هەواڵ

راپۆرتێك: لە %65 ی ئەو ئێزدیانەی لەكەمپەكاندان تووشی نەخۆشی دەروونی بوون

Mic
2022-11-23

بەپێی راپرسی رۆژنامەیەك، كە لەناو ئێزیدییە ئاوارەبووەكانی هەریەكە لە كامپەكانی مام ڕەشان و شێخان ئەنجامدراوە دەركەوتووە،  ڕێژەی لە ٦٥% ی دانیشتوانی ئەو دوو كامپە تووشی نەخۆشییە دەروونییەكان بوون، زۆرینەشیان ژنانن.
ڕۆژنامەی بی ئێم سی سایكۆلۆجی، كە تایبتە بە پرسە پزیشكیەكان لە ڕاپۆرتێكدا بڵاویكردووەتەوە:  قەیران و حاڵەتە فریاگوزارییەكان، كە لە ئەنجامی شەڕ و كارەساتە سروشتی و مرۆییەكانەوە دروست دەبن، مەترسیی گەورەیان لەسەر باری دەروونی ئەو كەسانە دروستكردووە، كە زیانیان بەركەوتووە و لە ئەنجامیشدا كاریگەری لەسەر دەروونییان هەبووە.
لە ڕاپۆرتەكەدا هاتووە: هێرشەكەی داعش بۆسەر سنوری ناوچە ئێزدی نشینەكان لە ساڵی ٢٠١٤ دا بووەتە هۆی ئاوارەبوونی ٤٠٠ هەزار كەس و هەروەها شەش هەزار ژن و كچ ڕفێنران و كرانە كۆیلە، لەوێش مامەڵەی نامرۆڤانەیان لەسەر دەستی ئەو تیرۆرستانەوە لەگەڵ كرا.
ئەو رۆژنامەیە لەراپۆرتەكەیدا ئەوەشی خستووەتەڕوو: زۆربەی ئەو ئێزیدیانەی، كە لە كاتی هێرشەكەدا بەدیلی لەلایەن تیرۆرستانی داعشەوە ڕفێندرابوون و دواتر لە ڕێگە جیاوازەكانەوە ئازادكراون تووشی نەخۆشیی دەروونی بوون، كە زۆرینەی ئەوانەش هەڵگری نەخۆشی خەمۆكین.
لە بەشێكی دیكەی ڕاپۆرتەكەدا باسلەوەشكراوە، ژمارەی ئەو ئاوارە ئێزدییانەی لە لە ئێستادا لە هەردوو كامپی مام ڕەشان و شێخان لە سنوری دهۆك نیشتەجێن ژمارەیان دەگاتە ١٠ هەزار و ٤١١ كەس، كە ڕێژەی لە ٥٠.٩% یان ژنن و تەمەنیان لەنێوان ١٨ بۆ ٧٧ ساڵدایە.
هەروەها ئەوەش لەراپۆرتەكەدا هاتووە: ڕێژەی لە ٦٥% ی ئەو ئاوارە ئێزیدییانەی لەو دوو كامپەدان حاڵەتی تێكچوونی دەروونییان هەیە، بەجۆرێك لە ١٤%یان نەخۆشیی دەروونی مامناوەندییان هەیە، لە ٣٦%یان نەخۆشی دەروونی سووكیان هەیە و لە هەمانكاتیشدا لە ١٥% ی ئەو ئاوارانە نەخۆشیی دەروونی توندیان هەیە.
لە كۆتای ڕاپۆرتەكەدا ئەوەخراوەتەڕوو: ژنانی دانیشتووی ئەو دوو كامپەی سنوری شاری دهۆك زۆرترین ڕێژەی حاڵەتەكانی تێكچوونی دەروونی و نەخۆشییە دەروونییەكانیان هەیە.

More News

Most Popular

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

Mic
2024-07-25

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.