هەواڵ

ئەم هەفتەیە دادگای فیدراڵی عێراق دوو بڕیاری تر لەسەر هەرێمی كوردستان دەدات

 بەپێی خشتەی كۆبوونەوەكانی دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق، دوو دانیشتنی ئەم هەفتەیەی دادگاكە تایبەتن بەو سكاڵایانەی لە دژی هەرێمی كوردستان تۆماركراون.
 یەكێك لە سكاڵاكان لە دژی درێژكردنەوەی تەمەنی یاسایی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستانە كە نەوەی نوێ سكاڵاكەی پێشكەش كردووە، ئەوەی دیكەشیان لە دژی وەزارەتی بارزگانیی هەرێمی كوردستانە كە پەیوەستە بەخواردنی پارەی 18 ساڵی بەشە خۆراكی هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان و نەگەڕاندنەوەی بۆ بەغدا.
 بڕیارە رۆژانی 30 و 31ـی كانوونی یەكەمی 2023، دادگاكە دوو كۆبوونەوە بكات، كۆبوونەوەی یەكەمی دادگای باڵای فیدراڵی لەبارەی سكاڵایەكە، كە لەلایەن بەڕێوەبەری كۆمپانیای گشتیی بازرگانیی خۆراكی حكومەتی فیدراڵی لە دژی وەزیری بازرگانی و پیشەسازیی هەرێمی كوردستان و بەڕێوەبەری گشتیی بازرگانی تۆماركراوە، لە سكاڵاكە داواكراوە ئەو پارانە بگەڕێنەوە كە لە ئەستۆیاندایە و تایبەتە بە بەشەخۆراكی مانگانە كە لە هاووڵاتییانی هەرێمی كوردستان وەرگیراون، لە یەكی كانوونی دووەمی 2004ـەوە تاوەكو 30ـی ئەیلوولی 2021، هاوكات بڕیارە رۆژی سێشەممە، 31-1-2023، دادگای فیدراڵی لەبارەی سكاڵایەك، كە تایبەتە بە درێژكردنەوەی وادەی یاسایی پەرلەمانی كوردستان كۆببێتەوە. سكاڵاكە بە ناوی سروە عەبدولواحید، سەرۆكی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی عێراق پێشكەشكراوە.
 ئەو دوو سكاڵایە لە دژی هەرێمی كوردستان لە كاتێكدایە، رۆژی 25-1-2023، دادگەی فیدراڵی لەبارەی سكاڵایەكی تایبەت كە لەلایەن پەرلەمانتار مستەفا سەنەد، پەرلەمانتاری سەربەخۆ و ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق و محەمەد مەیاحی، پارێزگاری واستەوە تۆماركرابوو، بڕیاریدا بڕیارەكانی ژمارە هەشتی ساڵی 2022 و ژمارە(401، 257، 226، 194ـی ساڵی 2021)ـی ئەنجوومەنی وەزیران هەڵبوەشێندرێتەوە كە پاڵپشت بوون بۆ ناردنی 200 ملیار دینار بۆ هەرێمی كوردستان.
  

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.