"سەرۆكی حكومەت و وەزیری دارایی یاسای خانەنشینی یەكگرتووی عێراق جێبەجێ نەكەن فەرمانی دەستگیركردنیان بۆ دەردەچێت"

بەوتەی پارێزەرێك ئەگەر حكومەتی هەرێم یاسای خانەنشینی یەكگرتووی عێراق جێبەجێ نەكات دوای هەشت رۆژ لەدەرچوونی، سەرۆكی حكومەت و وەزیری دارایی تووشی لێپرسینەوەی یاسایی دەبن و فەرمانی دەستگیركردنیان بۆ دەردەچێت، وتەبێژی یەكێتی خانەنشینانی كوردستانیش دەڵێت ئەگەر جێبەجێ نەكرێت دووبارە دۆسیەكە دەجوڵێنینەوە.
عوسمان سدیق وتەبێژی یەكێتی خانەنشینانی كوردستان بەمایكی وت: ئێمە دوای ئەو سكاڵایەی لەدادگای فیدراڵی عێراق یەكلاییمان كردەوە بۆ ماوەیەك تا رێوشوێنە یاساییەكانی دادگای فیدراڵی تەواو دەبن چاوەڕێ دەكەین.
وتیشی: پاش ئەو ماوەیە بەڕاوێژكردن لەگەڵ پارێزەران و یاساناسان بڕیاری خۆمان دەدەین كە ئایا هەنگاوی داهاتوومان چی دەبێت، بێگومان ئەگەر وەزارەتی دارایی هەرێم بڕیارەكە جێبەجێ نەكات ئەوا جارێكی دیكە دۆسیەكە دەجوڵێنینەوە و دادگای فیدراڵی عێراقی لێ ئاگادار دەكەینەوە.
بەشدار حەسەن پارێزەری خۆبەخش كە سكاڵاكەی لەدادگای فیدراڵی عێراق جوڵاندووە بەمایكی وت:لەڕووی یاساییەوە دەبێت لەڕێگەی دادنوسەوە هۆشدارییەك بدەینە سەرۆكی حكومەت و وەزیری دارایی كە دەبێت لەماوەی هەشت رۆژدا بڕیارەكە جێبەجێ بكەن.
وتیشی: بەپێچەوانەوە تووشی لێپرسینەوەی سزایی دەبن بەپێی ماددەی 329 بڕگەی دوو لەیاسای سزادانی عێراقی و فەرمانی دەستگیركردنیان بۆ دەردەچێت.
رۆژی چوارشەممە، 23ی تشرینی دووەمی 2022، دادگای فیدراڵیی عێراق تاوتوێی سكاڵایەكی كرد كە لەلایەن ژمارەیەك خانەنشین و بەرپرسی رێكخراوی یەكێتیی خانەنشینانی كوردستانەوە لەسەر هەریەك لە مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێمی كوردستان و ئاوات شێخ جەناب، وەزیری دارایی تۆمار كرابوو، دواجار بڕیاری دا بە هەڵوەشاندنەوەی یاسای خانەنشینیی یەكگرتوو ژمارە 27ی ساڵی 2006 و پابەندكردنی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە جێبەجێكردنی یاسای خانەنشینیی یەكگرتووی ژمارە 9ی ساڵی 2014ی هەمواركراوی عێراق.
لە سكاڵاكەدا داواكرابوو مووچەی خانەنشینانی هەرێمیش وەك بەغدای لێبێت كە كەمترینی بڕی 500 هەزار دینارە، بەڵام لەهەرێم 220 هەزارە.
 دادگای فیدراڵی بڕیاریدا بە:
یەكەم: نادەستوری بونی كاركردنی دەسەڵاتی هەرێم بە یاسای خانەنشینیی ژمارە ٢٧ی ساڵی ٢٠٠٦ی هەڵوەشاوە.
 دوەم: پابەند كردنی دەسەڵاتی هەرێم بە كاركردن بە یاسای خانەنشینیی یەكگرتوی عێراق ژمارە ٩ی ساڵی ٢٠١٤ی هەمواركراو لە هەرێمی كوردستان).
پێشتر حازم ئیسماعیل ، بەڕێوەبەری گشتیی خانەنشینیی هەرێمی كوردستان رایگەیاندبوو: هیوادارم یاسای خانەنشینی یەكگرتووی ژمارە 9ی ساڵی 2014ی هەمواركراوی عێراق لە هەرێمی كوردستانیش جێبەجێ بكرێت، چونكە ئەو یاسایە دادپەروەریی زیاتری تێدایە بەراورد بە یاسای خانەنشینیی هەرێمی كوردستان.
وتیشی: چاوەڕێی بڕیاری پەرلەمانی كوردستان و ئەنجوومەنی وەزیرانین، دەبێت ئەوان بڕیارەكە لە هەرێمی كوردستان پەسند بكەن ئەو كات دەتوانین كاری پێ بكەین.
بەوتەی بەرێوەبەری گشتیی خانەنشینانی هەرێمی كوردستان، پێشتر ئەوانیش داوایان لە حكومەتی هەرێمی كوردستان كردووە كە كار بە یاسای ژمارە 9ی ساڵی 2014ی هەمواركراوی عێراق بكرێت، بەڵام پێشتر لەبەر ئەوەی سیستمێكی ئەلكترۆنیی نەبوو نەیاندەزانی ئەگەر ئەو یاسایە جێبەجێ بكەن ئەوە چەند داهاتی پێویستە، بۆیە یاساكە جێبەجێ نەكرا.
لە یاسای خانەنشینی ژمارە 27ی ساڵی 2006 كە لە هەرێمی كوردستان كاری پێدەكرێت، كەمترین مووچەی خانەنشینی نابێت لە 150 هەزار دینار كەمتر بێت، بەڵام بەگوێرەی یاسای هەمواركراوی خانەنشینی یەكگرتووی عێراق، كەمترین مووچەی خانەنشینی لە 500 هەزار دینار كەمتر نییە.

