هێزێكی عێراقی كە زۆرینەیان كوردن لەسنورەكانی هەرێم لەگەڵ ئێران بڵاوەیان پێدەكرێت

به‌رپرسێكی كورد له‌به‌غدا زانیاریی گرنگ لەبارەی داواكاریه‌كانی ئێران بۆ جێگیركردنی سوپای عێراق‌و هێزی عێراقی له‌سنوره‌كانی هه‌رێمی كوردستان‌و ئێران، ‌ ئاشكراده‌كات‌و ڕایده‌گه‌یه‌نێت، هیچ هێزێكی سوپای عێراق بۆ سنوره‌كانی هه‌رێم جوڵه‌ی پێناكرێت.

شاخه‌وان عه‌بدوڵڵا جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مانی عێراق رایگەیاند: هیچ هێزێكی سوپای عێراق ناچێته‌ هێڵی سنوری هه‌رێمی كوردستان‌و ئه‌و ئه‌ركه‌ به‌هێزی سنوری ناوچه‌ی یه‌ك ده‌سپێردرێت، كه‌ زۆربه‌یان كوردن‌و سه‌ر به‌عێراقن، فه‌رمانده‌ییه‌كه‌یان له‌هه‌ولێره‌و لایه‌نی عێراقیش ڕه‌زامه‌ندیداوه‌.

وتیشی: ئه‌وه‌ی وڵاتانی دراوسێ باسی لێوه‌ده‌كه‌ن، ته‌نها بیانووه‌، ئه‌گینا بۆچی قوڵایی شاره‌كان ده‌كه‌نه‌ ئامانج.
له‌باره‌ی پرسی كه‌ركوك‌و ماده‌ی 140، جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مان رایگەیاند: به‌گوێره‌ی ڕێككه‌وتنی نێوان هه‌ولێرو به‌غدا له‌باره‌ی پرسی كه‌ركوك، پێویسته‌ له‌ماوه‌ی مانگێكدا لیژنه‌ی ماده‌ی 140 كارابكرێته‌وه‌و كارمان له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ كردوه‌و پێداچونه‌وه‌ بۆ هه‌یكه‌لیه‌تی لیژنه‌كه‌ ده‌كرێت، به‌ر له‌چه‌ند ڕۆژێكیش له‌گه‌ڵ هادی عامری، سه‌رۆكی لیژنه‌كه‌ كۆبونه‌وه‌ كراوه‌و هێڵه‌ گشتییه‌كانیان بۆ كاراكردنه‌وه‌ی لیژنه‌كه‌ دیاریكراون، بۆ ئه‌وه‌ی له‌بودجه‌شدا پشكی تایبه‌ت به‌ماده‌ی 140 دیاریبكرێت‌و ئه‌وانه‌ی ئه‌و ماده‌یه‌ ده‌یانگرێته‌وه‌، له‌10 ملیۆن دیناره‌كه‌ بێبه‌شنه‌بن.

له‌باره‌ی پڕۆژه‌یاسای نه‌وت و رێكەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا،  شاخه‌وان عه‌بدوڵڵا ئەوەی خستووەتەڕوو: پێویسته‌ هه‌رێم له‌ئاماده‌كردنی پڕۆژه‌یاسای بودجه‌ی گشتی عێراق به‌شداربێت‌و لیژنه‌یه‌كیش بۆ ئاماده‌كردنی پڕۆژه‌یاسای نه‌وت‌و گاز پێكهێنراوه‌و به‌ته‌شریعكردنی ئه‌و پڕۆژه‌یاسایه‌ زۆرێك له‌كێشه‌كانی نێوان هه‌ولێرو به‌غدا چاره‌سه‌رده‌بن.
لەماوەی رابردوودا ئێران چەند جارێك بۆردوومانی حزبەكانی رۆژهەڵاتی لە هەرێمی كوردستان كردووە، هەفتەی رابردووش ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی عێراق كۆبوەوە و بڕیاریدا هێز لەسنوورەكان زیاتر بكرێت، بەشێك لەمیدیاكانیش هەواڵی ئەوەیان بڵاوكردەوە كە هێزی عێراق دێتە سنوورەكان و ئەوەش لەسەر داواكاری ئێران بووە.
داواكارییەكەی ئێران لەكاتێكدایە لەماوەی هەفتەی رابردوەوە دووجار نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی ماوەبەسەرچووی هەرێم سەردانی بەغدای كردووەو یەكێك لەپرسە سەرەكیەكانیش مەسەلەی سنورەكانی هەرێمە لەگەڵ ئێران، بەپێی زانیاریەكان حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم دەیەوێت هیچ هێزێكی عێراقی نەیەتە ئەو سنورانە و عێراقیش دەیەوێت هێزێكی سوپا بنێرێتە ئەو سنورانە، ئەوەش لەكاتێكدایە ئێران هەڕەشەی ئەوەیكردووە ئەگەر هێزێكی عێراقی سنورەكان نەپارێزێت هێرشی زەمینی ئەنجام دەدەن بەڵام هێزە كوردیەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانیش پێشتر ڕەتیانكردەوە بارەگاكانیان لەهەرێم چۆل َبكەن.

