوڵاتییانی کوردەکان نیشتەجێ کران، لەو کاتەوە دیموگرافیای عەفرین لە گۆڕاندایە.
جیا لەوەی سەدان هەزار دار زەیتوون بڕدران و لە نێو بران، هەزاران دار زەیتوونی تر
و داری بەری دیکە هەڵکەندراون و بەرەو ناوچەی دیکە بردراون.
لە دوای داگیرکردنی عەفرین تا وەکوو ئێستا زۆرینەی ناوچە
شوێنەوارییەکانی عەفرین لەلایەن سەربازانی تورکیاوە هەڵکەندراون پارچەکانیان
دزراوە.
بەگوێرەی زانیاریی چالاکوانان بواری شوێنەوارناس، پارچە
شوێنەوارییەکانی گردی جندرێس، قەڵای نەبی هۆری، قەڵای سەمان و ئەشکەوتی دوو دەری
دزراون لەلایەن گرووپە میلیشیاکان دزراون.
ڕێکخراوی مافەکانی مرۆڤ لە عەفرین بڵاوی کردووەتەوە، سوپای
تورکیا و میلیشیاکان زیاتر لە 50 شوێنەواری مێژوویی و مەزارگە ئاینییەکانیان
هەڵکەندووە و زیاتر لە 20،000 پارچە کەلوپەلی شوێنەواریان گواستویاننەوە بۆ تورکیا.
لە عەفرین چەندین شوێنی مێژوویی هەیە، جگە لە قەڵای هۆری، قەڵای
سامان، ئەشکەوتی دودری، کەنیسەی مارمارۆن و دەیان شوێنی دیکە نزیکەی 25 گردی
مێژووییان هەیە، کە زۆربەیان بە درێژایی ڕووباری عەفرین ڕیزکراون و مێژووەکەیان
دەگەڕێتەوە بۆ بۆ 2000 ساڵ بەر لە زایین.