هەواڵ

وردەكاری دواخستنی دانیشتنێكی دادگای فیدراڵی عێراق لەبارەی درێژكردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی كوردستان

دانیشتنی دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان بۆ حەوتی شوبات دواخرا، نوێنەرانی هەرێم پاساوی ئامادەنەبوونیان  خراپیی کەشوهەواوە بووە.
 بڕیار بوو ئەمڕۆ سێشەممە، 31-01-2023، دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی سکاڵایەک کۆببێتەوە کە لە دژی درێژکردنەوەی تەمەنی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکراوە، بەڵام رێبوار ئەوڕەحمان وتەبێژی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لەپەرلەمانی عێراق رایگەیاند: ئەمڕۆ لە دانیشتنی دادگای فیدراڵی تایبەت بە درێژكردنەوەی نایاسایی پەرلەمان و سەرۆكایەتییەكان كە لەلایەن سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ و سروە عەبدولواحید سەرۆكی فراكسیۆنی نەوەی نوێ تۆماركرابوو دواخرا بۆ حەوتی مانگی دوو كرایە دانیشتنێكی كراوە.
 بڕیاربوو ئەمڕۆ دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی دوو سکاڵا کۆببێتەوە کە ئەوانیش یەكەمیان ئەو سكاڵایەی لەسەر درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکرابوو، دووەمیش سکاڵا لەسەر هەرسێ سەرۆکایەتییەکەی عێراق تۆمارکرابوو و سکاڵاکار داوا دەکات راسپاردنی محەممەد شیاع سوودانی بۆ پێکهێنانی حکومەت هەڵبوەشێندرێتەوە.
 سکاڵای یەكەم بە ناوی سروە عەبدولواحید، سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی عێراق پێشکەشکراوە، لە پاش ئەوەی لەگەڵ سێ سکاڵای دیکەدا یەکخران، کە لەلایەن یوسف محەممەد، سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی کوردستان؛ شاسوار عەبدولواحید، سەرۆکی جووڵانەوەی نەوەی نوێ و کاوە عەبدولقادر، سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی کوردستان پێشکەش کرابوون و 18ـی کانوونی یەکەمی 2022، یەکەم دانیشتن لەبارەی سکاڵاکان کرا.
 سکاڵاکار لەو سکاڵایەدا داوای پووچەڵکردنەوەی یاسای ژمارە 12ـی رۆژی 9-10-2022ـی تایبەت بە درێژکردنەوەی خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان دەکات بەهۆی دژایەتیی لەگەڵ هەردوو ماددەی 5 و 20ـی دەستووری عێراق، جگە لەوەش لە داواکەدا هاتووە: مافی دەستووریی دیاریکراو لە ماددەی 51ـی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ژمارە 1ـی ساڵی 1992 پێشێل دەکات.
رۆژی 9ـی تشرینی یەکەمی 2022، پەرلەمانتارانی پارتی و یەكێتی و بەشێك لەفراكسیۆنی گۆڕان و پێكهاتەكان تەمەنی ئەم خولەی پەرلەمانیان تاوەکو کۆتایی ساڵی 2023 درێژکردەوە، خولی پێنجەم رۆژی 06-11-2022 کۆتایی هات، درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان  هێزەکانی ئۆپۆزیسیۆنی تووڕەکرد و لەنێوان بەشدارینەکردن لە کۆبوونەوەکانی پەرلەمان و بایکۆتکردنی و هەڵپەساردنی ئەندامێتی خۆیانهێشتەوە.