هەواڵ

وردەكاری دواخستنی دانیشتنێكی دادگای فیدراڵی عێراق لەبارەی درێژكردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی كوردستان

دانیشتنی دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان بۆ حەوتی شوبات دواخرا، نوێنەرانی هەرێم پاساوی ئامادەنەبوونیان  خراپیی کەشوهەواوە بووە.
 بڕیار بوو ئەمڕۆ سێشەممە، 31-01-2023، دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی سکاڵایەک کۆببێتەوە کە لە دژی درێژکردنەوەی تەمەنی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکراوە، بەڵام رێبوار ئەوڕەحمان وتەبێژی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لەپەرلەمانی عێراق رایگەیاند: ئەمڕۆ لە دانیشتنی دادگای فیدراڵی تایبەت بە درێژكردنەوەی نایاسایی پەرلەمان و سەرۆكایەتییەكان كە لەلایەن سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ و سروە عەبدولواحید سەرۆكی فراكسیۆنی نەوەی نوێ تۆماركرابوو دواخرا بۆ حەوتی مانگی دوو كرایە دانیشتنێكی كراوە.
 بڕیاربوو ئەمڕۆ دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی دوو سکاڵا کۆببێتەوە کە ئەوانیش یەكەمیان ئەو سكاڵایەی لەسەر درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکرابوو، دووەمیش سکاڵا لەسەر هەرسێ سەرۆکایەتییەکەی عێراق تۆمارکرابوو و سکاڵاکار داوا دەکات راسپاردنی محەممەد شیاع سوودانی بۆ پێکهێنانی حکومەت هەڵبوەشێندرێتەوە.
 سکاڵای یەكەم بە ناوی سروە عەبدولواحید، سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی عێراق پێشکەشکراوە، لە پاش ئەوەی لەگەڵ سێ سکاڵای دیکەدا یەکخران، کە لەلایەن یوسف محەممەد، سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی کوردستان؛ شاسوار عەبدولواحید، سەرۆکی جووڵانەوەی نەوەی نوێ و کاوە عەبدولقادر، سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی کوردستان پێشکەش کرابوون و 18ـی کانوونی یەکەمی 2022، یەکەم دانیشتن لەبارەی سکاڵاکان کرا.
 سکاڵاکار لەو سکاڵایەدا داوای پووچەڵکردنەوەی یاسای ژمارە 12ـی رۆژی 9-10-2022ـی تایبەت بە درێژکردنەوەی خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان دەکات بەهۆی دژایەتیی لەگەڵ هەردوو ماددەی 5 و 20ـی دەستووری عێراق، جگە لەوەش لە داواکەدا هاتووە: مافی دەستووریی دیاریکراو لە ماددەی 51ـی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ژمارە 1ـی ساڵی 1992 پێشێل دەکات.
رۆژی 9ـی تشرینی یەکەمی 2022، پەرلەمانتارانی پارتی و یەكێتی و بەشێك لەفراكسیۆنی گۆڕان و پێكهاتەكان تەمەنی ئەم خولەی پەرلەمانیان تاوەکو کۆتایی ساڵی 2023 درێژکردەوە، خولی پێنجەم رۆژی 06-11-2022 کۆتایی هات، درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان  هێزەکانی ئۆپۆزیسیۆنی تووڕەکرد و لەنێوان بەشدارینەکردن لە کۆبوونەوەکانی پەرلەمان و بایکۆتکردنی و هەڵپەساردنی ئەندامێتی خۆیانهێشتەوە.