هەواڵ

وەزارەتی خوێندنی باڵا كرێی خوێندن كەمدەكاتەوە

وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی حكومەتی هەرێم بڵاویکردەوە، بڕیاردراوە کرێی خوێندن لە زانکۆ و پەیمانگە حکومییەکانی هەرێم بەڕێژەی (45%) لەگشت قۆناغەکانی خوێندنی بەرایی و خوێندنی باڵا (پارالێل – ئێواران)، هەروەها کرێی خوێندنی زانکۆ و پەیمانگە تایبەتەکان بەپێی ئەنجامەکانی ڕێزبەندی نیشتیمانی، بەڕێژەی (10 بۆ 20 %) بۆ سەرجەم قۆناغەکانی خوێندن کەمکردەوە.
وەزارەتی خوێندندی باڵای حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕاگەیەندراوێکی  لەبارەی کەمکردنەوەی کرێی خوێندن لە زانکۆ و پەیمانگا حکومی و تایبەتەکان بڵاوکردەوە.
لە ڕاگەیەندراوەکەی وەزارەتی خوێندنی باڵای حکومەتی هەرێم هاتووە: بە لەبەرچاوگرتنی بارودۆخی دارایی هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان، وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی، کرێی خوێندن لە زانکۆ و پەیمانگە حکومییەکانی هەرێمی کوردستان بەڕێژەی (45%) لەگشت قۆناغەکانی خوێندنی بەرایی و خوێندنی باڵا (پارالێل – ئێواران)، هەروەها کرێی خوێندنی زانکۆ و پەیمانگە تایبەتەکان بەپێی ئەنجامەکانی ڕێزبەندی نیشتیمانی، بەڕێژەی (10 بۆ 20 %) بۆ سەرجەم قۆناغەکانی خوێندن کەمکردەوە.
لەوبارەیەوە عەباس ئەکرەم وتەبێژی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی لە لێدوانێکدا بەمایكی وت: هەرێمەکەمان بە بارودۆخێکی تایبەت گوزەر دەکات بە شێوەیەک پێویستە هەموان ڕەچاوی بارو گوزەرانی دارایی خەڵکی خۆمان بکەین و لە هەمان کاتیشدا بتوانین هەلی خوێندن بۆ قوتابیان و خوێندکارانی هەرێمەکەمان دەستەبەر بکەین، لەو چوارچێوەیەشدا وتی: بۆ ئەوەی گیانی کێبڕکێی زانستی لە دامەزراوە ئەکادیمیەکان بپارێزین و بە لەبەرچاوگرتنی باوردۆخی هاوڵاتیان وەزارەتی خوێندنی باڵا بڕیاریدا بە کەمکردنەوەی کرێی خوێندن لە زانکۆ و پەیمانگە حکومی و تایبەتەکان.
عەباس ئەكرەم وتیشی: ئامانجی وەزارەتەکەمان لە کەمکردنەوەی کرێی خوێندن لە زانکۆ و پەیمانگەکان بە لەبەر چاوگرتنی باری دارایی هاوڵاتیانی کوردستان و ڕەخساندنی هەلی زیاتری خوێندن و پەرەپێدانی تواناکانی گەنجانی هەرێمەکەمانە، لەهەمان کاتدا ئەم هەنگاوە یارمەتیدەر دەبێت لە پاراستنی سەرمایەی نیشتمانی و بەکارهێنانی لە گەشەپێدانی زانکۆکان.
وتەبێژی وەزارەتی خوێندنی باڵا ئەوەشی خستەڕوو: فەرمانی وزاری کەمکردنەوەی کرێی خوێندن ئاراستەی گشت زانکۆ و پەیمانگە حکومی و تایبەتەکانی هەرێمی کوردستان کراوەو بۆ ئەمساڵی خوێندن دەچێتە بواری جێبەجێ کردن، بەم شێوەیەی خوارەوە:
زانکۆ حکومییەکان:
داشکانی ڕێژەی (45%) لە کرێی خوێندنی (پارالێل) و (ئێواران)ی گشت قۆناغەکانی خوێندنی بەرایی و خوێندنی باڵا لە سەرجەم زانکۆ حکومییەکان و دامودەزگاکانی تری وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بۆ ساڵی خوێندنی (2022-2023).
زانکۆ تایبەتەکان:
کەمکردنەوەی کرێی خوێندن بەپێی ئەنجامەکانی ڕیزبەندی نیشتمانی زانکۆکانی کوردستان دەبێت بەم شێوەی خوارەوە:
– ئەو زانکۆیانەی دەکەونە گروپی B، بەڕێژەی (10%) کرێی خوێندن کەمدەکرێتەوە.
– ئەو زانکۆیانەی دەکەونە گروپی C، بەڕێژەی (15%) کرێی خوێندن کەمدەکرێتەوە.
– ئەو زانکۆیانەی دەکەونە گروپی D، بەڕێژەی (20%) کرێی خوێندن کەمدەکرێتەوە.
– سەرجەم پەیمانگە تایبەتەکان و کۆلێژە زانکۆییەکان بەڕێژەی (20%) کرێی خوێندنیان کەمدەکرێتەوە.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.